پرش به محتوا

آیه مخلفین: تفاوت میان نسخه‌ها

۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲
جز
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[آیه مخلفین در قرآن]] - [[آیه مخلفین در حدیث]] - [[آیه مخلفین در اخلاق اسلامی]] - [[آیه مخلفین در کلام اسلامی]]| پرسش مرتبط  = آیه مخلفین (پرسش)}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[آیه مخلفین در قرآن]] - [[آیه مخلفین در حدیث]] - [[آیه مخلفین در اخلاق اسلامی]] - [[آیه مخلفین در کلام اسلامی]]| پرسش مرتبط  = آیه مخلفین (پرسش)}}
==مقدمه==
== مقدمه ==
{{متن قرآن|قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا وَإِنْ تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}} «به جهادگریزان از تازی‌های بادیه‌نشین بگو: به زودی به سوی قومی سخت جنگجو فرا خوانده خواهید شد که با آنان کارزار کنید (تا کشته شوند) یا اسلام آورند آنگاه، اگر فرمان برید خداوند پاداشی نیکو به شما خواهد داد و اگر روی برتابید چنان که پیش‌تر روی برتافتید شما را عذابی دردناک خواهد کرد» سوره فتح، آیه ۱۶
{{متن قرآن|قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا وَإِنْ تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}} «به جهادگریزان از تازی‌های بادیه‌نشین بگو: به زودی به سوی قومی سخت جنگجو فرا خوانده خواهید شد که با آنان کارزار کنید (تا کشته شوند) یا اسلام آورند آنگاه، اگر فرمان برید خداوند پاداشی نیکو به شما خواهد داد و اگر روی برتابید چنان که پیش‌تر روی برتافتید شما را عذابی دردناک خواهد کرد» سوره فتح، آیه ۱۶


==[[شبهه تعارض با نصوص امامت]]==
== [[شبهه تعارض با نصوص امامت]] ==
[[قرآن کریم]] در [[سوره فتح]] آیه ۱۷ می‌فرمایند: “به [[اعراب]] متخلف از [[جنگ]] بگو: به زودی به [[جهاد]] با قومی نیرومند و مجهز فراخوانده خواهید شد یا با آنان می‌جنگید یا آنان [[اسلام]] می‌آورند. اگر گروه متخلف، [[فرمان]] جنگ را [[اطاعت]] کنند، [[خداوند]]، [[پاداش]] [[نیکو]] به شما خواهد داد و اگر روی بگردانند - چنان‌که قبلاً [[تخلف]] کردید- به [[عذاب]] دردناکی دچار خواهید شد”<ref>{{متن قرآن|قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا وَإِنْ تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}} «به جهادگریزان از تازی‌های بادیه‌نشین بگو: به زودی به سوی قومی سخت جنگجو فرا خوانده خواهید شد که با آنان کارزار کنید (تا کشته شوند) یا اسلام آورند آنگاه، اگر فرمان برید خداوند پاداشی نیکو به شما خواهد داد و اگر روی برتابید چنان که پیش‌تر روی برتافتید شما را عذابی دردناک خواهد کرد» سوره فتح، آیه ۱۶.</ref>.
[[قرآن کریم]] در [[سوره فتح]] آیه ۱۷ می‌فرمایند: “به [[اعراب]] متخلف از [[جنگ]] بگو: به زودی به [[جهاد]] با قومی نیرومند و مجهز فراخوانده خواهید شد یا با آنان می‌جنگید یا آنان [[اسلام]] می‌آورند. اگر گروه متخلف، [[فرمان]] جنگ را [[اطاعت]] کنند، [[خداوند]]، [[پاداش]] [[نیکو]] به شما خواهد داد و اگر روی بگردانند - چنان‌که قبلاً [[تخلف]] کردید- به [[عذاب]] دردناکی دچار خواهید شد”<ref>{{متن قرآن|قُلْ لِلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا وَإِنْ تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّيْتُمْ مِنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}} «به جهادگریزان از تازی‌های بادیه‌نشین بگو: به زودی به سوی قومی سخت جنگجو فرا خوانده خواهید شد که با آنان کارزار کنید (تا کشته شوند) یا اسلام آورند آنگاه، اگر فرمان برید خداوند پاداشی نیکو به شما خواهد داد و اگر روی برتابید چنان که پیش‌تر روی برتافتید شما را عذابی دردناک خواهد کرد» سوره فتح، آیه ۱۶.</ref>.


برخی از [[اهل حدیث]] و [[متکلمان معتزلی]] و [[اشعری]] با این آیه بر [[خلافت ابوبکر]] (و گاهی نیز [[خلافت عمر]]) [[استدلال]] کرده‌اند. استدلال در شرح مواقف چنین تقریر شده است:
برخی از [[اهل حدیث]] و [[متکلمان معتزلی]] و [[اشعری]] با این آیه بر [[خلافت ابوبکر]] (و گاهی نیز [[خلافت عمر]]) [[استدلال]] کرده‌اند. استدلال در شرح مواقف چنین تقریر شده است:
کسی که متخلفان از جنگ را به [[مبارزه]] با گروهی نیرومند و مجهز فراخوانده، [[پیامبر]]{{صل}} نبوده است؛ زیرا در آیه قبل، آمده است که متخلفان، وقتی [[پیروزی]] [[مسلمانان]] و [[غنایم]] [[جنگی]] را [[مشاهده]] کنند، از پیامبر خواهند خواست که به آنان اجازه دهد با آنان همراه شوند، ولی خداوند به پیامبر{{صل}} فرموده است که به آنان بگوید: “خداوند، پیش‌تر به ما گفته است که شما هرگز پیرو ما نخواهید بود”<ref>{{متن قرآن|لَنْ تَتَّبِعُونَا كَذَلِكُمْ قَالَ اللَّهُ مِنْ قَبْلُ}} «بگو: هرگز دنبال ما نخواهید آمد، خداوند از پیش چنین فرموده است» سوره فتح، آیه ۱۵.</ref>. بنابراین پیامبر{{صل}} می‌دانست که آنان هرگز از او [[پیروی]] نخواهند کرد. در این صورت، چگونه آنان را به جنگ با [[سپاهیان]] نیرومند [[دعوت]] کرده است؟ از طرفی [[دعوت]] کننده متخلفان به [[جنگ]] با [[کافران]] و [[مشرکان]]، [[علی]]{{ع}} هم نبوده است، زیرا در دوران [[خلافت]] او با کافران و مشرکان [[جنگی]] رخ نداد، بلکه [[جنگ‌ها]] با [[مسلمانان]] و درباره [[امامت]] بود. این دعوت، پس از علی{{ع}} هم نبوده است؛ زیرا [[حکام]] پس از او (حکام [[بنی‌امیه]] و [[بنی‌عباس]]) از نظر ما [[ستمکار]] و از نظر [[شیعه]] [[کافر]] بوده‌اند. در نتیجه عبارت {{متن قرآن|فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا}}<ref>«آنگاه، اگر فرمان برید خداوند پاداشی نیکو به شما خواهد داد» سوره فتح، آیه ۱۶.</ref> با آنان [[سازگاری]] ندارد؛ بنابراین، دعوت کننده به چنین مبارزه‌ای یکی از خلفای سه‌گانه بوده است. در نتیجه، [[خلافت ابوبکر]] [[ثابت]] می‌شود، بلکه ظاهر، این است که مقصود [[ابوبکر]] است و مراد از [[قوم]] مذکور {{متن قرآن|أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ}}<ref>«به سوی قومی سخت جنگجو» سوره فتح، آیه ۱۶.</ref> [[بنی‌حنیفه]] [[اصحاب]] [[مسیلمه]] [[کذّاب]] است<ref>شرح المواقف، ج۸، ص۳۶۴؛ نیز ر.ک: شرح المقاصد، ج۵، ص۲۶۶.</ref>.
کسی که متخلفان از جنگ را به [[مبارزه]] با گروهی نیرومند و مجهز فراخوانده، [[پیامبر]]{{صل}} نبوده است؛ زیرا در آیه قبل، آمده است که متخلفان، وقتی [[پیروزی]] [[مسلمانان]] و [[غنایم]] [[جنگی]] را [[مشاهده]] کنند، از پیامبر خواهند خواست که به آنان اجازه دهد با آنان همراه شوند، ولی خداوند به پیامبر{{صل}} فرموده است که به آنان بگوید: “خداوند، پیش‌تر به ما گفته است که شما هرگز پیرو ما نخواهید بود”<ref>{{متن قرآن|لَنْ تَتَّبِعُونَا كَذَلِكُمْ قَالَ اللَّهُ مِنْ قَبْلُ}} «بگو: هرگز دنبال ما نخواهید آمد، خداوند از پیش چنین فرموده است» سوره فتح، آیه ۱۵.</ref>. بنابراین پیامبر{{صل}} می‌دانست که آنان هرگز از او [[پیروی]] نخواهند کرد. در این صورت، چگونه آنان را به جنگ با [[سپاهیان]] نیرومند [[دعوت]] کرده است؟ از طرفی [[دعوت]] کننده متخلفان به [[جنگ]] با [[کافران]] و [[مشرکان]]، [[علی]]{{ع}} هم نبوده است، زیرا در دوران [[خلافت]] او با کافران و مشرکان [[جنگی]] رخ نداد، بلکه [[جنگ‌ها]] با [[مسلمانان]] و درباره [[امامت]] بود. این دعوت، پس از علی{{ع}} هم نبوده است؛ زیرا [[حکام]] پس از او (حکام [[بنی‌امیه]] و [[بنی‌عباس]]) از نظر ما [[ستمکار]] و از نظر [[شیعه]] [[کافر]] بوده‌اند. در نتیجه عبارت {{متن قرآن|فَإِنْ تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا}}<ref>«آنگاه، اگر فرمان برید خداوند پاداشی نیکو به شما خواهد داد» سوره فتح، آیه ۱۶.</ref> با آنان [[سازگاری]] ندارد؛ بنابراین، دعوت کننده به چنین مبارزه‌ای یکی از خلفای سه‌گانه بوده است. در نتیجه، [[خلافت ابوبکر]] [[ثابت]] می‌شود، بلکه ظاهر، این است که مقصود [[ابوبکر]] است و مراد از [[قوم]] مذکور {{متن قرآن|أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ}}<ref>«به سوی قومی سخت جنگجو» سوره فتح، آیه ۱۶.</ref> [[بنی‌حنیفه]] [[اصحاب]] [[مسیلمه]] [[کذّاب]] است<ref>شرح المواقف، ج۸، ص۳۶۴؛ نیز ر. ک: شرح المقاصد، ج۵، ص۲۶۶.</ref>.


[[ابن حزم]] نیز [[آیه]] متخلّفین را [[دلیل]] بر خلافت خلفای سه‌گانه (ابوبکر، [[عمر]] و [[عثمان]]) دانسته است<ref>الفصل فی الملل و الأهواء و النحل، ج۳، ص۲۷-۲۸.</ref>. [[شیخ طوسی]] نیز [[استدلال]] به آیه مزبور بر خلافت ابوبکر و عمر را از گروهی از [[مخالفان شیعه]] [[نقل]] کرده است که ظاهراً مقصود ابوعلی جبایی و [[پیروان]] اوست<ref>التبیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۳۲۴.</ref>.
[[ابن حزم]] نیز [[آیه]] متخلّفین را [[دلیل]] بر خلافت خلفای سه‌گانه (ابوبکر، [[عمر]] و [[عثمان]]) دانسته است<ref>الفصل فی الملل و الأهواء و النحل، ج۳، ص۲۷-۲۸.</ref>. [[شیخ طوسی]] نیز [[استدلال]] به آیه مزبور بر خلافت ابوبکر و عمر را از گروهی از [[مخالفان شیعه]] [[نقل]] کرده است که ظاهراً مقصود ابوعلی جبایی و [[پیروان]] اوست<ref>التبیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۳۲۴.</ref>.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش