جعفر بن محمد بن بشرور قطان
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
جعفر بن محمد بن بشرور القطان؛ در سند یک روایت تفسیر کنز الدقائق و به گزارش از تفسیر فرات الکوفی واقع شده است:
«حَدَّثَنِي جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ بِشْرَوَيْهِ الْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا [ثني] مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الرَّازِيُّ عَنِ الأركان [بْنِ مُسْكَانَ] عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) قَالَ: لَمَّا نَزَلَتْ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ(ص) ﴿لِيَغْفِرَ لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ﴾[۱] قَالَ يَا جَبْرَئِيلُ مَا الذَّنْبُ الْمَاضِي وَ الذَّنْبُ الْبَاقِي قَالَ جَبْرَئِيلُ(ع)لَيْسَ لَكَ ذَنْبٌ أَنْ يَغْفِرَهُمَا[۲] لَكَ»[۳].[۴]
شرح حال راوی
نام راوی در منبع اصلی (تفسیر فرات الکوفی)[۵]جعفر بن محمد بن بشرویه[۶] القطان و در بعضی اسناد دیگر[۷] شیرویه ثبت شده است.
در کتب رجال شیعه و سنی از عنوان مذکور یاد نشده؛ ولی در سند چند روایت تفسیر فرات الکوفی واقع شده و از مشایخ ایشان شمرده می‌شود؛ نمونه‌ها:
- «فُرَاتُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ: حَدَّثَنِي جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ شِيرَوَيْهِ الْقَطَّانُ، قَالَ: حَدَّثَنَا حُرَيْثُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ: حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ حَكَمِ بْنِ أَبَانٍ، عَنْ أَبِيهِ عَنِ السُّدِّيِّ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ فِي قَوْلِهِ: ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ﴾[۸] إِلَى آخِرِ الْآيَةِ، قَالَ: نَزَلَتْ فِي آلِ مُحَمَّدٍ(ص)»[۹].
- «قَالَ [فُرَاتٌ] حَدَّثَنِي جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ بِشْرَوَيْهِ الْقَطَّانُ مُعَنْعَناً عَنِ الْأَوْزَاعِيِّ عَنْ صَعْصَعَةَ بْنِ صُوحَانَ وَ الْأَحْنَفُ بْنُ قَيْسٍ قَالا جَمِيعاً سَمِعْنَا [عَنِ] ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: كُنْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ(ص) إِذْ دَخَلَ عَلَيْنَا عَمْرُو بْنُ الْحَارِثِ الْفِهْرِيُّ قَالَ يَا أَحْمَدُ أَمَرْتَنَا بِالصَّلَاةِ وَ الزَّكَاةِ أَ فَمِنْكَ [كَانَ] هَذَا أَمْ مِنْ رَبِّكَ يَا مُحَمَّدُ قَالَ الْفَرِيضَةُ مِنْ رَبِّي وَ أَدَاءُ الرِّسَالَةِ مِنِّي حَتَّى أَقُولَ مَا أَدَّيْتُ إِلَيْكُمْ إِلَّا مَا أَمَرَنِي رَبِّي [قَالَ] فَأَمَرْتَنَا بِحُبِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ زَعَمْتَ أَنَّهُ مِنْكَ كَهَارُونَ مِنْ مُوسَى وَ شِيعَتُهُ عَلَى نُوقٍ غُرٍّ مُحَجَّلَةٍ يَرْفُلُونَ فِي عَرْصَةِ الْقِيَامَةِ حَتَّى يَأْتِيَ الْكَوْثَرَ فَيَشْرَبَ وَ يَسْقِيَ [صح] هَذِهِ الْأُمَّةَ وَ يَكُونَ زُمْرَةً فِي عَرْصَةِ الْقِيَامَةِ أَ بِهَذَا الْحُبِّ سَبَقَ مِنَ السَّمَاءِ أَمْ كَانَ مِنْكَ يَا مُحَمَّدُ قَالَ بَلَى سَبَقَ مِنَ السَّمَاءِ ثُمَّ كَانَ مِنِّي...»[۱۰].
- «عَنِ الشَّيْخِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ الصَّمَدِ قَالَ أَخْبَرَنَا الشَّيْخُ جَدِّي قَالَ أَخْبَرَنَا الْفَقِيهُ أَبُو الْحَسَنِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا السَّيِّدُ الشَّيْخُ الْعَالِمُ أَبُو الْبَرَكَاتِ عَلِيُّ بْنُ الْحُسَيْنِ الْحَسَنِيُّ الْجَوْزِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا الشَّيْخُ أَبُو جَعْفَرٍ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ بْنِ مُوسَى بْنِ بَابَوَيْهِ الْقُمِّيُّ الْفَقِيهُ قَدَّسَ اللَّهُ رُوحَهُ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ الْكُوفِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا فُرَاتُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ بِشْرَوَيْهِ الْقَطَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِدْرِيسَ بْنِ سَعِيدٍ الْأَنْصَارِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا دَاوُدُ بْنُ رُشَيْدٍ وَ الْوَلِيدُ بْنُ شُجَاعِ بْنِ مَرْوَانَ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَلْمَانَ الْفَارِسِيِّ عَنْ أَبِيهِ[۱۱] قَالَ: خَرَجْتُ مِنْ مَنْزِلِي يَوْماً بَعْدَ وَفَاةِ رَسُولِ اللَّهِ(ص) بِعَشَرَةِ أَيَّامٍ فَلَقِيَنِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ(ع) ابْنُ عَمِّ الرَّسُولِ(ص) فَقَالَ لِي يَا سَلْمَانُ جَفَوْتَنَا بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ(ص) فَقُلْتُ حَبِيبِي أَبَا الْحَسَنِ مِثْلُكُمْ لَا يُجْفَى غَيْرَ أَنَ حُزْنِي عَلَى رَسُولِ اللَّهِ(ص) طَالَ فَهُوَ الَّذِي مَنَعَنِي مِنْ زِيَارَتِكُمْ...»[۱۲].
از این‌رو هیچ اطلاعی از حال راوی به دست نیامده است، درنتیجه از راویان مهمل به شمار می‌آید.[۱۳]
استادان، شاگردان و طبقه راوی
از ملاحظه اسناد مذکور، جعفر بن محمد قطان از کسانی مانند حریث بن محمد، محمد بن ادریس بن سعید الأنصاری و محمد بن ابراهیم الرازی[۱۴] روایت کرده که از مشایخ حدیثی وی شمرده می‌شوند و تنها فرات بن ابراهیم کوفی [۱۵] از وی روایت کرده که از شاگردان حدیثی‌اش شمرده می‌گردد.
از جهت طبقه، در طبقه هشتم یا هفتم قرار می‌گیرد، به قرینه اینکه ابن عقده که از طبقه هشتم است، از حریث بن محمد روایت کرده که از مشایخ راوی است[۱۶].[۱۷]
مذهب راوی
از مضامین روایات راوی، تشیع و محبت و ارادتش به اهل بیت(ع) فهمیده می‌شود.[۱۸]
منابع
پانویس
- ↑ تا خداوند گناه پیشین و پسین تو را بیامرزد و نعمت خود را بر تو تمام گرداند و تو را به راهی راست رهنمون گردد سوره فتح، آیه ۲.
- ↑ در منبع اصلی یغفرها آمده است.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۲، ص۲۷۲.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۵، ص 470.
- ↑ تفسیر فرات الکوفی، ص۴۱۹، ح۵۵۶.
- ↑ تاج العروس، ج۶، ص۸۶؛ إکمال الکمال، ج۱، ص۳۰۵: بشرویه کسیبویه جماعة. الوافیة فی أصول الفقه، ص۱۴: بشرویه بضم الباء الموحدة، ثم الشین المعجمة الساکنة، ثم الراء المهملة المضمومة ثم الیاء المثناة المفتوحة، ثم الهاء أخیرا - و هی قریة کبیرة من أعمال بلدة (تون)، میرزا عبدالله الأفندی صاحب ریاض العلماء در تعلیقه‌اش بر أمل الأمل شیخ حر عاملی ص۱۸۱ نوشته است: (البشروی نسبة إلی بشرویه، و هی قصبه من توابع تون قد رأیتها.
- ↑ شواهد التنزیل، ج۱، ص۵۳۷: «فُرَاتُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ: حَدَّثَنِي جَعْفَرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ شِيرَوَيْهِ الْقَطَّانُ، قَالَ: حَدَّثَنَا حُرَيْثُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ: حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ حَكَمِ بْنِ أَبَانٍ، عَنْ أَبِيهِ عَنِ السُّدِّيِّ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ فِي قَوْلِهِ: ﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا﴾ إِلَى آخِرِ الْآيَةِ، قَالَ: نَزَلَتْ فِي آلِ مُحَمَّدٍ(ص)».
- ↑ خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند وعده داده است که آنان را به یقین در زمین جانشین می‌گرداند -چنان که کسانی پیش از آنها را جانشین گردانید- و بی‌گمان دینی را که برای آنان پسندیده است برای آنها استوار می‌دارد و (حال) آنان را از پس هراس به آرامش بر می‌گرداند؛ (آنان) مرا می‌پرستند و چیزی را شریک من نمی‌گردانند و کسانی که پس از این کفر ورزند نافرمانند سوره نور، آیه ۵۵.
- ↑ تفسیر فرات الکوفی، ص۲۸۸، ح۳۸۹.
- ↑ تفسیر فرات الکوفی، ص۵۰۴، ح۶۶۲.
- ↑ الثاقب فی المناقب، ص۲۹۷، ح۲۵۳: عن عاصم بن الأحول، عن زر بن حبیش، عن سلمان الفارسی قال:.....
- ↑ مهج الدعوات و منهج العبادات، ص۵. (این حدیث در تفسیر موجود فرات الکوفی گزارش نشده است).
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۵، ص 470-473.
- ↑ تفسیر فرات الکوفی، ص۲۸۸، ح۳۸۹؛ مهج الدعوات و منهج العبادات، ص۵؛ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۲، ص۲۷۲.
- ↑ تفسیر فرات الکوفی، ص۲۸۸، ح۳۸۹.
- ↑ ر.ک: شواهد التنزیل، ج۱، ص۳۳، ح۱۶؛ ج۲، ص۳۲۹، ح۹۷۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۵، ص 473.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۵، ص 473.