جهاد با اهل کتاب

جهاد با اهل کتاب در قرآن

مراد از اهل کتاب، پیروان ادیان الهی به جز مسلمانان است. ^[۱] در آیه هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ^[۲] از جهاد با بنی‌نضیر از قبایل یهود یاد شده است^[۳]. در آیه وَأَنْزَلَ الَّذِينَ ظَاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ صَيَاصِيهِمْ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَتَأْسِرُونَ فَرِيقًا^[۴] نیز جهاد با یهود بنی قریظه آمده است^[۵] در آیه قَاتِلُوا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْيَوْمِ الْآخِرِ وَلَا يُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا يَدِينُونَ دِينَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حَتَّى يُعْطُوا الْجِزْيَةَ عَنْ يَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ^[۶] نیز به طور مطلق مسلمانان به جهاد با اهل کتاب تا پذیرش جزیه از سوی آنان فراخوانده شده‌اند. برخی بر آن‌اند که با توجه به ذکر برخی قیود در آیه مانند ایمان نداشتن به خدا و روز جزا، حرام نشمردن محرّمات و عدم پذیرش آیین حق، تنها جهاد با کسانی از اهل کتاب تشریع شده که دارای این ویژگی‌ها باشند؛^[۷] اما بسیاری دیگر گفته‌اند که با توجه به تحریف شرایع الهی پیشین، مراد، جهاد با همه آنان است. ^[۸] برخی حکم آیه را مخصوص صدر اسلام و شرایط خاص اهل کتاب پیمان شکن آن عصر دانسته‌اند. ^[۹] لازم به ذکر است، برای جهاد با اهل کتاب شرایط خاصی در فقه مطرح شده است.^[۱۰]

منابع

رضوی، سید عباس، مقاله «جهاد»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰

پانویس

↑ ر. ک: القاموس الفقهی، ص۳۱۶؛ دائره‌المعارف تشیع، ج ۲، ص۶۱۶.
↑ «اوست که کافران اهل کتاب را از خانه‌هایشان در نخستین گردآوری بیرون راند (هر چند) شما گمان نمی‌کردید که بیرون روند و (خودشان) گمان می‌کردند که دژهایشان بازدارنده آنان در برابر خداوند است اما (اراده) خداوند از جایی که گمان نمی‌بردند بدیشان رسید و در دل‌هایشان هراس افکند؛ به دست خویش و به دست مؤمنان خانه‌های خویش را ویران می‌کردند؛ پس ای دیده‌وران پند بگیرید!» سوره حشر، آیه ۲.
↑ التبیان، ج ۹، ص۵۵۸؛ جامع البیان، ج ۲۸، ص۳۶.
↑ «و کسانی از اهل کتاب را که پشتیبان ایشان بودند از دژهای آنان فرود آورد و در دل‌هاشان هراس افکند، (چنانکه) دسته‌ای را می‌کشتید و دسته‌ای (دیگر) را اسیر می‌گرفتید» سوره احزاب، آیه ۲۶.
↑ جامع البیان، ج ۲۱، ص۱۸۰؛ التبیان، ج ۸، ص۳۳۲؛ الصافی، ج ۴، ص۱۸۲.
↑ «با آن دسته از اهل کتاب که به خداوند و به روز بازپسین ایمان نمی‌آورند و آنچه را خداوند و پیامبرش حرام کرده‌اند حرام نمی‌دانند و به دین حق نمی‌گروند جنگ کنید تا به دست خود با خواری جزیه بپردازند» سوره توبه، آیه ۲۹.
↑ الفقه، ج ۴۸، ص۲۹.
↑ روح البیان، ج ۳، ص۴۱۲؛ المیزان، ج ۹، ص۲۳۹ ـ ۲۴۲؛ المنیر، ج ۱۰، ص۱۷۴ ـ ۱۷۵.
↑ الکاشف، ج ۴، ص۳۲.
↑ رضوی، سید عباس، مقاله «جهاد»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰

[1] ر. ک: القاموس الفقهی، ص۳۱۶؛ دائره‌المعارف تشیع، ج ۲، ص۶۱۶.

[2] «اوست که کافران اهل کتاب را از خانه‌هایشان در نخستین گردآوری بیرون راند (هر چند) شما گمان نمی‌کردید که بیرون روند و (خودشان) گمان می‌کردند که دژهایشان بازدارنده آنان در برابر خداوند است اما (اراده) خداوند از جایی که گمان نمی‌بردند بدیشان رسید و در دل‌هایشان هراس افکند؛ به دست خویش و به دست مؤمنان خانه‌های خویش را ویران می‌کردند؛ پس ای دیده‌وران پند بگیرید!» سوره حشر، آیه ۲.

[3] التبیان، ج ۹، ص۵۵۸؛ جامع البیان، ج ۲۸، ص۳۶.

[4] «و کسانی از اهل کتاب را که پشتیبان ایشان بودند از دژهای آنان فرود آورد و در دل‌هاشان هراس افکند، (چنانکه) دسته‌ای را می‌کشتید و دسته‌ای (دیگر) را اسیر می‌گرفتید» سوره احزاب، آیه ۲۶.

[5] جامع البیان، ج ۲۱، ص۱۸۰؛ التبیان، ج ۸، ص۳۳۲؛ الصافی، ج ۴، ص۱۸۲.

[6] «با آن دسته از اهل کتاب که به خداوند و به روز بازپسین ایمان نمی‌آورند و آنچه را خداوند و پیامبرش حرام کرده‌اند حرام نمی‌دانند و به دین حق نمی‌گروند جنگ کنید تا به دست خود با خواری جزیه بپردازند» سوره توبه، آیه ۲۹.

[7] الفقه، ج ۴۸، ص۲۹.

[8] روح البیان، ج ۳، ص۴۱۲؛ المیزان، ج ۹، ص۲۳۹ ـ ۲۴۲؛ المنیر، ج ۱۰، ص۱۷۴ ـ ۱۷۵.

[9] الکاشف، ج ۴، ص۳۲.

[10] رضوی، سید عباس، مقاله «جهاد»، دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]