دیدگاه هانتینگتون راجع به پایان تاریخ چیست؟ (پرسش)

دیدگاه هانتینگتون راجع به پایان تاریخ چیست؟
موضوع اصلی	بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلی	مهدویت
تعداد پاسخ	۱ پاسخ

دیدگاه هانتینگتون راجع به پایان تاریخ چیست؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی اصغر رضوانی

آقای علی اصغر رضوانی، در کتاب «موعودشناسی و پاسخ به شبهات» در این‌باره گفته است:

«ساموئل هانتینگتون نظریه‌‏پرداز غربی در رابطه با پایان تاریخ می‏‌گوید:

1. تقابل و درگیری عمده بین ملت‏‌ها و گروه‏‌ها در آینده، فرهنگ‌‏ها و تمدن‌‏های مختلف است نه ایدئولوژی و اقتصاد.
2. تمدن‏‌های زنده جهان هشت تمدن است: تمدن غرب، کنفوسیوسی، ژاپنی، اسلامی، هندو، اسلاو، ارتدکس و تمدن آمریکای لاتین.
3. برخورد تمدن‏‌ها اساسی است و تغییر ناپذیر.
4. خودآگاهی تمدنی در حال افزایش است.
5. رفتار غرب موجب رشد خودآگاهی تمدنی دیگران گردیده است.
6. خصومت ۱۴۰۰ ساله اسلام و غرب در حال افزایش بوده و روابط میان تمدن اسلام و غرب آبستن حوادث خونین است.
7. سرانجام تمدن اسلام و کنفوسیوسی در کنار هم رو در روی تمدن غرب قرار خواهد گرفت.

نتیجه: درگیری تمدن‏ها آخرین مرحله تکامل درگیری جهان بوده، تمدن غالب تمدن غرب است.

پاسخ: # ایشان تفسیری از تمدن ننموده است.

1. دلیلی برای برخورد تمدن‏‌ها بیان نکرده است.
2. ایشان بین فرهنگ و تمدن خلط کرده است، در حالی که این دو با یکدیگر متفاوتند. تمدن جنبه علمی و عینی دارد و فرهنگ بیشتر جنبه ذهنی و معنوی. هنر، فلسفه و حکمت، ادبیات و اعتقادات مذهبی و غیر مذهبی در قلمرو فرهنگ هستند، ولی تمدن، بیشتر ناظر به سطح حوایج مادی انسان است در اجتماع. و نیز تمدن بیشتر جنبه اجتماعی دارد و فرهنگ جنبه فردی. تمدن، تأمین کننده پیشرفت انسان در هیئت اجتماع است، ولی فرهنگ، گذشته از این جنبه می‏‌تواند ناظر به تکامل فردی باشد. تمدن و فرهنگ با هم مرتبطند نه ملازم.
3. ایشان بی آنکه تعریف روشنی از غرب ارائه دهد آن را موجودیتی یک‏پارچه با محورّیت آمریکا تصور می‏‌کند در حالی که خلاف واقع است. برژینسکی، فساد درونی نظام غربی را عامل تهدید کننده قدرت جهانی آمریکا می‌‏داند نه برخورد تمدن‏‌ها را.
4. ایشان تضاد بین دو فرهنگ را تضادی ماهوی و برطرف نشدنی و ناشی از جبر تاریخی می‌‏داند و لذا ضرورت استراتژیک آماده شدن غرب را برای مصاف با کشورهایی که درصدد احیای تمدن اسلامی هستند توصیه می‌‏کند، در حالی که تنش‏‌ها بین این دو تمدّن از سیاست دولت‏‌های غربی سرچشمه گرفته نه تمدن مسیحی و اسلامی.

ویل دورانت می‌‏گوید: "هر چند محمد (ص) پیروان دین مسیح را تقبیح می‏‌کند، با این همه نسبت به ایشان خوش‏بین است و خواستار ارتباط دوستانه بین آنها و پیروان خویش است".

روبتسون می‌‏گوید: "تنها مسلمانان هستند که با عقیده محکمی که نسبت به دین خود دارند، یک روح سازگار و تسامحی نیز با ادیان دیگر در آنها وجود دارد".

آدام متز می‌‏گوید: «کلیساها و صومعه‏‌ها در دوران حکومت اسلامی چنان می‏‌نمودند که گویی خارج از حکومت اسلامی به سر می‌‏برند و به نظر می‏‌رسید بخشی از سرزمین دیگری هستند، که این به نوبه خود موجب می‌‏شد چنان فضایی از تسامح برقرار گردد که اروپا در سده‏‌های میانه با آن آشنایی نداشت».