بحران

مقدمه

وَمَا يَسْتَوِي الْبَحْرَانِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ... ^[۱]. دو دریایی که برابر نیستند و «بر وفق صنع و آفرینش بدیع الهی و اراده تکوینی او با همدیگر مواجه شوند ولی در همدیگر حل نشوند جز این آیه، در آیات دیگر قرآنی هم سابقه دارد. در آیه ۶۱ سوره نمل می‌فرماید: ...وَجَعَلَ خِلَالَهَا أَنْهَارًا وَجَعَلَ لَهَا رَوَاسِيَ وَجَعَلَ بَيْنَ الْبَحْرَيْنِ حَاجِزًا... ^[۲]^[۳] و یا در سوره الرحمن می‌فرماید: مَرَجَ الْبَحْرَيْنِ يَلْتَقِيَانِ * بَيْنَهُمَا بَرْزَخٌ لَا يَبْغِيَانِ ^[۴].^[۵]

بحران

کوهی است متمایل به رنگ سبز و قهوه‌ای، که بین وادی حَجر - که در گذشته به السائره معروف بود - و مرّ عُنَیب - که امروز به مُرّ و وادی رابغ معروف است - قرار دارد. کوه بحران از به هم رسیدن این دو پدیده شکل گرفته و در ۹۰ کیلومتری شرق شهر رابغ از آنها جدا می‌شود. از بحران در سریه عبدالله بن جحش به نخله ذکری به میان آمده است. «بکری»، بحران را از معادن حجاز برشمرده و از وقایع مهم تاریخی به وقوع پیوسته در آن، به غزوه بحران در سال ۱۱ هجری اشاره کرده است.^[۶] «حموی» نیز، بحران را مکانی در ناحیه فرع –قریه‌ای در شانزده فرسخی مدینه- عنوان کرده و به نقل از ابن اسحاق از بحران به عنوان معدنی در حجاز در ناحیه فرع که متعلق به حجاج بن علاط بهزی بود، یاد کرده است. وی در ادامه در تشریح سریه عبدالله بن جحش از رفتن عبدالله و همراهانش به معدن بالای فرع که بدان بحران گفته می‌‌شد، خبر داده و از وقوع برخی وقایع در این سریه گزارش داده است.^[۷].^[۸]

منابع

پانویس

↑ «و دو دریا برابر نیستند، این نوشین گواراست که نوشیدنش خوشگوار است و آن شور تلخ؛ از هر یک گوشت‌تر و تازه می‌خورید و زیوری بیرون می‌کشید که آن را می‌پوشید و کشتی‌ها را در آن می‌نگری که آب شکافند تا از بخشش او (روزی خود را) فرا چنگ آورید و باشد که سپاس گزارید» سوره فاطر، آیه ۱۲.
↑ «یا آن کسی که زمین را آسایشگاهی کرد و در میان آن رودهایی پدید آورد و برای آن کوهپایه‌هایی آفرید و میان دو دریا پرده‌واره‌ای پدیدار ساخت؛ آیا با خداوند، خدایی (دیگر) هست؟ (نه) بلکه بیشتر اینان نادانند» سوره نمل، آیه ۶۱.
↑ دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ص۲۰۲۶.
↑ «دو دریای به هم رسیده را در هم آمیخت * میان آنها برزخی است تا به هم تجاوز نکنند» سوره الرحمن، آیه ۱۹-۲۰.
↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۳۱۰.
↑ بکری، معجم ما استعجم، ج۱، ص۲۲۸.
↑ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۳۴۱.
↑ بلادی، عاتق بن غیث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة ص۴۰.

[1] «و دو دریا برابر نیستند، این نوشین گواراست که نوشیدنش خوشگوار است و آن شور تلخ؛ از هر یک گوشت‌تر و تازه می‌خورید و زیوری بیرون می‌کشید که آن را می‌پوشید و کشتی‌ها را در آن می‌نگری که آب شکافند تا از بخشش او (روزی خود را) فرا چنگ آورید و باشد که سپاس گزارید» سوره فاطر، آیه ۱۲.

[2] «یا آن کسی که زمین را آسایشگاهی کرد و در میان آن رودهایی پدید آورد و برای آن کوهپایه‌هایی آفرید و میان دو دریا پرده‌واره‌ای پدیدار ساخت؛ آیا با خداوند، خدایی (دیگر) هست؟ (نه) بلکه بیشتر اینان نادانند» سوره نمل، آیه ۶۱.

[3] دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ص۲۰۲۶.

[4] «دو دریای به هم رسیده را در هم آمیخت * میان آنها برزخی است تا به هم تجاوز نکنند» سوره الرحمن، آیه ۱۹-۲۰.

[5] فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۳۱۰.

[6] بکری، معجم ما استعجم، ج۱، ص۲۲۸.

[7] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۳۴۱.

[8] بلادی، عاتق بن غیث، معجم المعالم الجغرافیة فی السیرة النبویة ص۴۰.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]