آسیب‌شناسی سیاسی حکومت اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[آسیب‌شناسی سیاسی حکومت اسلامی در قرآن]] - [[آسیب‌شناسی سیاسی حکومت اسلامی در حدیث]] - [[آسیب‌شناسی سیاسی حکومت اسلامی در معارف و سیره علوی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[آسیب‌شناسی سیاسی حکومت اسلامی در قرآن]] - [[آسیب‌شناسی سیاسی حکومت اسلامی در حدیث]] - [[آسیب‌شناسی سیاسی حکومت اسلامی در معارف و سیره علوی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
آسیب‌های [[سیاسی]] [[حکومت اسلامی]] از دیدگاه [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} عبارت است از: | آسیب‌های [[سیاسی]] [[حکومت اسلامی]] از دیدگاه [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} عبارت است از: | ||
[[ظلم]] و [[بی‌عدالتی]]: [[امام علی]]{{ع}} [[عدل]] را همانند لغویان، به قرار دادن هر چیز در جای خود: {{عربی|وَضْعُ الشَّيْءِ فِي مَوْضِعِهِ}} [[تفسیر]] می‌کند، و آن را از [[جود]] و [[بخشش]] [[برتر]] می‌داند<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۳۷.</ref>. عدل در [[امور اجتماعی]]، یعنی رعایت [[حقوق]] افراد و [[دادن حق به صاحب حق]]، و در مقابل آن ظلم قرار دارد. [[عدالت]] در [[نظام اجتماعی]] ممکن است در شش بعد طرح شود: | [[ظلم]] و [[بی‌عدالتی]]: [[امام علی]]{{ع}} [[عدل]] را همانند لغویان، به قرار دادن هر چیز در جای خود: {{عربی|وَضْعُ الشَّيْءِ فِي مَوْضِعِهِ}} [[تفسیر]] می‌کند، و آن را از [[جود]] و [[بخشش]] [[برتر]] می‌داند<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۳۷.</ref>. عدل در [[امور اجتماعی]]، یعنی رعایت [[حقوق]] افراد و [[دادن حق به صاحب حق]]، و در مقابل آن ظلم قرار دارد. [[عدالت]] در [[نظام اجتماعی]] ممکن است در شش بعد طرح شود: | ||
#عدالت در [[قانون‌گذاری]]؛ | # عدالت در [[قانون‌گذاری]]؛ | ||
#عدالت در [[حکم]] و [[داوری]]؛ | # عدالت در [[حکم]] و [[داوری]]؛ | ||
#عدالت در [[کیفر]] و [[پاداش]]؛ | # عدالت در [[کیفر]] و [[پاداش]]؛ | ||
#عدالت در تقسیم امکانات و حقوق و مزایا؛ | # عدالت در تقسیم امکانات و حقوق و مزایا؛ | ||
#عدالت در اخذ [[مالیات]]؛ | # عدالت در اخذ [[مالیات]]؛ | ||
#عدالت در سپردن [[مسئولیت‌ها]] و [[امور سیاسی]] به افراد صلاحیت‌دار<ref>جمالی، نصرت الله، عوامل سقوط حکومت‌ها در قرآن و نهج البلاغه، ص۸۴.</ref>. | # عدالت در سپردن [[مسئولیت‌ها]] و [[امور سیاسی]] به افراد صلاحیت‌دار<ref>جمالی، نصرت الله، عوامل سقوط حکومت‌ها در قرآن و نهج البلاغه، ص۸۴.</ref>. | ||
[[حضرت امیر]] عمل به عدل را موجب [[تحکیم]] [[قدرت]] تلقی می‌کند<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۱۵.</ref>؛ بنابراین، [[حکومت]] با عدالت اداره می‌شود، نه با جود و بخشش. عدالت سبب دوام قدرت می‌شود، و این امر چیزی نیست، جز آن‌که [[مردم]] و [[حاکمان]] حقوق خود را بشناسند و به آن عمل کنند: | [[حضرت امیر]] عمل به عدل را موجب [[تحکیم]] [[قدرت]] تلقی می‌کند<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۱۵.</ref>؛ بنابراین، [[حکومت]] با عدالت اداره می‌شود، نه با جود و بخشش. عدالت سبب دوام قدرت می‌شود، و این امر چیزی نیست، جز آن‌که [[مردم]] و [[حاکمان]] حقوق خود را بشناسند و به آن عمل کنند: | ||
[[ثبات]] حکومت در عدالت است<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۱۶: {{متن حدیث|ثَباتُ المُلكِ فِي العَدلِ}}.</ref>. | [[ثبات]] حکومت در عدالت است<ref>ری شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج۴، ص۳۱۶: {{متن حدیث|ثَباتُ المُلكِ فِي العَدلِ}}.</ref>. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
[[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} پس از انعقاد [[قرارداد صلح]] تحمیلی با [[معاویه]]، نظر [[عبدالله بن ودیعه انصاری]] و [[مردم]] را در محیطی گرم و دوستانه جویا شد. او هم در کمال [[آزادی]] پاسخ داد که برخی آن را پسندیده‌اند و برخی دیگر آن را خوش ندارند، انصاری گفت: صاحب‌نظران معتقدند شما نباید اطرافیان خود را پراکنده می‌ساختید، و بهترین راه، [[نبرد]] تا [[پیروزی]] یا [[شهادت]] بود. امام نیز در کمال [[بردباری]] به انتقادهای وی گوش داد و از مواضع خود [[دفاع]]، و نقش تخریبی [[خوارج]] در آن جنگ را افشا کرد. | [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} پس از انعقاد [[قرارداد صلح]] تحمیلی با [[معاویه]]، نظر [[عبدالله بن ودیعه انصاری]] و [[مردم]] را در محیطی گرم و دوستانه جویا شد. او هم در کمال [[آزادی]] پاسخ داد که برخی آن را پسندیده‌اند و برخی دیگر آن را خوش ندارند، انصاری گفت: صاحب‌نظران معتقدند شما نباید اطرافیان خود را پراکنده می‌ساختید، و بهترین راه، [[نبرد]] تا [[پیروزی]] یا [[شهادت]] بود. امام نیز در کمال [[بردباری]] به انتقادهای وی گوش داد و از مواضع خود [[دفاع]]، و نقش تخریبی [[خوارج]] در آن جنگ را افشا کرد. | ||
[[آزادی بیان]] مردم حتی در [[جنگ‌ها]]، و آزادی اشخاصی چون [[اشعث]] نشان می‌دهد که تا وقتی مخالف، [[سلاح]] برنمی‌داشت و [[قیام مسلحانه]] نمی‌کرد، آزادی کامل داشت<ref>ر.ک: جمالی، نصرت الله، عوامل سقوط حکومت‌ها در قرآن و نهج البلاغه، ص۱۶۴ - ۱۷۰؛ مهوری، محمد حسین، «سیره و روش حضرت علی{{ع}} در برخورد با مخالفان خود»، حکومت اسلامی، ش۱۶، تابستان ۷۹.</ref>. [[ابن ابی الحدید]] می‌گوید: هر [[فتنه]] و [[تباهی]] زیر سر اشعث بود؛ اما امام با او برخوردی کریمانه داشت. خوارج نیز از [[ناسزاگویی]] و هتاکی و سعی در برهم زدن [[نماز جماعت]] و اغتشاش در [[سخنرانی امام]] دریغ نمی‌کردند؛ اما [[حضرت]] با برخوردی معقول موفق شد دو سوم آنها را [[هدایت]] کند. وقتی [[خوارج]] [[شعار]] {{متن حدیث|لَا حَكَمَ إِلَّا اللَّهُ}} را در بین کلمات [[امام]] سر دادند. حضرت پاسخ داد: این کلمه حقی است که از آن [[باطل]] را [[اراده]] کرده‌اید. وی سپس اعلام کرد اولاً مانع ورود شما به [[مساجد]] نمی‌شویم؛ ثانیاً حقوقتان را از [[بیت المال]] قطع نمی‌کنیم؛ و سوم آن‌که تا نجنگید، با شما نمی‌جنگیم<ref>مهوری، محمد حسین، «سیره و روش حضرت علی{{ع}} در برخورد با مخالفان خود»، حکومت اسلامی، ش۱۶، تابستان ۷۹، به نقل از: انساب الاشراف، ج۲، ص۳۵۹.</ref>. امام چون [[دو دلی]] برخی افراد در جریان [[حکمیت]] را [[مشاهده]] کرد، فرمود: | [[آزادی بیان]] مردم حتی در [[جنگ‌ها]]، و آزادی اشخاصی چون [[اشعث]] نشان می‌دهد که تا وقتی مخالف، [[سلاح]] برنمی‌داشت و [[قیام مسلحانه]] نمی‌کرد، آزادی کامل داشت<ref>ر. ک: جمالی، نصرت الله، عوامل سقوط حکومت‌ها در قرآن و نهج البلاغه، ص۱۶۴ - ۱۷۰؛ مهوری، محمد حسین، «سیره و روش حضرت علی{{ع}} در برخورد با مخالفان خود»، حکومت اسلامی، ش۱۶، تابستان ۷۹.</ref>. [[ابن ابی الحدید]] می‌گوید: هر [[فتنه]] و [[تباهی]] زیر سر اشعث بود؛ اما امام با او برخوردی کریمانه داشت. خوارج نیز از [[ناسزاگویی]] و هتاکی و سعی در برهم زدن [[نماز جماعت]] و اغتشاش در [[سخنرانی امام]] دریغ نمی‌کردند؛ اما [[حضرت]] با برخوردی معقول موفق شد دو سوم آنها را [[هدایت]] کند. وقتی [[خوارج]] [[شعار]] {{متن حدیث|لَا حَكَمَ إِلَّا اللَّهُ}} را در بین کلمات [[امام]] سر دادند. حضرت پاسخ داد: این کلمه حقی است که از آن [[باطل]] را [[اراده]] کرده‌اید. وی سپس اعلام کرد اولاً مانع ورود شما به [[مساجد]] نمی‌شویم؛ ثانیاً حقوقتان را از [[بیت المال]] قطع نمی‌کنیم؛ و سوم آن‌که تا نجنگید، با شما نمی‌جنگیم<ref>مهوری، محمد حسین، «سیره و روش حضرت علی{{ع}} در برخورد با مخالفان خود»، حکومت اسلامی، ش۱۶، تابستان ۷۹، به نقل از: انساب الاشراف، ج۲، ص۳۵۹.</ref>. امام چون [[دو دلی]] برخی افراد در جریان [[حکمیت]] را [[مشاهده]] کرد، فرمود: | ||
{{متن حدیث|لَقَدْ كُنْتُ أَمْسِ أَمِيراً فَأَصْبَحْتُ الْيَوْمَ مَأْمُوراً وَ كُنْتُ أَمْسِ نَاهِياً فَأَصْبَحْتُ الْيَوْمَ مَنْهِيّاً وَ قَدْ أَحْبَبْتُمُ الْبَقَاءَ وَ لَيْسَ لِي أَنْ أَحْمِلَكُمْ عَلَى مَا تَكْرَهُونَ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۸.</ref>؛ «من دیروز [[فرمان]] می‌دادم و امروز فرمانم می‌دهند. دیروز باز می‌داشتم و امروز بازم می‌دارند. شما زنده ماندن را [[دوست]] دارید، و مرا نرسد به چیزی وادارمتان که ناخوش می‌انگارید».<ref>[[سید صادق حقیقت|حقیقت، سید صادق]]، [[آسیب‌شناسی حکومت (مقاله)| مقاله «آسیب‌شناسی حکومت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۸۹.</ref> | {{متن حدیث|لَقَدْ كُنْتُ أَمْسِ أَمِيراً فَأَصْبَحْتُ الْيَوْمَ مَأْمُوراً وَ كُنْتُ أَمْسِ نَاهِياً فَأَصْبَحْتُ الْيَوْمَ مَنْهِيّاً وَ قَدْ أَحْبَبْتُمُ الْبَقَاءَ وَ لَيْسَ لِي أَنْ أَحْمِلَكُمْ عَلَى مَا تَكْرَهُونَ}}<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۸.</ref>؛ «من دیروز [[فرمان]] می‌دادم و امروز فرمانم می‌دهند. دیروز باز می‌داشتم و امروز بازم می‌دارند. شما زنده ماندن را [[دوست]] دارید، و مرا نرسد به چیزی وادارمتان که ناخوش می‌انگارید».<ref>[[سید صادق حقیقت|حقیقت، سید صادق]]، [[آسیب‌شناسی حکومت (مقاله)| مقاله «آسیب‌شناسی حکومت»]]، [[دانشنامه امام علی ج۶ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۶]]، ص ۸۹.</ref> | ||