جایگاه و اهمیت تکریم در خانواده چیست؟ (پرسش)
| جایگاه و اهمیت تکریم در خانواده چیست؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ سیره خانوادگی معصومان |
| مدخل اصلی | تکریم در خانواده |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
جایگاه و اهمیت تکریم در خانواده چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث سیره خانوادگی معصومان است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی سیره خانوادگی معصومان مراجعه شود.
پاسخ نخست
آقای دکتر م‍ص‍طف‍ی دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی در کتاب «سیره نبوی» در این‌باره گفته است:
«تکریم در لغت به معنای حرمت نگه داشتن، و بزرگوار شمردن و گرامی داشتن است[۱]، و در روابط خانوادگی به صورت گرامی داشتن یکدیگر و حرمت هم را پاس داشتن و ارج نهادن به یکدیگر و قدردانی و تمجید و تحسین هم و سپاس‌گزاری از یکدیگر جلوه می‌یابد. این امر چنان در زندگی خانوادگی مهم و اساسی است که پیامبر اکرم (ص) مردانی را که همسران خود را تکریم نمی‌نمایند، انسان‌هایی به دور از شأن انسانی و دربند فرومایگی برشمرده و فرموده است: «مَا أَكْرَمَ النِّسَاءَ إِلاَّ كَرِيمٌ وَ لَا أَهَانَهُنَّ إِلاَّ لَئِيمٌ»[۲].
هرچه آدمی در مراتب انسانی بالاتر باشد و از ویژگی‌های کمالی بهره‌مندتر، با همسر خود باکرامت‌تر، رفتار می‌نماید، که پیام‌آوران الهی که در مراتب و کمالات انسانی به برترین درجات دست یافته بودند، بیش‌ترین کرامت را نسبت به همسر خود روا می‌داشتند، چنان‌که در حدیث امام صادق (ع) درباره حضرت ابراهیم (ع) آمده است: «كَانَ إِبْرَاهِيمُ مُكْرِماً لِسَارَةَ يُعِزُّهَا وَ يَعْرِفُ حَقَّهَا»[۳].
در منطق پیشوایان الهی به احترام و تکریم همسر چنان توجه شده و بر آن تأکید شده است که بی‌نظیر می‌نماید، چنان‌که در خبر حَوْلَا، آمده است که وی از رسول خدا (ص) پرسید: «فَمَا لِلنِّسَاءِ عَلَى الرِّجَالِ» (زنان بر مردان چه حقی دارند؟) پیامبر اکرم (ص) فرمود: «أَخْبَرَنِي أَخِي جَبْرَئِيلُ وَ لَمْ يَزَلْ يُوصِينِي بِالنِّسَاءِ حَتَّى ظَنَنْتُ أَنْ لَا يَحِلَّ لِزَوْجِهَا أَنْ يَقُولَ لَهَا أُفٍّ»[۴].
تکریم و احترام همسر چنان در دین تأکید شده است که پیامبر اکرم (ص) می‌فرمود: «مَا زَالَ جَبْرَئِيلُ يُوصِينِي [فِي النِّسَاءِ] حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَيَحْرُمُ طَلَاقُهُنَّ»[۵].
و نیز از آن حضرت چنین روایت شده است: «مَا زَالَ جَبْرَئِيلُ يُوصِينِي بِالْمَرْأَةِ حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ لَا يَنْبَغِي طَلَاقُهَا إِلَّا مِنْ فَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ»[۶].
در نگاه نبوی کرامت همسر چنان مهم و اساسی تلقی شده است که پیام‌آور کرامت‌ها فرموده است: «مَنْ أَکْرَمَ زَوْجَتَهُ فَإِنَّمَا یُکْرِمُ اللهَ عَزَّوَجَلَّ»[۷].»[۸]
منبع‌شناسی جامع سیره خانوادگی معصومان
پانویس
- ↑ لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه “تکریم”؛ فرهنگ معین، ج۱، ص۱۱۲۶.
- ↑ «تکریم نمی‌نمایند زنان را مگر اشخاص بزرگوار، و تحقیر نمی‌نمایند آنان را مگر فرومایگان». تاریخ مدینة دمشق، ج۱۳، ص۳۱۳؛ الجامع الصغیر، ج۱، ص۶۲۳؛ کنزالعمال، ج۱۶، ص۳۷۱؛ أعیان الشیعة، ج۵، ص۲۰۶.
- ↑ «ابراهیم (ع) [همسر خود] ساره را تکریم می‌نمود و ارجمند می‌داشت و حق او را می‌شناخت [و ادا می‌کرد]». تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۵۵؛ تفسیر الصافی، ج۲، ص۴۲۸؛ بحارالانوار، ج۱۲، ص۱۳۶؛ تفسیر نور الثقلین، ج۴، ص۴۲۱.
- ↑ «برادرم جبرئیل مرا خبر می‌داد و همواره سفارش زنان را به من می‌کرد چنان‌که گمان کردم مرد حق ندارد به همسرش حتی اُف بگوید». مستدرک الوسائل، ج۱۴، ص۲۵۲؛ جامع أحادیث الشیعة، ج۲۰، ص۲۴۹.
- ↑ «جبرئیل همواره سفارش زنان را به من می‌کرد تا آنجا که گمان کردم طلاق دادن ایشان حرام خواهد بود». کتاب العیال، ج۲، ص۶۷۰؛ أبواللیث نصر بن محمد بن احمد السمرقندی، تفسیر السمرقندی، الطبعة الاولی، دار الفکر، بیروت، ج۱، ص۳۲۸؛ الجامع الاحکام القرآن، ج۵، ص۱۹۱؛ عوالی اللآلی، ج۱، ص۲۵۴؛ مستدرک الوسائل، ج۱۴، ص۲۵۰؛ جامع أحادیث الشیعة، ج۲۰، ص۲۴۷، ج۲۲، ص۴.
- ↑ «جبرئیل همواره سفارش همسر را به من می‌کرد تا آنجا که گمان کردم سزاوار نیست مردی همسرش را طلاق دهد جز براساس گناهی فاحش و آشکار». کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۴۴۰؛ عدة الداعی، ص۹۱؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۱۲۱؛ بحارالانوار، ج۱۰۳، ص۲۵۳؛ جواهر الکلام، ج۳۱، ص۱۴۸؛ با مختصر اختلاف در لفظ: مکارم الاخلاق، ص۲۱۶.
- ↑ «هر که همسرش را تکریم نماید بی‌گمان خدای عزّوجلّ را تکریم نموده است». کتاب العیال، ج۲، ص۶۶۵.
- ↑ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی، م‍ص‍طف‍ی، سیره نبوی، ج۴ ص ۲۴۷.