پرش به محتوا

آزمایش الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۴ اوت ۲۰۲۲
جز
خط ۱۶: خط ۱۶:


همچنین از جمله دیدگاه‌های [[امام علی]] {{ع}} درباره [[فلسفه آزمایش الهی]] می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:  
همچنین از جمله دیدگاه‌های [[امام علی]] {{ع}} درباره [[فلسفه آزمایش الهی]] می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:  
#'''تمحیص:''' به‌معنای [[پاک]] کردن یک چیز از آلودگی‌های خارجی. آزمایش الهی پاک‌کننده وجود [[انسان]] است<ref>نک: {{متن قرآن|وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ }}؛ سوره آل عمران، آیه:۱۵۴.</ref>، [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «[[خدا]] آنچه را که از آن شکایت داری (بیماری) موجب کاستن گناهانت قرار داده است. در بیماری پاداشی نیست، اما [[گناهان]] را از بین می‌برد و آنها را چونان برگ پاییزی می‌ریزد»<ref>{{متن حدیث|«جَعَلَ اللَّهُ مَا کَانَ [مِنْکَ‏] مِنْ شَکْوَاکَ حَطّاً لِسَیِّئَاتِکَ فَإِنَّ الْمَرَضَ لَا أَجْرَ فِیهِ وَ لَکِنَّهُ یَحُطُّ السَّیِّئَاتِ وَ یَحُتُّهَا حَتَّ الْأَوْرَاقِ»}}، نهج البلاغه، حکمت ۴۲.</ref>.
# '''تمحیص:''' به‌معنای [[پاک]] کردن یک چیز از آلودگی‌های خارجی. آزمایش الهی پاک‌کننده وجود [[انسان]] است<ref>نک: {{متن قرآن|وَلِيَبْتَلِيَ اللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ }}؛ سوره آل عمران، آیه:۱۵۴.</ref>، [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «[[خدا]] آنچه را که از آن شکایت داری (بیماری) موجب کاستن گناهانت قرار داده است. در بیماری پاداشی نیست، اما [[گناهان]] را از بین می‌برد و آنها را چونان برگ پاییزی می‌ریزد»<ref>{{متن حدیث|«جَعَلَ اللَّهُ مَا کَانَ [مِنْکَ‏] مِنْ شَکْوَاکَ حَطّاً لِسَیِّئَاتِکَ فَإِنَّ الْمَرَضَ لَا أَجْرَ فِیهِ وَ لَکِنَّهُ یَحُطُّ السَّیِّئَاتِ وَ یَحُتُّهَا حَتَّ الْأَوْرَاقِ»}}، نهج البلاغه، حکمت ۴۲.</ref>.
#'''[[شکوفایی]] و ظهور استعدادها:''' آزمایش الهی موجب به‌فعل درآمدن نیروهای بالقوه [[انسان]] می‌شود. [[انسان]] با [[انتخاب]] خود، سنّتی از [[سنت‌های الهی]] را می‌پذیرد. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «گوهر [[انسان‌ها]] در درگوگونی احوال معلوم می‌شود»<ref>{{متن حدیث|«فِی تَقَلُّبِ الْأَحْوَالِ عِلْمُ جَوَاهِرِ الرِّجَال» ‏}}، نهج البلاغه، حکمت ۲۱۷.</ref>.
# '''[[شکوفایی]] و ظهور استعدادها:''' آزمایش الهی موجب به‌فعل درآمدن نیروهای بالقوه [[انسان]] می‌شود. [[انسان]] با [[انتخاب]] خود، سنّتی از [[سنت‌های الهی]] را می‌پذیرد. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «گوهر [[انسان‌ها]] در درگوگونی احوال معلوم می‌شود»<ref>{{متن حدیث|«فِی تَقَلُّبِ الْأَحْوَالِ عِلْمُ جَوَاهِرِ الرِّجَال» ‏}}، نهج البلاغه، حکمت ۲۱۷.</ref>.
#'''[[پاداش]] و [[کیفر]]:''' [[پاداش]] و [[کیفر]] [[بندگان]] تنها در کارهای آنها بروز می‌کند. ظهور اعمال و افعال بدون اینکه [[آدمی]] در بوته [[امتحان]] و [[آزمون]] قرار گیرد، ممکن نیست. [[خداوند]] [[انسان]] را [[آزمایش]] می‌کند تا افعال و اعمال او به ظهور برسد و براساس آن، [[شایسته]] [[پاداش]] و [[کیفر]] شود. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «بدانید [[نهان]] و [[اسرار]] آفریدگان نزد [[آفریدگار]] آشکار است و از کائناتشان [[آگاهی]] دارد. نه آنکه [[بندگان]] اسرارشان را از خدایشان پوشند و نهانشان را در پرده نگه دارند و او از آنها بی‌خبر ماند، بلکه برای این است که آنها را بیازماید و به آنها نشان دهد کدام یک خوش کردارترند تا [[نیکان]] به [[پاداش نیک]] رسند و بدکاران به [[کیفر]] کارهای خویش»<ref>{{متن حدیث| «أَلَا إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَدْ کَشَفَ الْخَلْقَ کَشْفَةً لَا أَنَّهُ جَهِلَ مَا أَخْفَوْهُ مِنْ مَصُونِ أَسْرَارِهِمْ وَ مَکْنُونِ ضَمَائِرِهِمْ وَ لَکِنْ‏ لِیَبْلُوَهُمْ {{متن قرآن|ْأَيهُّمْ أَحْسَنُ عَمَلا}}، فَیَکُونَ الثَّوَابُ جَزَاءً وَ الْعِقَابُ بَوَاء»}}، نهج البلاغه، خطبه ۱۴۴.</ref>
# '''[[پاداش]] و [[کیفر]]:''' [[پاداش]] و [[کیفر]] [[بندگان]] تنها در کارهای آنها بروز می‌کند. ظهور اعمال و افعال بدون اینکه [[آدمی]] در بوته [[امتحان]] و [[آزمون]] قرار گیرد، ممکن نیست. [[خداوند]] [[انسان]] را [[آزمایش]] می‌کند تا افعال و اعمال او به ظهور برسد و براساس آن، [[شایسته]] [[پاداش]] و [[کیفر]] شود. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «بدانید [[نهان]] و [[اسرار]] آفریدگان نزد [[آفریدگار]] آشکار است و از کائناتشان [[آگاهی]] دارد. نه آنکه [[بندگان]] اسرارشان را از خدایشان پوشند و نهانشان را در پرده نگه دارند و او از آنها بی‌خبر ماند، بلکه برای این است که آنها را بیازماید و به آنها نشان دهد کدام یک خوش کردارترند تا [[نیکان]] به [[پاداش نیک]] رسند و بدکاران به [[کیفر]] کارهای خویش»<ref>{{متن حدیث| «أَلَا إِنَّ اللَّهَ تَعَالَی قَدْ کَشَفَ الْخَلْقَ کَشْفَةً لَا أَنَّهُ جَهِلَ مَا أَخْفَوْهُ مِنْ مَصُونِ أَسْرَارِهِمْ وَ مَکْنُونِ ضَمَائِرِهِمْ وَ لَکِنْ‏ لِیَبْلُوَهُمْ {{متن قرآن|ْأَيهُّمْ أَحْسَنُ عَمَلا}}، فَیَکُونَ الثَّوَابُ جَزَاءً وَ الْعِقَابُ بَوَاء»}}، نهج البلاغه، خطبه ۱۴۴.</ref>
#'''تمیز:''' آزمایش الهی به‌منظور تمیز (یعنی جدا ساختن) [[انسان]] [[نیکوکار]] از [[بدکار]]، [[فرمان‌بردار]] از سرکش، [[مؤمن]] از [[منافق]]، [[پاک]] از ناپاک، [[مجاهد]] از دوری‌کننده از [[جهاد]]، [[خالص]] از ناخالص، صابر از ناشکیبا صورت می‌گیرد. [[حکمت]] خداوندی موجب می‌شود چنین آزمونی انجام شود تا صفوف حق‌جویان از حق‌گریزان بازشناخته شوند. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «لکن [[خدای سبحان]] آفریدگان خود را به پاره‌ای از آنچه اصل آن را نمی‌دانند می‌آزماید تا [[فرمان‌بردار]] از نافرمان مشخص شود و [[خودپسندی]] را از آنان بزداید و [[تکبر]] را از ایشان دور کند»<ref>{{متن حدیث|«لَکِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یَبْتَلِی خَلْقَهُ بِبَعْضِ مَا یَجْهَلُونَ أَصْلَهُ تَمْیِیزاً بِالاخْتِبَارِ لَهُمْ وَ نَفْیاً لِلِاسْتِکْبَارِ عَنْهُمْ وَ إِبْعَاداً لِلْخُیَلَاءِ مِنْهُم‏»}}، نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>.
# '''تمیز:''' آزمایش الهی به‌منظور تمیز (یعنی جدا ساختن) [[انسان]] [[نیکوکار]] از [[بدکار]]، [[فرمان‌بردار]] از سرکش، [[مؤمن]] از [[منافق]]، [[پاک]] از ناپاک، [[مجاهد]] از دوری‌کننده از [[جهاد]]، [[خالص]] از ناخالص، صابر از ناشکیبا صورت می‌گیرد. [[حکمت]] خداوندی موجب می‌شود چنین آزمونی انجام شود تا صفوف حق‌جویان از حق‌گریزان بازشناخته شوند. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «لکن [[خدای سبحان]] آفریدگان خود را به پاره‌ای از آنچه اصل آن را نمی‌دانند می‌آزماید تا [[فرمان‌بردار]] از نافرمان مشخص شود و [[خودپسندی]] را از آنان بزداید و [[تکبر]] را از ایشان دور کند»<ref>{{متن حدیث|«لَکِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یَبْتَلِی خَلْقَهُ بِبَعْضِ مَا یَجْهَلُونَ أَصْلَهُ تَمْیِیزاً بِالاخْتِبَارِ لَهُمْ وَ نَفْیاً لِلِاسْتِکْبَارِ عَنْهُمْ وَ إِبْعَاداً لِلْخُیَلَاءِ مِنْهُم‏»}}، نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>.
#'''تأدیب:''' آزمایش الهی به منظور تأدیب یا [[اصلاح]] و [[تربیت]] [[انسان]] تا بتواند مسیر رسیدن به نقاط اوج معنوی را بپیماید و [[مقام]] [[رضا]] و [[قرب الهی]] برسد. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «اگر [[خداوند]] می‌خواست [[آدم]] را از نوری که روشنی‌اش دیده‌ها را برباید و [[زیبایی]] آن خردها را مات و مبهوت کند و از ماده خوش‌بویی که بوی خوشش نفس‌ها را بگیرد بیافریند، می‌آفرید؛ و اگر بدین صورت می‌آفرید گردن‌ها در برابرش خاضع و [[آزمایش]] [[فرشتگان]] سهل و آسان می‌شد. ولی [[خداوند]] [[پاک]] بندگانش را به برخی از اموری که به [[حقیقت]] و ریشه آن [[آگاه]] نیستند [[آزمایش]] می‌کند تا [[خالص]] از ناخالص جدا، [[کبر]] و نخوت از آنان برطرف و [[خودخواهی]] و [[خودپسندی]] از آنان دور شود»<ref>{{متن حدیث|«لَوْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ یَخْلُقَ آدَمَ مِنْ نُورٍ یَخْطَفُ الْأَبْصَارَ ضِیَاؤُهُ وَ یَبْهَرُ الْعُقُولَ رُوَاؤُهُ وَ طِیبٍ یَأْخُذُ الْأَنْفَاسَ عَرْفُهُ لَفَعَلَ وَ لَوْ فَعَلَ لَظَلَّتْ لَهُ الْأَعْنَاقُ خَاضِعَةً وَ لَخَفَّتِ الْبَلْوَی فِیهِ عَلَی الْمَلَائِکَةِ وَ لَکِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یَبْتَلِی خَلْقَهُ بِبَعْضِ مَا یَجْهَلُونَ أَصْلَهُ تَمْیِیزاً بِالاخْتِبَارِ لَهُمْ وَ نَفْیاً لِلِاسْتِکْبَارِ عَنْهُمْ وَ إِبْعَاداً لِلْخُیَلَاءِ مِنْهُم‏:»}}، نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>.
# '''تأدیب:''' آزمایش الهی به منظور تأدیب یا [[اصلاح]] و [[تربیت]] [[انسان]] تا بتواند مسیر رسیدن به نقاط اوج معنوی را بپیماید و [[مقام]] [[رضا]] و [[قرب الهی]] برسد. [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: «اگر [[خداوند]] می‌خواست [[آدم]] را از نوری که روشنی‌اش دیده‌ها را برباید و [[زیبایی]] آن خردها را مات و مبهوت کند و از ماده خوش‌بویی که بوی خوشش نفس‌ها را بگیرد بیافریند، می‌آفرید؛ و اگر بدین صورت می‌آفرید گردن‌ها در برابرش خاضع و [[آزمایش]] [[فرشتگان]] سهل و آسان می‌شد. ولی [[خداوند]] [[پاک]] بندگانش را به برخی از اموری که به [[حقیقت]] و ریشه آن [[آگاه]] نیستند [[آزمایش]] می‌کند تا [[خالص]] از ناخالص جدا، [[کبر]] و نخوت از آنان برطرف و [[خودخواهی]] و [[خودپسندی]] از آنان دور شود»<ref>{{متن حدیث|«لَوْ أَرَادَ اللَّهُ أَنْ یَخْلُقَ آدَمَ مِنْ نُورٍ یَخْطَفُ الْأَبْصَارَ ضِیَاؤُهُ وَ یَبْهَرُ الْعُقُولَ رُوَاؤُهُ وَ طِیبٍ یَأْخُذُ الْأَنْفَاسَ عَرْفُهُ لَفَعَلَ وَ لَوْ فَعَلَ لَظَلَّتْ لَهُ الْأَعْنَاقُ خَاضِعَةً وَ لَخَفَّتِ الْبَلْوَی فِیهِ عَلَی الْمَلَائِکَةِ وَ لَکِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یَبْتَلِی خَلْقَهُ بِبَعْضِ مَا یَجْهَلُونَ أَصْلَهُ تَمْیِیزاً بِالاخْتِبَارِ لَهُمْ وَ نَفْیاً لِلِاسْتِکْبَارِ عَنْهُمْ وَ إِبْعَاداً لِلْخُیَلَاءِ مِنْهُم‏:»}}، نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>.


در هر صورت، تفاوت در زمینه‌های بروز آزمایش الهی تأثیری در چیستی و چگونگی آن ندارد. بروز آزمایش الهی در زمینه‌های مختلف موجب ظهور دستاوردهای گوناگون (مانند [[توبه]] و [[بازگشت به‌سوی خدا]]، [[تربیت]] شدن و رسیدن به نقاط اوج معنوی و [[راضی]] بودن به سرنوشتی که [[خداوند]] برای [[انسان]] معین فرموده) می‌شود و [[انسان]] را در رسیدن به‌سوی کمال [[یاری]] می‌رساند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 51-۵۲.</ref>.
در هر صورت، تفاوت در زمینه‌های بروز آزمایش الهی تأثیری در چیستی و چگونگی آن ندارد. بروز آزمایش الهی در زمینه‌های مختلف موجب ظهور دستاوردهای گوناگون (مانند [[توبه]] و [[بازگشت به‌سوی خدا]]، [[تربیت]] شدن و رسیدن به نقاط اوج معنوی و [[راضی]] بودن به سرنوشتی که [[خداوند]] برای [[انسان]] معین فرموده) می‌شود و [[انسان]] را در رسیدن به‌سوی کمال [[یاری]] می‌رساند<ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 51-۵۲.</ref>.
خط ۸۱: خط ۸۱:


=== موارد خاص ===
=== موارد خاص ===
==== [[امتحان]] [[ابراهیم]]{{ع}} به کلمات ====
==== [[امتحان]] [[ابراهیم]] {{ع}} به کلمات ====


==== [[امتحان]] [[قوم]] [[صالح]] با فرستادن [[ناقه]] ====
==== [[امتحان]] [[قوم]] [[صالح]] با فرستادن [[ناقه]] ====
خط ۸۹: خط ۸۹:
==== ممنوعیت [[بنی اسراییل]] از صید ماهی در روز تعطیل ====
==== ممنوعیت [[بنی اسراییل]] از صید ماهی در روز تعطیل ====


==== رویای [[رسول خدا]]{{صل}}====
==== رویای [[رسول خدا]] {{صل}} ====


==== [[امتحان]] [[مردم]] با [[خبرهای غیبی]] ====
==== [[امتحان]] [[مردم]] با [[خبرهای غیبی]] ====
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش