تمسک به حضرت فاطمه

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

در قرآن کریم آمده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسِيلَةَ وَجَاهِدُوا فِي سَبِيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ[۱]، از این آیه بر می‌آید که انسان مؤمن، همچنان که باید اهل تقوا و جهاد باشد، باید برای رسیدن به خداوند از وسیله استفاده کند. لکن آن وسیله باید مشروع باشد و انسان آن را از حد وسیله بودن خارج نداند. عبادت خداوند را به خاطر توجه و توسل به آن وسیله ترک نکند و از خداوند غافل نشود؛ هرچند وسیله از مقربان الهی باشد. مرحوم علامه «طباطبایی» در این باره می‌نویسد: توسل به خداوند به وسیله بعضی از مقربان الهی غیر از آن چیزی است که مشرکان و بت‌پرستان داشتند؛ زیرا آنان به خداوند توسل می‌جستند و به وسیله ملائکه گرامی و جن و اولیای از انسان مقرب می‌شدند؛ در نتیجه عبادت خداوند را ترک می‌کردند و دیگری امیدی به خدا نداشتند و از او ترسی نداشتند. تنها وسیله را می‌پرستیدند و امید به رحمت آن وسیله داشتند و از خشم آن وسیله می‌ترسیدند و برای رسیدن به آن وسایل - که آنان را ارباب و الهه خود می‌دانستند - به بت‌ها و تماثیل متوسل می‌شدند. پس در نتیجه بت‌ها را می‌پرستیدند و برای آنها ذبح می‌کردند و حتی آن ارباب، ملائکه، جن و اولیاء را رها می‌کردند و تنها به عبادت و ذبح برای بتان اکتفا می‌کردند.

خلاصه سخن اینکه آنان ادعای تقرب به خدا را به وسیله بعضی از بندگان با بت‌ها داشتند؛ آنگاه تنها وسیله را می‌پرستیدند؛ آن هم به طور مستقل و تنها امید و ترسشان از وسیله به طور استقلال بود نه از خداوند؛ پس آنان را شریک مستقل خداوند در ربوبیت و عبادت می‌دانستند[۲]. اما مؤمنان کسانی هستند که به فرموده کریمه قرآنی: ﴿أُولَئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُورًا[۳].

حاکم حسکانی در شواهد التنزیل از عکرمه در ذیل این آیه نقل می‌کند که گفت: آنان پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین (ع) هستند[۴].

گفتنی است که عکرمه غلام ابن عباس و از خوارج بود؛ دشمن علی (ع) بود و با آن حضرت جنگید و بنا بر آنچه در کتاب علی فی القران آمده، وی اهل آتش است و ذکر روایت فوق از «عکرمه» که بر دشمنی علی (ع) مرده، به خاطر این است که دلالتش محکم‌تر باشد؛ زیرا فضل آن است که دشمن به آن گواهی دهد[۵].

پیامبر اکرم فرمود: «نحن سفینة النجاة من تعلق بها نجی و من حاد عنها هلک فمن کان له إلی الله حاجة فلیسئل بنا أهل البیت»[۶]؛ «ما کشتی نجات هستیم؛ هر کس به آن درآویزد نجات پیدا می‌کند و هر کس از آن روگردان شود و دوری جوید، نابود می‌گردد». هر کس حاجت و خواسته‌ای از بارگاه خداوند دارد، باید به وسیله ما اهل بیت درخواست نماید».

فاطمه (س) یکی از افراد اهل بیت است. در کریمه قرآنی آمده: ﴿أُولَئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ وَيَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُورًا[۷].

حسکانی از عکرمه روایت کرده که وی گفت: ﴿أُولَئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ يَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِيلَةَ؛ «ایشان کسانی هستند که خدا را می‌خواهند و محکم‌ترین وسیله را به سوی پروردگارشان می‌گیرند» و گفت: ایشان پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین (ع) هستند»[۸].[۹]

منابع

پانویس

  1. «ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و به سوی او راه جویید و در راه او جهاد کنید باشد که رستگار گردید» سوره مائده، آیه ۳۵.
  2. تفسیر المیزان، محمد حسین طباطبایی، ج۱۳، ص۱۳۸.
  3. «آن کسانی که (مشرکان به پرستش) می‌خوانند خود به سوی پروردگارشان دستاویز می‌جویند تا کدام یک (به خداوند) نزدیک‌تر گردند و به بخشایش او امید می‌برند و از عذاب وی می‌هراسند؛ بی‌گمان عذاب پروردگارت پرهیختنی است» سوره اسراء، آیه ۵۷.
  4. شواهد التنزیل، عبیدالله بن أحمد، معروف به حسکانی، ج۱، ص۳۴۳.
  5. ر.ک: علی فی القرآن، ج۱، ص۴۷۳.
  6. إحقاق الحق و إزهاق الباطل، سید نورالله حسینی مرعشی تستری، ج۳، ص۷۶ -۷۸.
  7. «آن کسانی که (مشرکان به پرستش) می‌خوانند خود به سوی پروردگارشان دستاویز می‌جویند تا کدام یک (به خداوند) نزدیک‌تر گردند و به بخشایش او امید می‌برند و از عذاب وی می‌هراسند؛ بی‌گمان عذاب پروردگارت پرهیختنی است» سوره اسراء، آیه ۵۷.
  8. شواهد التنزیل، عبیدالله بن احمد، ج۱، ص۳۴۲.
  9. اسحاقی، سید حسین، فرهنگنامه فاطمی ج۱، ص۳۷۵.