ثابت بن رفاعه انصاری در تراجم و رجال

آشنایی اجمالی

ابن حجر[۱] نام او را در قسم نخست الاصابه (صحابه) آورده، می‌گوید: ابن منده و ابن فتحون - که کتاب صحابه داشته‌اند از او یاد کرده‌اند. تنها یادی که از او شده، مربوط به حدیثی است که درباره مال یتیم نقل گردیده است. براساس این روایت، عموی ثابت بن رفاعه، وی را که کودک خردسالی بود نزد رسول خدا (ص) آورد و گفت: من مسئول نگهداری ثابت هستم، تصرف در چه میزانی از مال وی برایم جایز است؟ حضرت فرمود: « أَنْ تَأْكُلَ بِالْمَعْرُوفِ مِنْ غَيْرِ أَنْ تَقِي مَالَكَ بِمَالِهِ »؛ براساس این روایت، رسول خدا (ص) استفاده شایسته از مال یتیم را، بدون اینکه مال وی سپر حفاظت از مال سرپرست شود، تجویز کرد[۲]. برخی شأن نزول آیه ششم سوره نساء: ﴿وَابْتَلُوا الْيَتَامَى حَتَّى إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ[۳]. را که به حق یتیمان سفارش می‌کند، درباره ثابت بن رفاعه دانسته‌اند[۴].[۵]

منابع

پانویس

  1. ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۰۴.
  2. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، ج۴، ص۳۴۵؛ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۴۷۷؛ ابن اثیر، اسد الغاب، ج۱، ص۴۴۱؛ سیوطی، جلال الدین (م۹۱۱)، الدر المنثور، ج۲، ص۱۲۲.
  3. «و یتیمان را تا زمانی که توانایی زناشویی یافته باشند بیازمایید» سوره نساء، آیه ۶.
  4. واحدی نیشابوری، علی، أسباب النزول، ص۹۵؛ قرطبی، محمد بن احمد، الجامع لاحکام القرآن، ج۵، ص۳۴.
  5. داداش‌نژاد، منصور، مقاله «ثابت بن ربیع انصاری»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص: ۲۹۶.