جابر بن زید ازدی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از جابر بن زید)

مقدمه

ابوشعثاء جابر بن زید ازدی یحمدی بصری جوفی در سال ۲۱ه‍ [۱] در حُرَقه، از توابع عمان متولد شد و در بصره در قبیله أزد سکنی گزید؛ لذا منسوب به این قبیله گشت.[۲] برخی وی را منسوب به یَحمد بن حُمَی دانسته و او را یحمدی خوانده‌اند. برخی نیز ایشان را از قبیله بنی ربیعة بن حنظله دانسته‌اند.[۳] علت شهرتش به «جوفی» نیز انتساب به ناحیه‌ای در عمان یا به قولی در بصره به نام «دَرْب الجوف» است.[۴]

ابوالشعثاء از محضر اساتیدی همچون ابن عباس بهره گرفت[۵] و از شاگردان بزرگ او به شمار می‌‌رفت. [۶] از دیگر اساتید وی می‌‌توان به حکم بن عمرو و ابن عمر اشاره نمود. [۷] در شمار فقهای تابعین،[۸] مفتی اهل بصره، فردی دانا، خردمند،[۹] مورد اعتماد[۱۰] و اهل عبادت و ورع بود.[۱۱] وی قبل از حسن بصری حلقه درسی در جامع بصره دایر نمود و به تدریس و افتا اشتغال داشت.[۱۲] عمرو بن دینار، قتاده و عمرو بن هرم از جمله شاگردان او به شمار می‌‌رفتند.[۱۳]

فرقه اباضیه ایشان را از خود می‌‌دانستند، ولی او از آنها تبرّی می‌‌جُست. جابر از ناحیه یک چشم نابینا بود.[۱۴] به وی اثری به نام «حروف فی القرآن» نسبت داده شده است.[۱۵] او در بصره به سال ۱۰۳ه‍ درگذشت. ۱۰۴ و ۹۳ه‍ تاریخ‌های دیگری است که برای فوت او ذکر کرده‌اند که اولی صحیح‌تر می‌‌باشد.[۱۶]قَطِن بن مدرک کلابی بر او نماز گزارد[۱۷].[۱۸]

منابع

  1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲

پانویس

  1. الاعلام ۲/۱۰۴.
  2. مشاهیر علماء الامصار۱۴۴.
  3. طبقات خلیفة بن خیاط ۳۶۱.
  4. تهذیب الکمال ۴/۴۳۵.
  5. الجرح و التعدیل ۱ / ۱ / ۴۹۴.
  6. تاریخ الاسلام ۶/۵۲۴.
  7. الجرح و التعدیل ۱ / ۱ / ۴۹۴.
  8. مشاهیر علماء الامصار ۱۴۴.
  9. الطبقات الکبری ۷/۱۷۹.
  10. الجرح و التعدیل ۱ / ۱ / ۴۹۴.
  11. حلیة الاولیاء ۳/۸۵.
  12. سیر اعلام النبلاء ۴/۴۸۲.
  13. الجرح و التعدیل ۱ / ۱ / ۴۹۴.
  14. الطبقات الکبری ۷/۱۷۹.
  15. غایة النهایه ۱/۱۸۹.
  16. الطبقات الکبری ۷/۱۷۹.
  17. طبقات خلیفة بن خیاط ۳۶۱.
  18. فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱ ص۲۱۷.