پرش به محتوا

تمام بن عباس در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۹: خط ۹:
[[تمام بن عباس بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف بن قصی]]، از [[قبیله قریش]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۴۲۵.</ref> و پسر عموی [[رسول خد]] است<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۴۲۵.</ref>. [[کنیه]] وی «ابوجعفر» است<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref>. مادرش «ام‌ولد» ([[سبأ]]، ام‌رومیه) بود که کثیر - [[فقیه]] و [[محدث]] که در [[ینبع]] درگذشت<ref>ابن سعد، ج۴، ص۴.</ref> - تنها [[برادر]] او از این [[مادر]] است<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۷۲.</ref>.
[[تمام بن عباس بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف بن قصی]]، از [[قبیله قریش]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۴۲۵.</ref> و پسر عموی [[رسول خد]] است<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۴۲۵.</ref>. [[کنیه]] وی «ابوجعفر» است<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref>. مادرش «ام‌ولد» ([[سبأ]]، ام‌رومیه) بود که کثیر - [[فقیه]] و [[محدث]] که در [[ینبع]] درگذشت<ref>ابن سعد، ج۴، ص۴.</ref> - تنها [[برادر]] او از این [[مادر]] است<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۷۲.</ref>.


وی کوچک‌ترین فرزند عباس بود، ولی [[طبری]]<ref>طبری، ص۲۳۹.</ref> کثیر و برخی دیگر عباس بن عباس را کوچک‌ترین فرزند او دانسته‌اند. وقتی عباس، تمام را به دوش می‌گرفت، شعری برای او می‌خواند<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۷۲.</ref>. [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۱، ص۴۵۹.</ref> به [[اشتباه]]، تمام را فرزند قثم دانسته و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۴۲۵ و ۴۲۶.</ref> آن را رد کرده است. از آنجا که تمّام [[فرزندی]] به نام قثم داشته، ابونعیم مرتکب چنین خطایی شده است. شاید منشأ توهم ابونعیم، [[روایت]] [[احمد بن حنبل]]<ref>احمد بن حنبل، ج۳، ص۴۴۲.</ref> از تمام بن قثم یا قثم بن تمام بوده که به صورت جابه جایی ([[قلب]]) نقل کرده و درست آن چنین بوده است: {{عربی|"قثم بن تمام بن عباس عن ابیه عن رسول الله{{صل}}"}}. شاید همین موضوع سبب [[اختلاف]] در [[صحابی]] بودن او شده است. اما تولدش در [[زمان رسول خدا]]{{صل}}<ref>احمدبن عبدالله الطبری، ص۲۳۹.</ref> و قواعدی که [[ابن حجر]] در ابتدای [[الاصابه]] برای [[اثبات]] صحابی بودن افراد برشمرده و نیز با توجه به روایت تمّام، صحابی بودن او را [[تأیید]] می‌کند.
وی کوچک‌ترین فرزند عباس بود، ولی [[طبری]]<ref>طبری، ص۲۳۹.</ref> کثیر و برخی دیگر عباس بن عباس را کوچک‌ترین فرزند او دانسته‌اند. وقتی عباس، تمام را به دوش می‌گرفت، شعری برای او می‌خواند<ref>ابن عبدالبر، ج۱، ص۲۷۲.</ref>. [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۱، ص۴۵۹.</ref> به [[اشتباه]]، تمام را فرزند قثم دانسته و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۱، ص۴۲۵ و ۴۲۶.</ref> آن را رد کرده است. از آنجا که تمّام [[فرزندی]] به نام قثم داشته، ابونعیم مرتکب چنین خطایی شده است. شاید منشأ توهم ابونعیم، [[روایت]] [[احمد بن حنبل]]<ref>احمد بن حنبل، ج۳، ص۴۴۲.</ref> از تمام بن قثم یا قثم بن تمام بوده که به صورت جابه جایی ([[قلب]]) نقل کرده و درست آن چنین بوده است: {{عربی|"قثم بن تمام بن عباس عن ابیه عن رسول الله {{صل}}"}}. شاید همین موضوع سبب [[اختلاف]] در [[صحابی]] بودن او شده است. اما تولدش در [[زمان رسول خدا]] {{صل}}<ref>احمدبن عبدالله الطبری، ص۲۳۹.</ref> و قواعدی که [[ابن حجر]] در ابتدای [[الاصابه]] برای [[اثبات]] صحابی بودن افراد برشمرده و نیز با توجه به روایت تمّام، صحابی بودن او را [[تأیید]] می‌کند.


وی فردی دلیر<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref>، [[بی‌باک]] و از مردان [[قدرتمند]] [[زمان]] خود بود<ref>ابن سعد، ج۴، ص۴.</ref>. زمانی که به سال ۳۶ [[امام علی]]{{ع}} از [[مدینه]] به طرف [[بصره]] حرکت کرد، تمّام را [[والی مدینه]] قرار داد<ref>خلیفة بن خیاط، ص۱۵۲؛ طبری، ص۲۳۹؛ مفید، جمل، ص۱۲۹.</ref>. تمّام در سال ۳۷ در [[مقام]] [[امیرالحاج]] [[مردم مدینه]] بود <ref>ابن کثیر، ج۷، ص۳۵۲.</ref>، وی پس از مدتی [[والی مکه]] شد<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref> که صحیح نیست و با [[قثم بن عباس]] [[اشتباه]] شده است<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref>. او از [[رسول خدا]]{{صل}} [[روایت]] کرده است: «بر من وارد نشوید زمانی که دندان‌هایتان زرد است. [[مسواک]] بزنید. اگر بر امتم دشوار نبود، [[مسواک زدن]] را برای هر [[نماز واجب]] می‌کردم» <ref>ابونعیم، ج۱، ص۴۶۰؛ طبرانی، ج۲، ص۶۴؛ بیهقی، ج۱، ص۳۶؛ سیوطی، ج۱، ص۱۱۴.</ref>. وی می‌گوید: من [[سوره مرسلات]] را در [[نماز]] می‌خواندم. مادرم ام‌فضل]] گفت: ای فرزندم، از رسول خدا{{صل}} شنیدم که این آخرین سوره‌ای بود که آن [[حضرت]] در نماز [[مغرب]] می‌خواند <ref>طبرانی، ج۵۲، ص۲۱.</ref>.
وی فردی دلیر<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref>، [[بی‌باک]] و از مردان [[قدرتمند]] [[زمان]] خود بود<ref>ابن سعد، ج۴، ص۴.</ref>. زمانی که به سال ۳۶ [[امام علی]] {{ع}} از [[مدینه]] به طرف [[بصره]] حرکت کرد، تمّام را [[والی مدینه]] قرار داد<ref>خلیفة بن خیاط، ص۱۵۲؛ طبری، ص۲۳۹؛ مفید، جمل، ص۱۲۹.</ref>. تمّام در سال ۳۷ در [[مقام]] [[امیرالحاج]] [[مردم مدینه]] بود <ref>ابن کثیر، ج۷، ص۳۵۲.</ref>، وی پس از مدتی [[والی مکه]] شد<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref> که صحیح نیست و با [[قثم بن عباس]] [[اشتباه]] شده است<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref>. او از [[رسول خدا]] {{صل}} [[روایت]] کرده است: «بر من وارد نشوید زمانی که دندان‌هایتان زرد است. [[مسواک]] بزنید. اگر بر امتم دشوار نبود، [[مسواک زدن]] را برای هر [[نماز واجب]] می‌کردم» <ref>ابونعیم، ج۱، ص۴۶۰؛ طبرانی، ج۲، ص۶۴؛ بیهقی، ج۱، ص۳۶؛ سیوطی، ج۱، ص۱۱۴.</ref>. وی می‌گوید: من [[سوره مرسلات]] را در [[نماز]] می‌خواندم. مادرم ام‌فضل]] گفت: ای فرزندم، از رسول خدا {{صل}} شنیدم که این آخرین سوره‌ای بود که آن [[حضرت]] در نماز [[مغرب]] می‌خواند <ref>طبرانی، ج۵۲، ص۲۱.</ref>.


از [[تاریخ]] [[مرگ]] او اطلاعی در منابع یافت نشد و قاعدتاً باید پس از سال ۳۷ باشد. جعفر و قثم [[فرزندان]] او هستند<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref>.<ref>مآخذ: ابن حجر / الاصابه + ابن سعد / الطبقات الکبری + ابن عبدالبر / الاستیعاب + بلاذری / أنساب الأشراف + خلیفة بن خیاط / التاریخ + طبرانی / المعجم الکبیر +
از [[تاریخ]] [[مرگ]] او اطلاعی در منابع یافت نشد و قاعدتاً باید پس از سال ۳۷ باشد. جعفر و قثم [[فرزندان]] او هستند<ref>بلاذری، ج۴، ص۸۹.</ref>.<ref>مآخذ: ابن حجر / الاصابه + ابن سعد / الطبقات الکبری + ابن عبدالبر / الاستیعاب + بلاذری / أنساب الأشراف + خلیفة بن خیاط / التاریخ + طبرانی / المعجم الکبیر +
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش