تکاملی که در حکومت امام مهدی اتفاق می‌افتد دفعی است یا تدریجی؟ (پرسش)
| تکاملی که در حکومت امام مهدی اتفاق می‌افتد دفعی است یا تدریجی؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل اصلی | مهدویت |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
تکاملی که در حکومت امام مهدی اتفاق می‌افتد دفعی است یا تدریجی؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین سید جعفر موسوی‌نسب، در کتاب «دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:
«نخست لازم است به تکامل و عدالت جهانی که در جامعه بشری زمان حکومت مهدی (ع) به وجود خواهد آمد اشاره شود، سپس دفعی و تدریجی بودن آنها بررسی گردد، و سپس روشن شود که امروز این‌‌‌گونه گرایشات به چشم می‌خورد یا خیر؟ و در پایان هم ببینیم که چرا مفهوم عدالت قداست خود را از دست داده است. اینک بیان هریک:
۱. تکامل و عدالت در حکومت مهدی (ع) طبق احادیث و روایات اسلامی، در پرتوی حکومت مهدی (ع) جهان سراسر از صفا و صمیمیت می‌گردد که زندگی در پرتوی آن، بس دل‌‌‌انگیز و نشاط‌آور می‌شود. به طور اختصار به برخی از پیشرفت‌ها و تکامل در حکومت مهدی (ع) اشاره می‌شود:
- تکامل عقول: امام باقر (ع) می‌فرماید: هنگامی که قائم ما قیام کند، خداوند دستش را بر سر بندگان می‌گذارد و عقول آنها را با آن کامل و افکارشان را پرورش داده و تکمیل می‌کند[۱].
- تکامل علوم: به فرموده امام صادق (ع) علم و دانش ۲۷ حرف است و ۲۷ شعبه و شاخه دارد، تمام آنچه پیامبران الهی برای مردم آورند دو حرف بیش نبوده و مردم تاکنون جز آن دو حرف را نشناخته‌اند، اما هنگامی که قائم ما قیام کند، ۲۵ حرف و ۲۵ شاخه و شعبه دیگر را آشکار کرده و در میان مردم منتشر می‌سازد و دو حرف دیگر را با آن ضمیمه می‌کند تا ۲۷ حرف کامل و منتشر گردد[۲].
- تکامل صنایع: احادیث فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد در آن روزگار ابزار و وسایل اطلاعاتی آن‌‌‌قدر پیشرفته خواهد شد که دنیا را همچون کف دست آشکار می‌سازد و به حکومت مرکزی، تسلط کامل بر اوضاع جهانی می‌‌‌بخشد تا به موقع و بدون فوت وقت برای حل مشکلات جهانی بکوشد و هرگونه فسادی را در نطفه خفه سازد. امام صادق (ع) می‌فرماید: "مؤمن در زمان قائم (ع) در حالی که در مشرق است برادر خود را در مغرب می‌بیند و آنکه در مغرب است برادرش را در مشرق می‌بیند"[۳].
- تکامل اقتصاد: رسول اکرم (ص) می‌فرماید: "زمین (در زمان حضرت مهدی (ع)) قطعات کبد خود را برای او بیرون می‌فرستد و ثروت را بدون شماره و محاسبه در میان مردم پخش می‌کند (و هرکس به قدر نیازش از آن برمی‌‌‌گیرد)"[۴].
- تکامل اخلاق و معنویت: احادیث از تکامل اخلاقی و معنوی در عصر ظهور امام عصر (ع) گزارش می‌دهد.
- تکامل و گسترش عدالت: گسترش عدالت در سراسر گیتی و ریشه سوزی بیداد از همه آبادی‌های زمین، در رأس آرمان‌های انقلاب حضرت مهدی قرار دارد و از هدف‌های اساسی آن حضرت، تحول عظیم جهانی است. این حرکت سازنده سرآغاز اقدامات در آن انقلاب است این موضوع در احادیثی فراوان به صراحت یاد شده است. امام صادق (ع) می‌فرماید: "به خدا سوگند، به طور حتم عدالت مهدی (ع) به درون خانه‌ها و اتاق‌هایشان نفوذ می‌کند همچنانکه سرما و گرما در آن وارد می‌شود"[۵]. از پیامبر (ص) نقل شده که در سایه حکومت حضرت مهدی جهان پر از عدل و داد می‌شود "يَمْلَأُ اللَّهُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا"[۶].
۲. تدریجی بودن تکامل و بسط عدالت چنانکه برخی از موارد تکامل و پیشرفت‌ها ملاحظه شد، با اندک دقت روشن می‌شود که این تکامل و بسط عدالت در حکومت مهدی (ع) در صورت رفع موانع و فراهم شدن زمینه و به تدریج تحقق‌‌‌پذیر است. زیرا هنگامی که حضرت قیام می‌کند با موانعی فراوان روبه‌‌‌رو خواهد گشت که باید با تلاش و جدیت تمام یکی پس از دیگری و به تدریج کلیه‌ای آن موانع را از سر راه برداشت و کشورها را یکی پس از دیگری فتح کرد تا بر شرق و غرب عالم چیره گردد[۷].
البته همچنانکه به صرف ظهور حضرت (دفعتاً) حکومت عدل جهانی فراگیر نخواهد شد تکامل و پیشرفت‌های مختلف نیز چنین است: زیرا حضرت هنگامی زمام امور را به دست می‌گیرد که دنیا وارث انبوهی از نابسامانی‌ها است. بازسازی و رسیدگی به تمام این کاستی‌ها زمان دربر می‌گیرد که این خود گواه بر تدریجی بودن است.
"دنیایی که می‌خواهد به چنین مرحله‌ای (تکامل) برسد باید وسایل آموزش و تربیت در آن وسیع و همگانی باشد که قسمت عمده برنامه‌های اصلاحی را با "خودآگاهی" و "خودیاری" مردم پیاده کند و این نیازمند به نیرومندترین مراکز فرهنگی و وسایل ارتباط جمعی و جامع‌ترین کتب و مطبوعات است که هیچ‌‌‌کدام اینها بدون عالی‌ترین و پیشرفته‌ترین وسایل صنعتی ممکن نیست. اگر بنا بود همه کارها با "معجزه" تحقق پذیرد وجود چنین نظامی بدون وسایل پیشرفته صنعتی قابل تصور بود مگر اراده زندگی مردم جهان با معجزه ممکن است؟ معجزه استثنایی است... این کار تنها باید بر محور قوانین طبیعی صورت گیرد"[۸].
بنابراین تکامل جهان براساس قانون طبیعی، نیازمند آموزش و تربیت وسیع و گسترده است که این به صورت تدریجی امکان‌‌‌پذیر است»[۹].
پانویس
- ↑ باقر مجلسى، بحار الانوار، چاپ بیروت، ج ۵۲، ص ۳۲۸.
- ↑ همان، ص ۳۳۶.
- ↑ همان، ص ۳۹۱.
- ↑ لطف اللّه صافى گلپایگانى، منتخب الاثر، چاپ اول، باب سوم، ص ۱۶۸.
- ↑ بحار الانوار، پیشین، ص ۳۶۳.
- ↑ استاد جعفر سبحانى، اصول عقاید اسلامى و نگاهى به زندگى پیشوایان معصوم (ع)، انتشارات بنیاد فرهنگى امام مهدى (ع)، چاپ اول، پاییز ۷۲، ص ۲۲۳.
- ↑ همان، ص ۳۷۸.
- ↑ مکارم شیرازى، مهدى انقلابى بزرگ، انتشارات مطبوعات هدف، چاپ دوم، چاپ مهر، قم، ص ۸۵.
- ↑ موسوی‌نسب، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج۲، ص۲۴۷-۲۵۱.