تجربه

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

«تجربه» در لغت، از ریشه «جرب» است و به معنای اختبار و آزمودن می‌آید. مجرب کسی است که «مورد آزمایش و ابتلا قرار گرفته و استحکام یافته و چیزهایی را شناخته است»[۱]. در علم منطق، «تجربیات» از اقسام شش‌گانه قضایای یقینی - اولیات، مشاهدات، تجربیات، متواترات، حدسیات و فطریات - است و آن «قضایایی است که عقل به واسطه تکرار مشاهدات بدان دست می‌یابد. از تکرار مشاهدات، حکمی در نفس رسوخ می‌کند که هیچ شکی در آن راه ندارد؛ مانند این حکم که هر آتشی گرم است»[۲]. در عرصه تعلیم و تربیت، تجربه را می‌توان گونه‌ای تماس و ارتباط و درگیری مستقیم با اشیای خارجی تلقی کرد. کودک در فرآیند کسب تجربه، تنها پذیرا و منفعل نیست.[۳]

منابع

پانویس

  1. الجَرَبُ: معروف... و جَرَّبَ الرَّجلَ تَجْرِبةً: اخْتَبَرَه، و التَّجْرِبةُ مِن المَصادِرِ المَجْمُوعةِ... و رجل مُجَرَّب: قد بُليَ ما عنده. و مُجَرِّبٌ: قد عَرفَ الأُمورَ و جَرَّبها؛ فهو بالفتح، مُضَرَّس قد جَرَّبتْه الأُمورُ و أَحْكَمَتْه... المُجَرَّب: الذي قد جُرِّبَ في الأُمور و عُرِفَ ما عنده؛ (لسان العرب، ج۲، ص۲۲۸ - ۲۲۹).
  2. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۲۹۳.
  3. بهشتی، سعید، مقاله «تربیت عقلانی»، دانشنامه امام علی، ج۴، ص ۲۰۲.