زیارت ناحیه مقدسه چیست؟ و چگونه به دست ما رسیده است؟ (پرسش)
| زیارت ناحیه مقدسه چیست؟ و چگونه به دست ما رسیده است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت |
| مدخل بالاتر | مهدویت / غیبت امام مهدی / وظایف و تکالیف مسلمانان در عصر غیبت |
| مدخل اصلی | [زیارت ناحیه مقدسه]] |
| تعداد پاسخ | ۱ پاسخ |
زیارت ناحیه مقدسه چیست؟ و چگونه به دست ما رسیده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.
پاسخ نخست
حجت الاسلام و المسلمین خدامراد سلیمیان، در کتاب «پرسمان مهدویت» در این‌باره گفته است:
«"ناحیه" از نظر لغت به معنای جانب و جمع آن "نواحی" است. و در غیبت صغرا از حضرت مهدی (ع) به ناحیه مقدسه تعبیر شده است[۱] در برخی موارد افزون بر آن حضرت، از نائب خاصّ ایشان نیز با تعبیر ناحیه یاد شده است[۲].
- به نظر می‌رسد این اصطلاح همانند برخی از القاب حضرت مهدی (ع)، به عنوان کنایه از آن حضرت به کار رفته و اغلب موارد به جهت تقیه مورد استفاده قرار گرفته است[۳] موارد استفاده این کلمه بیشتر در ارتباطهای کتبی شیعیان بوده است، البته در برخی از سخنان نورانی حضرت مهدی (ع) نیز این کلمه به کار رفته است[۴]
- اما "زیارت ناحیه مقدسه" زیارت نامه‌ای است که به امام زمان (ع) نسبت داده شده است. محتوای ارزشمند و مضامین بلند و نیز تأیید برخی از عالمان شیعه، این نسبت را تقویت می‌کند[۵] اگرچه برخی نیز در انتساب قطعی آن به حضرت ولی عصر (ع) تردید کرده، آن را از تألیفات سید مرتضی دانسته‌اند[۶] البته ممکن است گفته شود اصل زیارت از حضرت مهدی (ع) نقل شده؛ اما سید مرتضی بخشهایی را به تناسب به آن افزوده است[۷]
- بنابراین انتساب قطعی آن به حضرت مهدی (ع)، محل تأمّل است.
- اگرچه این زیارت در کتاب مفاتیح الجنان ذکر نشده؛ ولی این چیزی را از آن کم نکرده و همچنان مورد توجه بزرگان شیعه بوده است.
- بی‌گمان هیچ زیارتی، عمق فاجعه کربلا را همانند زیارت ناحیه بیان نکرده است؛ مثلا در "زیارت عاشورا" فقط اشاره‌ای به عظمت مصایب امام حسین (ع) و فاجعه عاشورا شده است؛ ولی همانند زیارت ناحیه نیست و در هیچ موردی مصیبت عاشورا آنگونه که بوده، جلوه داده نشده است. زیارت ناحیه مقدسه، همانند زیارت عاشورا برای روز عاشورا وارد شده و در غیر عاشورا نیز خوانده می‌شود[۸]»[۹].
منبع‌شناسی جامع مهدویت
پانویس
- ↑ ر. ک: فخر الدین طریحی، مجمع البحرین، ج ۱، ص ۴۱۰.
- ↑ ر. ک: شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۲۸۵؛ ص ۳۰۲.
- ↑ " وَ يُلَقَّبُ بِالْحُجَّةِ وَ الْقَائِمِ وَ الْمَهْدِيِ وَ الْخَلَفِ الصَّالِحِ وَ صَاحِبِ الزَّمَانِ وَ الصَّاحِبِ وَ كَانَتِ الشِّيعَةُ فِي غَيْبَتِهِ الْأُولَى تُعَبِّرُ عَنْهُ وَ عَنْ غَيْبَتِهِ بِالنَّاحِيَةِ الْمُقَدَّسَةِ وَ كَانَ ذَلِكَ رَمْزاً بَيْنَ الشِّيعَةِ يُعْرَفُونَ بِهِ وَ كَانُوا يَقُولُونَ أَيْضاً عَلَى سَبِيلِ الرَّمْزِ وَ التَّقِيَّةِ الْقَائِمُ وَ يَعْنُونَهُ وَ صَاحِبُ الْأَمْر "؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمة، ج ۲، ص ۵۱۹.
- ↑ کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۵۲۰، ح ۴۹؛ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۳، ص ۱۸۴، ج ۱۰۰، ص ۱۸۲.
- ↑ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۸.
- ↑ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۲۳۱، ح ۳۸؛ «در صدر روایت نوشته: و الظّاهر انّه من تألیف السید المرتضی ...»
- ↑ محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۲۳۱، ح ۳۸
- ↑ ر. ک: محمّد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۹۸، ص ۳۲۸، ح ۹.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، پرسمان مهدویت، ص ۱۱۳ - ۱۱۵.