سیره تربیتی حضرت فاطمه در پرورش فرزندان چه بوده است؟ (پرسش)
سیره تربیتی حضرت فاطمه در پرورش فرزندان چه بوده است؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث فاطمه زهرا است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی فاطمه زهرا مراجعه شود.
| سیره تربیتی حضرت فاطمه در پرورش فرزندان چه بوده است؟ | |
|---|---|
 | |
| موضوع اصلی | بانک جامع پرسش و پاسخ فاطمه زهرا |
| مدخل اصلی | تربیت فرزند در معارف و سیره فاطمی |
پاسخ به این پرسش
حجت الاسلام و المسلمین دکتر محمد رضا جباری در کتاب «سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا» در این باره گفته است:
«فاطمه در مکتب رسول خدا a پرورش یافته بود و فرزندانش را نیز بر اساس تعالیم نبوی تربیت می‌کرد. برای نمونه، امام حسین در روز عاشورا، دعایی را به فرزندش (امام سجاد S) تعلیم داد که آن را از مادرش فاطمه، او از رسول خدا a و او نیز از جبرئیل فراگرفته بود. این دعا مربوط به هنگام غم و اندوه و حوادث مهم بود[۱].
حضرت فاطمه بر اساس عمل به آیه شریفه 
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ
[۲] و نیز آیه وَأْمُرْ أَهْلَكَ بِالصَّلَاةِ وَاصْطَبِرْ عَلَيْهَا [۳] اهتمامی خاص به مسائل معنوی فرزندان خود داشت و در این مسیر به انجام واجبات آنان بسنده نمی‌کرد و در حد طاقت و توانشان، آنان را به انجام مستحبات ترغیب می‌کرد. از این رو در آستانه شب بیست و سوم ماه رمضان - که احتمال شب قدر بودن آن بسیار است - فرزندان را با ترغیب به خواب در روز و با تهیه قدری غذا، برای احیای آن شب آماده می‌کرد[۴].
او نگران میراث‌های معنوی پیامبر a برای فرزندانش بود، نه میراث‌های مادی. در بیماری پیامبر که به رحلت آن حضرت انجامید، نزد پدر آمد و میراث نبوی را طلب کرد؛ پیامبر a نیز هیبت، آقایی و جلالش را به حسن و جرئت و جودش را به حسین بخشید[۵]. روشن است که این روایت بدان مفهوم نیست که هر یک از این دو نواده رسول خدا a از آن صفات معنوی که دیگری از جدش به ارث برده بود، محروم بود؛ بلکه مراد می‌تواند آن باشد که هر یک از آن دو - به طور خاص - محل تجلی صفات ویژه‌ای از جدشان بودند.
مزدوران فرهنگی بنی‌امیه تلاش زیادی کردند تا امام حسن را فردی مصالحه‌گر و فاقد شجاعت معرفی کنند؛ در حالی که شجاعت آن حضرت در جنگ‌های عصر امیرالمؤمنین زبانزد بود»[۶]
پانویس
- ↑ «وَ عَنْ زَيْنِ الْعَابِدِينَ S قَالَ ضَمَّنِي وَالِدِي إِلَى صَدْرِهِ يَوْمَ قُتِلَ وَ الدِّمَاءُ تَغْلِي وَ هُوَ يَقُولُ يَا بُنَيَّ احْفَظْ عَنِّي دُعَاءً عَلَّمَتْنِيهِ فَاطِمَةُ (س) وَ عَلَّمَهَا رَسُولُ اللَّهِ a وَ عَلَّمَهُ جَبْرَئِيلُ S فِي الْحَاجَةِ وَ الْهَمِّ وَ الْغَمِّ وَ النَّازِلَةِ إِذَا نَزَلَتْ وَ الْأَمْرِ الْعَظِيمِ الْفَادِحِ قَالَ ادْعُ بِحَقِّ
يس * وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ
وَ بِحَقِّ طه وَ الْقُرْآنِ الْعَظِيمِ يَا مَنْ يَقْدِرُ عَلَى حَوَائِجِ السَّائِلِينَ يَا مَنْ يَعْلَمُ مَا فِي الضَّمِيرِ يَا مُنَفِّسُ عَنِ الْمَكْرُوبِينَ يَا مُفَرِّجُ عَنِ الْمَغْمُومِينَ يَا رَاحِمَ الشَّيْخِ الْكَبِيرِ يَا رَازِقَ الطِّفْلِ الصَّغِيرِ يَا مَنْ لَا يَحْتَاجُ إِلَى التَّفْسِيرِ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ افْعَلْ بِي كَذَا وَ كَذَا»؛ (قطب الدین راوندی، الدعوات، ص۵۵).
- ↑ «ای مؤمنان! خود و خانواده خویش را از آتشی بازدارید که هیزم آن آدمیان و سنگ‌هاست؛ فرشتگان درشتخوی سختگیری بر آن نگاهبانند که از آنچه خداوند به آنان فرمان دهد سر نمی‌پیچند و آنچه فرمان یابند بجای می‌آورند» سوره تحریم، آیه ۶.
- ↑ «و خانواده‌ات را به نماز فرمان ده و بر آن شکیب کن» سوره طه، آیه ۱۳۲.
- ↑ «وَ كَانَتْ فَاطِمَةُ (س) لَا تَدَعُ أَحَداً مِنْ أَهْلِهَا يَنَامُ تِلْكَ اللَّيْلَةَ وَ تُدَاوِيهِمْ بِقِلَّةِ الطَّعَامِ وَ تَتَأَهَّبُ لَهَا مِنَ النَّهَارِ وَ تَقُولُ مَحْرُومٌ مَنْ حُرِمَ خَيْرَهَا»؛ (تمیمی مغربی، دعائم الاسلام، ج۱، ص۲۸۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۹۴، ص۱۰).
- ↑ «عَنْ فَاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللَّهِ a أَنَّهَا أَتَتْ رَسُولَ اللَّهِ a وَ مَعَهَا الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ فِي مَرَضِهِ الَّذِي تُوُفِّيَ فِيهِ قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ هَذَيْنِ لَمْ تُورِثْهُمَا شَيْئاً قَالَ أَمَّا الْحَسَنُ فَلَهُ هَيْبَتِي وَ سُؤْدُدِي وَ أَمَّا الْحُسَيْنُ فَلَهُ جُرْأَتِي وَ جُودِي»؛ (طبری، دلائل الامامه، ص۶۹؛ ابن‌شهرآشوب مازندرانی، مناقب آل ابی طالب، ج۳، ص۱۶۵؛ طبری، ذخائرالعقبی، ص۱۲۹؛ ابن ابی عاصم، الاحاد و المثانی، ج۱، ص۲۹۹؛ ج۵، ص۳۷۰؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج۲۲، ص۴۲۳؛ سیوطی، مسند فاطمه الزهرا، ص۷۴، ح۱۸۳؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۲۹۳). «عن ابی رافع، أن فاطمه اتت رسول الله بالحسن والحسین و هما صغیران. فقالت: یا رسول الله هذان ابناک، فانحلهما. فقال: نعم، اما الحسن فقد نحلته هیبتی و حلمی، و اما الحسین فقد نحلته جودی و نجدتی. ارضیت یا فاطمه؟ فقالت: رضیت یا رسول الله» (تمیمی مغربی، شرح الاخبار، ج۳، ص۱۰۰؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۱۴، ص۱۲۸)؛ «... فقال: نحلت هذا الکبیر المهابه والحلم، و نحلت هذا الصغیر المحبه والرضی» (سیوطی، مسند فاطمه الزهرا (س)، ص۷۴، ح۱۸۴؛ متقی هندی، کنزالعمال، ج۱۳، ص۶۷۰).
- ↑ اسحاقی، سید حسین، سیره اخلاقی و سبک زندگی حضرت زهرا، ص ۱۱۸.