حارث بن معاویة بن زمعه کندی
آشنایی اجمالی
از نسب و زندگانی حارث اطلاعی در دست نیست. تنها ابن حجر[۱]، نام جد وی را «زمعه» آورده است. در صحابی بودن او اختلاف است، چنان که ابن سعد در طبقه اول از تابعین اهل شام از وی یاد کرده، می‌گوید: حارث در زمان عمر به مدینه آمد و عمر از او درباره اهل شام پرسید و او پاسخ داد. حارث از عمر روایت شنیده و نقل کرده است[۲]. تعدادی دیگر از منابع نیز او را تابعی دانسته‌اند[۳]. اما برخی دیگر وی را در شمار صحابه آورده‌اند. منشأ صحابی دانستن وی خبری از عبادة بن صامت است. براساس این خبر، روزی عباده و ابودرداء و حارث بن معاویه نشسته بودند که عباده پرسید: کدام یک از شما به یاد دارد روزی را که رسول خدا (ص) نزدیک شتری که از غنایم بود نماز گزارد و چون نماز را به پایان برد مقداری از پشم آن شتر برگرفت و فرمود: از غنیمت‌های شما حتی به اندازه این پشم شتر برای من حلال نیست مگر خمس، که آن نیز به شما باز می‌گردد نفع آن برای شماست[۴]. به ظاهر چون وی در کنار صحابه نشسته بوده استفاده شده که او صحابی است. به گفته ابن حجر[۵]، ابن منده وی را در شمار صحابه آورده، گوید: او نخستین کسی بود که زکات قبیله‌اش را به رسول خدا (ص) تحویل داد. نیز ابن حجر[۶]، گوید: ابن فتحون در استدراک بر الاستیعاب، نام وی را آورده و به نقل از ابن سعد گوید: او خدمت رسول خدا (ص) رسید و در جنگ خیبر حضور یافت و در مدینه سکونت گزید. در الطبقات الکبری از ابن سعد جز همان که وی را تابعی دانسته است مطلبی یافت نشد. به نظر می‌رسد ابن حجر در گزارش‌های اخیر دچار اشتباه شده و پاره‌ای از اطلاعات مربوط به دیگران را که ابن سعد به آنان اشاره کرده، خلط کرده باشد[۷]. چون هیچ یک از صحابه‌نگاران اخبار یاد شده را برای حارث ابن معاویه نیاورده‌اند. نظر نهایی خود ابن حجر نیز این سخن را تأیید می‌کند؛ زیرا به هر حال از نظر ابن حجر[۸]، ترجیح دارد که حارث در شمار مخضرمین باشد و حدیث نخست بر صحابی بودن او تصریح ندارد.[۹]
جستارهای وابسته
- کنده (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۲.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۰۹.
- ↑ ر. ک: بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۱۸؛ عجلی، معرفة الثقات، ج۱، ص۲۷۹؛ ابن حبان، الثقات، ج۴، ص۱۳۵.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۹۹؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۳۹؛ ابن حجر، الاصابه، الاصابه، ج۱، ص۶۹۲.
- ↑ تعجیل المنفعه، ص۱۰۰.
- ↑ تعجیل المنفعه، ص۱۰۰.
- ↑ به عنوان نمونه اخبار مربوط به حجاج بن علاط سلمی و دیگران خلط شده است، ر. ک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۰۴ و مقایسه کنید با: ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۹ و تعجیل المنفعه، ص۱۰۰.
- ↑ الاصابه، ج۱، ص۶۹۲؛ تعجیل المنفعه، ص۱۰۰.
- ↑ خانجانی، قاسم، مقاله «حارث بن معاویة بن زمعه کندی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۹۵.