حبی بن حارثه ثقفی
آشنایی اجمالی
وی از قبیله ثقیف و هم پیمان بنو زهره بود[۱]. در نام او و پدرش اختلاف است و منشأ این اختلاف ریشه در نوع نوشتار قدیم عرب دارد. نام وی به سه گونه خوانده شده است؛ اول: «حُبَّی» که براساس برخی گزارش‌ها قرائت ابن اسحاق است[۲]. دوم: «حُیَیّ» که این قرائت نیز براساس دسته دیگری از گزارش‌ها، قرائت ابن اسحاق است[۳]، چنان که واقدی همین گونه خوانده است[۴]. سوم: «حَیّ» که قرائت طبری است[۵]. علاوه بر اختلاف ناشی در نوع نوشتار این نام، در ضبط و اعراب آن نیز اختلاف است. دار قطنی، حرف اول (حاء) نام را به کسر حاء دانسته[۶] و ابن حجر[۷] «حاء» را مضموم و «باء» را مشدد ضبط کرده است.
نام پدرش نیز علاوه بر «حارثه»، «جاریه» نوشته شده[۸] که تصحیف است. ابومعشر نام وی و پدرش را «یغلی بن جاریه ثقفی» دانسته است [۹] که دو تصحیف در آن راه یافته است. اول تصحیف «حارثه» به «جاریه» و دوم تصحیف «حبی» به «یعلی». چنان که تستری[۱۰] با اشاره به معلوم نبودن وضعیت یعلی می‌گوید: برخی به جای «یعلی»، «حبی» گفته‌اند. ابن عبدالبر[۱۱]، با اینکه خود واقف بر این اختلافات بوده، اما شرح حال وی را در دو مدخل «حیی بن حارثه» و «حی بن جاریه» گزارش کرده و اطلاعات یکسانی ارائه داده است. ابن ماکولا[۱۲]، ابن اثیر[۱۳] و ابن حجر[۱۴] نظر اول ابن اسحاق (قرائت حبی) را در مورد نام وی ملاک قرار داده و بر آن اساس عمل کرده‌اند. او در فتح مکه اسلام پذیرفت و به اتفاق منابع، در جنگ یمامه(سال دوازدهم) کشته شد[۱۵].[۱۶]
جستارهای وابسته
- ثقیف (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۸۳.
- ↑ ابن ماکولا، الإکمال، ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۴۳۵.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۲۳۵.
- ↑ ابن ماکولا، الإکمال، ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۴۵۳.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۵.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۸۳.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۸۳.
- ↑ تستری، محمد تقی، قاموس الرجال، ج۱۱، ص۱۴۲.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۴۳۵ و ۴۵۳.
- ↑ ابن ماکولا، الإکمال، ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۸۳.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۵.
- ↑ خلیفة بن خیاط، تاریخ، ص۷۲؛ ابن ماکولا، الإکمال، ج۲، ص۵۸۴.
- ↑ صادقی، مصطفی، مقاله «حبی بن حارثه ثقفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۵۳۸-۵۳۹.