بحث:آیه مودت در حدیث
مقدمه
روایات فراوانی از طریق شیعه و سنی نقل شدهاند که بر درستی نظریه شیعه گواهی میدهند، از جمله:
- پس از نزول آیۀ مودت از پیامبر (ص) پرسیدند: «یا رسول الله! خویشاوندان تو کیانند که مودت آنان بر ما واجب است؟» فرمود: «علی و فاطمه و دو فرزند آنان» و این پاسخ را سه بار بر زبان آورد[۱].[۲]
- چون علی بن الحسین (ع) را به اسارت بر دروازه دمشق آوردند، مردی شامی گفت: «خدای را سپاس که شما را کشت و از ریشه برکند!» حضرت بدو فرمود: «آیا قرآن خواندهای؟» گفت: «آری!» فرمود: «سورههای حامیم را خواندهای؟» گفت: «نه». فرمود: «آیا این را خواندهای که: ﴿قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى﴾؟ گفت: «آیا شما همانانید که این آیه فرموده است؟» فرمود: «آری»[۳][۴]
- امام باقر (ع)، دربارۀ این آیه و مودّت ذی القربی میفرماید: «هِیَ وَ اللَّهِ فَرِیضَةٌ مِنَ اللَّهِ عَلَی الْعِبَادِ لِمُحَمَّدٍ (ص) فِی أَهْلِ بَیْتِهِ»[۵][۶]
نقل احادیث
حاکم نیشابوری به سندش نقل میکند: هنگامی که علی(ع) را کشتند، حسن بن علی(ع) برای مردم خطبه خواند؛ پس از حمد و ثنای الهی فرمود: «امشب مردی از میان شما رفت که از پیشینیان کسی در عمل از او سبقت نگرفته و از آیندگان کسی به او نرسد، رسول خدا(ص) همواره پرچم خود را به او میداد و او مبارزه میکرد، در حالی که جبرئیل از طرف راست و میکائیل از سمت چپ او را همراهی میکردند، پس برنمیگشت تا اینکه خداوند پیروزی را نصیب او میساخت و او در روی زمین زر و سیمی به جا نگذاشت، به جز هفت صد درهم که از عطایای او زیاد آمده بود و میخواست با آن خدمتکاری برای خانوادهاش بخرد». سپس فرمود: ای مردم هر که مرا میشناسد که میشناسد و هر که نمیشناسد، منم حسن بن علی و منم پسر پیامبر(ص) و منم فرزند وصی پیامبر و منم فرزند بشارت دهنده، منم فرزند بیم دهنده، منم پسر آنکه به اذن خدا مردم را به سوی خدا فراخواند، منم پسر چراغ تابان و منم از جمله اهل بیتی که «خداوند پلیدی و گناه را از ایشان دور کرده و آنان را به طور کامل پاک و پاکیزه ساخته است». و منم از جمله آن اهل بیتی که دوستی ایشان را بر هر مسلمانی فرض و واجب نموده و به پیامبر(ص) فرموده است: «بگو: از شما [در برابر ابلاغ رسالتم] هیچ پاداشی جز مودت نزدیکان را نمیخواهم و هر کس کار نیکی کند، بر نیکیاش میافزاییم»، پس کسب حسنه دوستی ما اهل بیت است.[۷].[۸]
پانویس
- ↑ «لَمَّا نَزَلَتْ قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً الْآيَةَ قَالُوا يَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ هَؤُلَاءِ الَّذِينَ أُمِرْنَا بِمَوَدَّتِهِمْ قَالَ عَلِيٌّ وَ فَاطِمَةُ وَ وُلْدُهُمَااحقاق الحق، ج۳، ص۲؛ ج ۱۴، ص ۱۰۶؛ تفسیر قرطبی، ج۸، ص۵۸۴۳؛ تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۴۱۰؛ الدرّ المنثور، ج ۶، ص ۷؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۲۳۰؛ فضائل الخمسة من الصحاح الستّه، ج ۱، ص۲۵۹»
- ↑ ر. ک: فرهنگ شیعه، ص ۵۴؛ محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۸.
- ↑ الدر المنثور، ج۶، ص ۷؛ تفسیر نمونه، ج۲۰، ص ۴۱۳.
- ↑ ر. ک: فرهنگ شیعه، ص ۵۴.
- ↑ بحار الأنوار، ج ۲۳، ص ۲۳۹.
- ↑ ر. ک: محدثی، جواد، فرهنگ غدیر، ص۳۸.
- ↑ «خَطَبَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ النَّاسَ حِينَ قُتِلَ عَلِيٌّ فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ، ثُمَّ قَالَ: «لَقَدْ قُبِضَ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةَ رَجُلٌ لَا يَسْبِقُهُ الْأَوَّلُونَ بِعَمَلٍ وَلَا يُدْرِكُهُ الْآخِرُونَ، وَقَدْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) يُعْطِيهِ رَايَتَهُ فَيُقَاتِلُ وَجِبْرِيلُ عَنْ يَمِينِهِ وَمِيكَائِيلُ عَنْ يَسَارِهِ، فَمَا يَرْجِعُ حَتَّى يَفْتَحَ اللَّهُ عَلَيْهِ، وَمَا تَرَكَ عَلَى أَهْلِ الْأَرْضِ صَفْرَاءَ وَلَا بَيْضَاءَ إِلَّا سَبْعَ مِائَةِ دِرْهَمٍ فَضَلَتْ مِنْ عَطَايَاهُ أَرَادَ أَنْ يَبْتَاعَ بِهَا خَادِمًا لِأَهْلِهِ»، ثُمَّ قَالَ: " أَيُّهَا النَّاسُ مَنْ عَرَفَنِي فَقَدْ عَرَفَنِي وَمَنْ لَمْ يَعْرِفْنِي فَأَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ، وَأَنَا ابْنُ النَّبِيِّ، وَأَنَا ابْنُ الْوَصِيِّ، وَأَنَا ابْنُ الْبَشِيرِ، وَأَنَا ابْنُ النَّذِيرِ، وَأَنَا ابْنُ الدَّاعِي إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ، وَأَنَا ابْنُ السِّرَاجِ الْمُنِيرِ، وَأَنَا مِنْ أَهْلِ الْبَيْتِ الَّذِي كَانَ جِبْرِيلُ يَنْزِلُ إِلَيْنَا وَيَصْعَدُ مِنْ عِنْدِنَا، وَأَنَا مِنْ أَهْلِ الْبَيْتِ الَّذِي أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَطَهَّرَهُمْ تَطْهِيرًا، وَأَنَا مِنْ أَهْلِ الْبَيْتِ الَّذِي افْتَرَضَ اللَّهُ مَوَدَّتَهُمْ عَلَى كُلِّ مُسْلِمٍ فَقَالَ تَبَارَكَ وَتَعَالَى لِنَبِيِّهِ(ص): ﴿قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى وَمَنْ يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا﴾ «این همان است که خداوند (آن را) به بندگانی از خویش که ایمان آورده و کارهای شایسته کردهاند مژده میدهد بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمیخواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را و هر کس کاری نیک انجام دهد برای او در آن پاداشی نیک بیفزاییم که خداوند آمرزندهای سپاسپذیر است» سوره شوری، آیه ۲۳. فَاقْتِرَافُ الْحَسَنَةِ مَوَدَّتُنَا أَهْلَ الْبَيْتِ»؛ حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۸۸، حدیث ۴۸۰۲.
- ↑ رضوانی، علی اصغر، دانشنامه علمی کلمات امام حسین، ج۱، ص ۲۵۹.