خلیل بن احمد بن عمرو فراهیدی یحمدی عتکی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث اصحاب امام صادق است. مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد

آشنایی اجمالی

ابوعبدالرحمان خلیل بن احمد بن عمرو فراهیدی یحمدی عتکی منسوب به طایفه فراهید، تیره‌ای از قبیله ازد است. در سال ۱۰۰ یا ۱۰۵ هـ در بصره به دنیا آمد. معاصر امام باقر و امام صادق(ع) بود و از اصحاب امام صادق(ع) به حساب می‌‌آمد و از محضر ایشان و همچنین ایوب و عاصم احول بهره برد. وی مخترع علم عروض، موسیقی و شکل و ضبط لغت عرب به صورت کتابت بود. بر ایقاع (یکی از دو فن موسیقی آن زمان) و نغمه‌ها آشنایی داشت و همین، زمینه اختراع علم عروض به دست او شد. ایشان پیشوای بصریان در علم نحو، شاعری بی‌تکلّف و دارای خلاقیت بود و سروده‌های کمی از خود بر جای گذاشت. سیبویه، نضر بن شمیل و دیگران از جمله شاگردان وی به شمار می‌‌روند.

او شیعه امامی و فردی صالح، عاقل، حکیم و باوقار، باذکاوت و قدرت حافظه و زاهدترین مردم زمان خود بود و هر دو سال یک بار به حج می‌‌رفت. او فردی ژنده پوش، ظاهری ژولیده و در بین مردم گمنام بود. آثار خلیل عبارت‌اند از: النغم، الایقاع، العروض، الشواهد، النقط و الشکل فائت العین جزء فی خطبة النبی(ص) فی یوم الغدیر، زبدة، العروض، وجوه النّصب الامامة، دیوان، الخلیل، العروضی، الفرش و المثال و فعل الحروف. سرانجام وی در سال ۱۷۰ هـ درگذشت. سال‌های ۱۳۰، ۱۶۰ و ۱۷۵ هـ تاریخ‌های دیگری هستند که برای فوت او ذکر شده است..

منابع

1. جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱