پرش به محتوا

تفسیر موضوعی در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'سلسله' به 'سلسله'
جز (جایگزینی متن - 'سلسله' به 'سلسله')
خط ۹۷: خط ۹۷:


درباره تفسیر موضوعی و بیان مسائل و مباحث نظری پیرامونی آن نیز آثاری تدوین شده‌اند که به جز مقدمات [[تفاسیر]] موضوعی بعضی از آنها عبارت‌اند از:
درباره تفسیر موضوعی و بیان مسائل و مباحث نظری پیرامونی آن نیز آثاری تدوین شده‌اند که به جز مقدمات [[تفاسیر]] موضوعی بعضی از آنها عبارت‌اند از:
# [[المدرسة القرآنیه (کتاب)|المدرسة القرآنیه]] از [[شهید صدر]]. [[سلسله]] دروس این کتاب در سال ۱۳۹۹ قمری ارائه شده‌اند. این اثر با عنوان [[التفسیر الموضوعی و الفلسفة الاجتماعیة فی المدرسة القرآنیه (کتاب)|التفسیر الموضوعی و الفلسفة الاجتماعیة فی المدرسة القرآنیه]] نیز منتشر شده است.
# [[المدرسة القرآنیه (کتاب)|المدرسة القرآنیه]] از [[شهید صدر]]. سلسله دروس این کتاب در سال ۱۳۹۹ قمری ارائه شده‌اند. این اثر با عنوان [[التفسیر الموضوعی و الفلسفة الاجتماعیة فی المدرسة القرآنیه (کتاب)|التفسیر الموضوعی و الفلسفة الاجتماعیة فی المدرسة القرآنیه]] نیز منتشر شده است.
# [[التفسیر الموضوعی للقرآن (کتاب)|التفسیر الموضوعی للقرآن]]، (چ. ۱۹۸۰ م.) از [[احمد السید الکومی]]. <ref>نک: دراسات فی التفسیر الموضوعی، ص۴۱۰.</ref>
# [[التفسیر الموضوعی للقرآن (کتاب)|التفسیر الموضوعی للقرآن]]، (چ. ۱۹۸۰ م.) از [[احمد السید الکومی]]. <ref>نک: دراسات فی التفسیر الموضوعی، ص۴۱۰.</ref>
# [[البدایة فی التفسیر الموضوعی (کتاب)|البدایة فی التفسیر الموضوعی]] (چ. ۱۹۸۴ م.) اثر [[عبدالحی الفرماوی]].
# [[البدایة فی التفسیر الموضوعی (کتاب)|البدایة فی التفسیر الموضوعی]] (چ. ۱۹۸۴ م.) اثر [[عبدالحی الفرماوی]].
خط ۱۱۶: خط ۱۱۶:
[[شهید صدر]] با مقایسه میان [[تفسیر ترتیبی]] و [[فقه]]، [[رشد]] و تعمیق و گسترش فقه و رکود نسبی [[تفسیر]] را مرهون رویکرد موضوعی به [[احادیث]] [[فقهی]] و عدم این رویکرد به تفسیر می‌‌داند. وی [[معتقد]] است که فقه در آغاز به تفسیر احادیث [[پیامبراکرم]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{ع}} محدود بود و به تدریج [[فقها]] به دسته‌بندی [[روایات]] بر حسب موضوعات روی آورده، به استخراج [[حکم شرعی]] از آنها پرداختند. [[شیوه]] معهود فقها در مباحث فقهی چنین بود که با نظر به [[شئون]] مختلف [[زندگی]] و [[واقعیات]] [[اجتماعی]] نیازها را از واقعیات خارجی گرفته و با عرضه آنها بر [[شریعت]] به [[استنباط احکام]] آنها پرداختند. همین روش [[روز]] به روز موجب [[شکوفایی]] و [[تکامل]] [[علم فقه]] شد. حال به‌کارگیری همین روش در مواجهه با [[قرآن]] [[مفسر]] را در حصول نظریات اساسی و [[استنباط]] [[قوانین]] کلی برای [[پاسخگویی]] به نیازهای متنوع، گسترده و پیچیده [[روزگار]] ما مدد خواهد رساند. <ref>المدرسة القرآنیه، ص۲۵ - ۲۸.</ref>
[[شهید صدر]] با مقایسه میان [[تفسیر ترتیبی]] و [[فقه]]، [[رشد]] و تعمیق و گسترش فقه و رکود نسبی [[تفسیر]] را مرهون رویکرد موضوعی به [[احادیث]] [[فقهی]] و عدم این رویکرد به تفسیر می‌‌داند. وی [[معتقد]] است که فقه در آغاز به تفسیر احادیث [[پیامبراکرم]]{{صل}} و [[اهل بیت]]{{ع}} محدود بود و به تدریج [[فقها]] به دسته‌بندی [[روایات]] بر حسب موضوعات روی آورده، به استخراج [[حکم شرعی]] از آنها پرداختند. [[شیوه]] معهود فقها در مباحث فقهی چنین بود که با نظر به [[شئون]] مختلف [[زندگی]] و [[واقعیات]] [[اجتماعی]] نیازها را از واقعیات خارجی گرفته و با عرضه آنها بر [[شریعت]] به [[استنباط احکام]] آنها پرداختند. همین روش [[روز]] به روز موجب [[شکوفایی]] و [[تکامل]] [[علم فقه]] شد. حال به‌کارگیری همین روش در مواجهه با [[قرآن]] [[مفسر]] را در حصول نظریات اساسی و [[استنباط]] [[قوانین]] کلی برای [[پاسخگویی]] به نیازهای متنوع، گسترده و پیچیده [[روزگار]] ما مدد خواهد رساند. <ref>المدرسة القرآنیه، ص۲۵ - ۲۸.</ref>


به نظر [[آیة الله]] مصباح یزدی در برابر نظام‌های [[فکری]] [[باطل]] هرگز نمی‌توان با تکیه بر تفسیر ترتیبی و بیان مطالب پراکنده، [[نظام فکری]] منسجمی ارائه کرد. از آنجا که همه مکتب‌های [[انحرافی]] کوشیده‌اند تا با [[ارتباط]] میان یک [[سلسله]] مسائل یک کل [[منظم]] و هماهنگ به وجود آورند و اندیشه‌های باطل خود را منسجم معرفی کنند باید [[معارف قرآن]] را به صورت سیستماتیک و منظم عرضه کرد، بنابراین ناگزیر باید معارف قرآن را دسته‌بندی کرد تا از یک سو [[آموزش]] آن برای فراگیران آسان و از سوی دیگر در برابر سایر نظام‌های فکری قابل عرضه باشد. <ref>معارف قرآن، ص۸ ـ ۱۰.</ref>
به نظر [[آیة الله]] مصباح یزدی در برابر نظام‌های [[فکری]] [[باطل]] هرگز نمی‌توان با تکیه بر تفسیر ترتیبی و بیان مطالب پراکنده، [[نظام فکری]] منسجمی ارائه کرد. از آنجا که همه مکتب‌های [[انحرافی]] کوشیده‌اند تا با [[ارتباط]] میان یک سلسله مسائل یک کل [[منظم]] و هماهنگ به وجود آورند و اندیشه‌های باطل خود را منسجم معرفی کنند باید [[معارف قرآن]] را به صورت سیستماتیک و منظم عرضه کرد، بنابراین ناگزیر باید معارف قرآن را دسته‌بندی کرد تا از یک سو [[آموزش]] آن برای فراگیران آسان و از سوی دیگر در برابر سایر نظام‌های فکری قابل عرضه باشد. <ref>معارف قرآن، ص۸ ـ ۱۰.</ref>


آیة الله جعفر سبحانی با تأکید بر [[ضرورت]] رویکرد به [[تفسیر موضوعی]] و [[پرهیز]] از تکرار تفسیر ترتیبی، تفسیر موضوعی را مجالی برای گشوده شدن [[آفاق]] عظیمی در [[علوم]] و معارف قرآن دانسته <ref>منشور جاوید، ج ۱، ص۱۱.</ref> که هیچ گاه این [[معارف]] از [[تفسیر ترتیبی]] حاصل نمی‌شوند.<ref>[[سید محمود طیب حسینی|طیب حسینی، سید محمود]]، [[تفسیر موضوعی (مقاله)|مقاله «تفسیر موضوعی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref>
آیة الله جعفر سبحانی با تأکید بر [[ضرورت]] رویکرد به [[تفسیر موضوعی]] و [[پرهیز]] از تکرار تفسیر ترتیبی، تفسیر موضوعی را مجالی برای گشوده شدن [[آفاق]] عظیمی در [[علوم]] و معارف قرآن دانسته <ref>منشور جاوید، ج ۱، ص۱۱.</ref> که هیچ گاه این [[معارف]] از [[تفسیر ترتیبی]] حاصل نمی‌شوند.<ref>[[سید محمود طیب حسینی|طیب حسینی، سید محمود]]، [[تفسیر موضوعی (مقاله)|مقاله «تفسیر موضوعی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref>
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش