مردی از قم

این مدخل زیرشاخهٔ بحث امام مهدی است. امام مهدی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امام مهدی در قرآن - امام مهدی در حدیث - امام مهدی در کلام اسلامی - پرسش‌های مرتبط

مقدمه

• از زمره روایات ظهور، به‌پا خاستن مردی از قم و یاران وی است. از امام کاظم (ع) روایت شده است که فرمود: مردی از قم، مردم را به سوی خدا دعوت می‌کند، افرادی گرد او جمع می‌شوند که قلب‌های‌شان همچون پاره‌های آهن ستبر است که بادهای تند حوادث، آنان را نمی‌لغزاند؛ از جنگ خسته نشده و نمی‌ترسند، اعتماد آنان بر خداست و سرانجام کار از آن پرهیزکاران است.
• نکته قابل توجه این است که، امام (ع) در روایت، تعبیر به "مردی از قم" نموده و نفرموده است از اهل قم، می‌توان این جمله را بر امام خمینی تطبیق داد. چه ایشان اهل خمین و ساکن قم می‌باشند و او "مردم را به سوی خدا دعوت می‌کند" نه فقط‍‌ اهل قم یا اهل مشرق زمین را.
• روایت، زمان وجود این مرد را که به آن بشارت داده شده مشخص نکرده است، اما در تاریخ قم و ایران چنین شخصیت و یارانی دارای این صفات برجسته قبل از امام خمینی و طرفدارانش بی‌سابقه بوده است...
• البته احتمال اینکه این روایت ناقص باشد وجود دارد و یا اینکه امام آن را به مناسبتی فرموده‌اند. همین روایت را صاحب بحار الانوار، از کتاب تاریخ قم نوشته "حسن بن محمد بن الحسن قمی" که هزار سال پیش آن را تألیف نموده است، نقل کرده که متأسفانه نسخه آن کتاب یافت نمی‌شود. گاه گفته می‌شود: درست است که در تاریخ قم و ایران ظاهر شدن چنین مرد وعده‌داده‌شده‌ای را با یارانی دارای این صفات برجسته، کسی سراغ نداشته است... اما دلیلی هم نداریم که این روایت، منطبق بر امام خمینی و طرفداران وی باشد. شاید منظور مرد دیگری باشد که در عصر و زمان ما ظاهر خواهند شد و یا اینکه بعد از مدتی طولانی و یا کوتاه خواهند آمد...
• پاسخ: آری، درست است که روایت، آن‌گونه که بیان کردیم زمان این پیشامد روشن نشده است، اما مجموعه صفاتی که در روایت آمده، به علاوه آن‌چه که در روایات متعدد دیگر، پیرامون قم و ایران وارد شده است، موجب اطمینان این معنا است که مراد از صفات یادشده، امام خمینی و یاران وی‌اند... بنابراین اگر پیامبر (ص) و امامان (ع) به حادثه و پیشامدی خبر دادند که منطبق بر وضع موجود باشد، معقول نیست که از آن چشم‌پوشی نموده و آن را بر قضیه و حادثه‌ای مشابه آن و یا واضح‌تر، که وعده پیامبر (ص) و اهل بیت او بر آن منطبق شود، حمل نماییم.

از روایاتی که درباره قم و برتری و آینده آن از اهل بیت (ع) نقل شده است، به خوبی روشن است که این شهر نزد آن بزرگواران از ارزش و اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، بلکه می‌توان گفت مؤسس و بنیانگذار این شهر و طرح و ایجاد آن در قلب ایران در سال ۷۳ ق. به دست باکفایت امام باقر (ع) بوده است که بعد از آن نسبت به این شهر عنایت خاصی داشته‌اند.

منابع

• مجتبی تونه‌ای، موعودنامه