مصحف عثمانی
مقدمه
به منظور پایان دادن به اختلافات میان مصاحف و نیز اختلاف قاریان در چگونگی قرائت و ضبط کلمات، مصحفهایی به دستور عثمان تهیه و به بلاد اسلامی فرستاده شد، تا ملاک و معیاری برای دیگر مصاحف باشد؛ ازاینرو به «مصاحف عثمانی» و «مصحف امام» شهرت یافتند.
تاریخ دقیق کتابت این مصحفها معلوم نیست؛ ولی آنچه مسلم است، این مصاحف میان سالهای ۲۵-۳۰ ق نوشته شدهاند.
عثمان به همراه هریک از مصاحف - که به بلاد معروف میفرستاد - شخصی را گسیل میکرد که حافظ قرآن بود و قرائت او با گونه قرائتِ مصحف هماهنگی داشت، یا شخص خاصی در همان بلاد برای قرائت مصحف، معین میکرد؛ ازاینرو زید بن ثابت را مُقرئ مصحف مدنی، عبدالله بن سائب را مقرئ مصحف مکی، مغیره بن شهاب را مقرئ مصحف شامی، ابوعبدالرحمن سَلَمی را مقرئ مصحف کوفی، و عامر بن عبدالقیس را مقرئ مصحف بصری قرار داد.
مهمترین ویژگیهای مصاحف عثمانی:
- همانند دیگر مصاحف صحابه، سُوَر طُوال (بلند) مقدم بر سور قِصار (کوتاه) و به ترتیب کنونی قرآن مجید بوده است.
- بدون هر گونه علامت، اعراب و نقطهگذاری برای تعیین نوع حرف و حرکت آن و همچنین بدون هرگونه علامتی دال بر تقسیمات قرآن بودهاند.
- غلطهای املایی و ناهمگونی کلمات در رسمالخط آنها وجود داشت.
مصاحف عثمانی از همان ابتدا مورد توجه و استقبال مسلمانان سراسر جهان اسلام قرار گرفت؛ اما اندک اندک پس از پیدایی تغییر و تحولات در خط و کتابت، تحتالشعاع مصاحفِ پس از خود واقع شد که نسبت به مصاحف عثمانی امتیازهایی داشتند؛ تا جایی که امروزه اثری از این مصاحف عثمانی در دست نیست[۱].[۲]
منابع
پانویس
- ↑ عبدالصبور شاهین؛ تاریخ القرآن؛ ص۱۲۵؛ محمد حسین علی صغیر؛ تاریخ القرآن؛ ص۹۵؛ محمد هادی معرفت؛ التمهید فی علوم القرآن؛ ج۱، ص۳۴۹-۳۵۶؛ محمود رامیار؛ تاریخ قرآن؛ ص۴۵۹-۴۷۱؛ غانم قدوری حمد؛ رسم المصحف دراسه لغویه تاریخیه؛ ص۱۰۷-۱۲۸؛ محمد عبدالعظیم زرقانی؛ مناهل العرفان فی علوم القرآن؛ ج۱، ص۲۶۰؛ صبحی صالح؛ مباحث فی علوم القرآن؛ ص۷۹-۸۹.
- ↑ فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص۹۲۷.