بهلول بن عمرو صیرفی کوفی مجنون

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

ابو وهیب بهلول بن عمرو بن مغیرة صیرفی کوفی، معروف به بهلول مجنون (فرزانه دیوانه نما). در کوفه به دنیا آمد[۱] وبه گفته حمدالله مستوفی، عمو زاده هارون الرشید بود.[۲]بهلول در لغت به معنای مرد خنده رو، پیشوای قوم و جامع همه خیرات است.[۳] وی معاصر امام کاظم(ع) بود،[۴] اما قاضی نورالله شوشتری نام وی را در زمره مریدان و شاگردان خاص امام صادق(ع) ذکر کرده است.[۵] بهلول از کسانی چون أیمن بن نابل، عمرو بن دینار و عاصم بن ابی النجود روایت کرده است.[۶]

در باب ویژگی بارز او یعنی جنون و دیوانه نمایی و انگیزه‌اش، گفته‌ها گوناگون است. مشهورترین سخن، توصیه امام موسی کاظم(ع)، به اوست که خود را به دیوانگی بزند تا هم خویشتن را از آزار خلیفه برهاند و هم از تأیید فتوای قتل امام(ع) گریزی پیدا کند.[۷] از بهلول داستان‌ها، مناظرات وسخنان شیرین بسیار است. گفته‌اند که هارون الرشید و برخی دیگر از خلفا از بهلول استقبال می‌‌کردند تا سخنان واندرزهای پندآموز او را بشنوند.[۸]

آقابزرگ تهرانی می‌‌گوید: اشعاری که در کتاب «الدرّ الاصفی والزبرجد المصفی» گردآوری شده و در مدح پیامبر گرامی اسلام می‌‌باشد، از سروده‌های بهلول مجنون است که ابوالعباس بهلول جمع‌آوری کرده است.[۹] وی در حدود ۱۹۰ هـ درگذشت[۱۰] و در بغداد به خاک سپرده شد[۱۱].[۱۲]

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱

پانویس

  1. فوات الوفیات ۱/۲۲۸.
  2. تاریخ گزیده ۶۳۷.
  3. لسان العرب ۱/۵۲۳.
  4. اعیان الشیعه ۳/۶۱۷.
  5. مجالس المؤمنین ۲/۱۴.
  6. تاریخ الاسلام ۱۲/۸۹.
  7. مجالس المؤمنین ۲/۱۴.
  8. الوافی بالوفیات ۱۰/۳۰۹.
  9. الذریعه ۸/۶۱ و۶۲.
  10. فوات الوفیات ۱/۲۲۸.
  11. طرائف المقال ۱/۴۱۸.
  12. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱، ص۲۰۹ - ۲۱۰.