تحرف در فقه سیاسی

مقدمه

تحرّف: خروج از موضع^[۱]، کناره‌ جویی ^[۲]، عدول از کاری^[۳].
وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ^[۴].
مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ در اصطلاح نظامی به جابه جایی نیروهای نظامی برای ادامه جنگ در جبهه دیگر ^[۵] یا نقل و انتقال نیرو برای تغییر تاکتیک نظامی^[۶] اطلاق می‌شود.
این آیه شریفه در واقع تعلیمات نظامی مسلمانان برای پیروزی در مقابل کفار و مشرکان است. عقب‌نشینی تاکتیکی حیله‌ای جنگی است به این صورت که سپاه خودی در مقابل انبوه دشمن که آمادگی جنگ را دارد، حالت عقب‌نشینی به خود می‌گیرد و از جناحی که دشمن آمادگی جنگی ندارد، ضربه می‌زند ^[۷]^[۸].

↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۲، ص۱۹۸.
↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۸۰۸.
↑ ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۴۲.
↑ «و هر کس در آن روز از آنان واپس گریزد - مگر آنکه برای کارزاری (بهتر) کناره جوید یا جوینده جایی (بهتر) نزد گروهی (خودی) باشد- خشم خداوند را به گردن گرفته و جایگاه (نهایی) او دوزخ است و (این) پایانه، بد است» سوره انفال، آیه ۱۶.
↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۸۰۸.
↑ سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۹، ص۳۷.
↑ وهبة بن مصطفی زحیلی، التفسیر المنیر، ج۹، ص۲۷۵.
↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۶۵.