بحث:اشراط الساعة در کلام اسلامی
مقدمه
- رویدادهایی است که پیش از رستاخیز پیش میآیند. قرآن با عنوان "أشراطُ الساعَة" از آن یاد کرده است. "اشراط" جمع "شَرَط" است به معنای نشانه و در اینجا به معنای قیامت است[۱][۲].
- رویدادهای پیش از قیامت، یکسان نیستند و تنوع دارند و میتوان آنها را به سه دسته تقسیم کرد:
- دگرگونیهای رفتاری و اخلاقی مردم: بنابر روایات، جامعه انسانی پیش از رستاخیز روی به افول مینهد. احکام الهی تباه میشوند، تبهکاران بر جهان حکومت میکنند، ستم و فساد و گناه بسیار میشود، مردم از هوا و هوس خویش پیروی میکنند و دنیاپرستان را بزرگ میدارند، آخرت را به دنیا میفروشند، انصاف از میان مردم رخت برمیبندد، به زیردستان و تنگدستان کمک نمیکنند، بزرگان را حرمت نمینهند، مردانْ خویش را همانند زنان میآرایند و زنان، خویش را شبیه مردان میکنند، بنیان خانواده سست میشود، طلاق میان همسران فراوان میشود[۳][۴].
- پیشامدهای مهم اجتماعی: بعثت پیامبر اسلام a و نزول قرآن کریم، شکافته شدن ماه که از معجزات پیامبر اکرم a بود، از پیشامدهای قبل از قیامت است[۵]. در قرآن کریم آمده است که نشانههای قیامت آشکار شدهاند[۶] و عموم مفسران قرآن بر این باورند که مراد از نشانههای قیامت در این آیه، همان بعثت پیامبر a است[۷]. از پیشامدهای اجتماعی دیگر، ظهور حضرت مهدی و رجعت آل محمد است[۸] و نیز نزول حضرت عیسی S و ظهور دجال و سفیانی و طایفه یأجوج و مأجوج[۹]. از نشانههای دیگر، ظهور دابة الارض است؛ موجودی که از زمین برمیخیزد و با مردم سخن میگوید و مؤمن را از کافر جدا میسازد. در پارهای تفاسیر آمده است که مراد از دابة الارض حضرت علی S است که رجعت میکند[۱۰][۱۱].
- پیشامدهای نظام خلقت: در بسیاری از آیات قرآنی، از دگرگونیها و تحولات ژرف در نظام خلقت سخن به میان است که پیش از قیامت رخ میدهند. از آن جمله است لرزیدن کوهها و زمین[۱۲] و از جا کنده شدن، درهم کوفته شدن و فروریختن کوهها[۱۳]. از این آیات برمیآید که کوهها به کلی فرو میریزند و از میان میروند و زمین هموار میگردد[۱۴]. نیز از پیشامدها است شکافته شدن دریاها[۱۵]، خاموشی خورشید و ماه و ستارگان[۱۶]، شکافته شدن آسمانها[۱۷] و آشکار گشتن دودی که همه زمین را فرا میگیرد[۱۸]. بدین سان نظام آفرینش دگرگون میشود و زمین و نظام حاکم بر آن، به کلی تحول مییابند[۱۹]. آن گاه با نفخ صور همه آدمیان میمیرند و سپس با نفخ صور دوم، برای رستاخیز به پا میخیزند[۲۰][۲۱].
پانویس
- ↑ پیام قرآن، ۶/ ۲۱؛ مفردات راغب، ۲۶۵.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 82.
- ↑ معادشناسی، ۴/ ۶۳؛ تفسیر علی بن ابراهیم، ۲/ ۳۰۴؛ بحارالانوار، ۶/ ۳۰۴.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 82.
- ↑ اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانشَقَّ الْقَمَرُ ؛ سوره قمر، آیه ۱.
- ↑ فَهَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ السَّاعَةَ أَن تَأْتِيَهُم بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ ؛ سوره محمد، آیه ۱۸.
- ↑ پیام قرآن، ۶/ ۲۳.
- ↑ معادشناسی، ۴/ ۱۶.
- ↑ بحارالانوار، ۶/ ۳۰۴.
- ↑ وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَيْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الأَرْضِ تُكَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ كَانُوا بِآيَاتِنَا لا يُوقِنُونَ ؛ سوره نمل، آیه ۸۲؛ معادشناسی، ۴/ ۱۰۹؛ تفسیر علی بن ابراهیم، ۲/ ۱۳۰.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 82-83.
- ↑ يَوْمَ تَرْجُفُ الأَرْضُ وَالْجِبَالُ وَكَانَتِ الْجِبَالُ كَثِيبًا مَّهِيلا ؛ سوره مزمل، آیه ۱۴.
- ↑ وَحُمِلَتِ الأَرْضُ وَالْجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةً وَاحِدَةً ؛ سوره حاقة، آیه ۱۴؛ وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا فَكَانَتْ هَبَاءً مُّنبَثًّا ؛ سوره واقعه، آیه ۶ و ۵.
- ↑ فَيَذَرُهَا قَاعًا صَفْصَفًا ؛ سوره طه، آیه ۱۰۶.
- ↑ وَإِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَتْ ؛ سوره انفطار، آیه ۳؛ وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ؛ سوره تکویر، آیه ۶.
- ↑ عَلِمَتْ نَفْسٌ مَّا أَحْضَرَتْ؛ سوره تکویر، آیه ۱۴.
- ↑ إِذَا السَّمَاء انشَقَّتْ؛ سوره انشقاق، آیه ۱؛ وَأَمَّا عَادٌ فَأُهْلِكُوا بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عَاتِيَةٍ ؛ سوره حاقة، آیه ۶.
- ↑ فَارْتَقِبْ يَوْمَ تَأْتِي السَّمَاء بِدُخَانٍ مُّبِينٍ يَغْشَى النَّاسَ هَذَا عَذَابٌ أَلِيمٌ ؛ سوره دخان، آیه ۱۰ و ۱۱.
- ↑ وَلَنُسْكِنَنَّكُمُ الأَرْضَ مِن بَعْدِهِمْ ذَلِكَ لِمَنْ خَافَ مَقَامِي وَخَافَ وَعِيدِ؛ سوره ابراهیم، آیه ۴۸.
- ↑ وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَمَن فِي الأَرْضِ إِلاَّ مَن شَاء اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخْرَى فَإِذَا هُم قِيَامٌ يَنظُرُونَ؛ سوره زمر، آیه ۶۸.
- ↑ فرهنگ شیعه، ص 83.