قیس بن مکشوح
این مدخل زیرشاخهٔ بحث صحابه است. قیس بن مکشوح از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: قیس بن مکشوح در تاریخ اسلامی - قیس بن مکشوح در تراجم و رجال - پرسش مرتبط ندارد| قیس بن مکشوح | |
|---|---|
 تصویر نمادین جنگ صفین | |
| نام کامل | قیس بن مکشوح |
| جنسیت | مرد |
| کنیه | ابوشداد |
| از قبیله | بجیله |
| تاریخ شهادت | ۳۷ هجری |
| از اصحاب | |
| حضور در جنگ | |
مقدمه
در کتاب‌های تاریخی در اسم و نسب «قیس» اختلاف است، برخی او را «قیس بن مکشوح» و برخی هبیرة بن عبد یغوث و یا قیس بن عبدیغوث بن مکشوح گفته‌اند، کنیه‌اش ابوشداد و هم‌پیمان بنی‌مراد بود. او از اسب سواران قبیلة مذحج بود که در عصر رسول خدا (ص) اسلام آورد و از اصحاب آن حضرت گردید؛ اگر چه برخی گفته‌اند: او در عصر ابوبکر و یا عمر بن خطاب اسلام آورده ولی برخی مثل محمد بن اسحاق می‌نویسد: او در اواخر عمر مبارک پیامبر خدا (ص)، اسلام آورد و در کشتن اسود عنسی که در یمن مدعی نبوت بود، کمک و مساعدت نمود. و همین قول مورد تأیید کثیری از مؤرخان و و سیره‌نویسان است. و طبق این نقل، قیس مردی شجاع و سواری ماهر بود و پسر خواهر عمرو بن معدی‌کرب است[۱].
قیس در جنگ قادسیه از پیش قراولان سپاه سعد بن وقاص بود و در فتح نهاوند حضور داشت [۲]. همچنین او از یاران باوفای امیرمؤمنان (ع) و پرچم‌دار بجیله در صفین بود و در همین نبرد در سال ۳۷ هجری در رکاب امیرالمؤمنین (ع) به شهادت رسید[۳].
ابو مخنف نقل می‌کند: قیس در جنگ صفین پرچم بجیله را به دست گرفت و در حالی که رجز می‌خواند تا نزدیکی خیمه معاویه پیش رفت. وی خود را به محافظ معاویه، عبدالرحمان بن خالد بن ولید که سپری از طلا داشت، رساند. بین آنان جنگ سختی درگرفت، ناگهان محافظ رومیِ معاویه، پای قیس را قطع کرد، اما وی تسلیم نشد و با ضربه‌ای او را به هلاکت رسانید. در این لحظه اطرافیان معاویه به طور جمعی (بر خلاف رسم جنگ‌های آن زمان که به جنگ تن به تن بود) به وی حمله کردند و او را به شهادت رساندند[۴].[۵]
جستارهای وابسته
- بجیله (قبیله)
منابع
پانویس
- ↑ الاصابه، ج۵، ص۵۳۹؛ اسدالغابه، ج۴، ص۲۳۷؛ تنقیح المقال، ج۲، باب القاب، ص۳۴.
- ↑ الاصابه، ج۵، ص۵۰۲؛ اسدالغابه، ج۴، ص۲۳۷.
- ↑ الاصابه، ج۵، ص۵۰۲.
- ↑ وقعة صفین، ص۲۵۸؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۲۵؛ تنقیح المقال، ج۲، باب القاب، ص۳۴؛ اعیان الشیعه، ج۸ ص۴۵۸.
- ↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۱۱۵۵-۱۱۵۶.