کفر در برابر ایمان: تفاوت میان نسخه‌ها

== کفر در برابر ایمان در حدیث ==

=== رابطه نپذیرفتن امامت امیرالمؤمنین و کفر در برابر ایمان ===

احادیث بسیاری از معصومان {{عم}} بر [[کفر]] [[جاحدان امامت امیرالمؤمنین]] و [[ائمّه طاهرین]] {{عم}} (البته به استثنای [[مستضعفین]]) دلالت دارد؛ از جمله:

۱. [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند:

{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ نَصَبَ عَلِيّاً {{ع}} عَلَماً بَيْنَهُ وَ بَيْنَ خَلْقِهِ فَمَنْ عَرَفَهُ كَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ أَنْكَرَهُ كَانَ كَافِراً وَ مَنْ جَهِلَهُ كَانَ ضَالًّا وَ مَنْ نَصَبَ مَعَهُ شَيْئاً كَانَ مُشْرِكاً وَ مَنْ جَاءَ بِوَلَايَتِهِ دَخَلَ الْجَنَّةَ}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۴۳۷، حدیث ۷، {{عربی|بَابٌ فِيهِ نُتَفٌ وَ جَوَامِعُ مِنَ الرِّوَايَةِ فِي الْوَلَايَةِ}}؛ بحار الانوار، ج۳۲، ص۳۲۴، حدیث ۳۰۰، باب ۸ {{عربی|باب حکم من حارب علیّا أمیرالمؤمنین}}.</ref>؛

[[خداوند]] [[عزیز]] و جلیل میان خود و مخلوقاتش، امیرالمؤمنین علی {{ع}} را نشانه [[هدایت]] قرار داده است؛ پس هر کس او را به این [[منصب]] و [[مقام]] بشناسد، [[مؤمن]] است و هر کس این مقام او را [[انکار]] کند [[کافر]] است و هر کس نسبت به این مقام او [[جاهل]] باشد، [[گمراه]] است و هر کس در این منصب برای وی شریکی قرار دهد [[مشرک]] است و [[روز قیامت]] هر که [[ولایت]] او را داشته باشد به [[بهشت]] می‌رود.

۲. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند:

{{متن حدیث|نَحْنُ الَّذِينَ فَرَضَ اللَّهُ طَاعَتَنَا لَا يَسَعُ النَّاسَ إِلَّا مَعْرِفَتُنَا وَ لَا يُعْذَرُ النَّاسُ بِجَهَالَتِنَا مَنْ عَرَفَنَا كَانَ مُؤْمِناً- وَ مَنْ أَنْكَرَنَا كَانَ كَافِراً وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْنَا وَ لَمْ يُنْكِرْنَا كَانَ ضَالًّا حَتَّى يَرْجِعَ إِلَى الْهُدَى الَّذِي افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَيْهِ مِنْ طَاعَتِنَا الْوَاجِبَةِ فَإِنْ يَمُتْ عَلَى ضَلَالَتِهِ يَفْعَلِ اللَّهُ بِهِ مَا يَشَاءُ}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۱۸۷، حدیث ۱۱، {{عربی|باب فرض طاعه الأئمّه {{عم}}}}؛ بحار الانوار، ج۳۲، ص۳۲۵، حدیث ۳۰۲.</ref>؛

۳. [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند:

{{متن حدیث|‌إِنَّ عَلِيّاً {{ع}} بَابٌ فَتَحَهُ اللَّهُ فَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ خَرَجَ مِنْهُ كَانَ كَافِراً وَ مَنْ لَمْ يَدْخُلْ فِيهِ وَ لَمْ يَخْرُجْ مِنْهُ كَانَ فِي الطَّبَقَةِ الَّذِينَ قَالَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لِي فِيهِمُ الْمَشِيئَةُ}} <ref>اصول کافی، ج۱، ص۴۳۷، حدیث ۸؛ بحار الانوار، ج۳۲، ص۳۲۴، حدیث ۳۰۱.</ref>؛

امیرالمؤمنین علی {{ع}} دری است که خداوند آن را برای [[هدایت مردم]] گشوده است، پس هر کس از آن در داخل گردد، هدایت شده و [[مؤمن]] است و هر کس از آن در خارج شود (و او را انکار کند یا او را انکار نکند ولی دیگران را بر او مقدّم بدارد و از آنها هدایت بطلبد) [[کافر]] است و هر کس نه وارد آن در شود و نه از آن خارج شود (نسبت به او جاهل باشد یا [[شک]] داشته باشد و منکر نباشد) در زمره کسانی است که خداوند درباره آنها فرموده است: «اختیار آنها با من است»<ref>اشاره به آیه ۱۰۶ سوره توبه است. خداوند پس از تقسیم مردم به منافق که به عذابی بزرگ و شدید دچار می‌شوند و مؤمنان گناه کار که آمرزیده می‌شوند، از جمعی دیگر سخن می‌گوید که منافق و منکر نیستند و مؤمن هم نیستند -؛ چراکه حجّت بر آنها تمام نشده است و به اصطلاح، مستضعف هستند - و در باره آنان می‌فرماید: «و عدّه ای دیگر، کارشان موقوف به فرمان خداست: یا آنان را عذاب می‌کند و یا توبه آنها را می‌پذیرد هر طور که شایسته باشند با آنها رفتار می‌کند و خداوند دانای سنجیده کار و حکیم است».</ref>.

{{متن حدیث|سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ {{ع}} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ: {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَتَّخِذُ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَنْدَادًا يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللَّهِ}}<ref>«و برخی از مردم به جای خداوند همتایانی می‌گزینند و آنها را چنان دوست می‌دارند که خداوند را و مؤمنان، خداوند را دوستدارترند. و کاش کسانی (که با گزینش بت‌ها) به خود ستم کردند آنگاه که عذاب را (در رستخیز) می‌نگرند، دریابند که تمام توان (ها) از آن خداوند است» سوره بقره، آیه ۱۶۵.</ref> قَالَ هُمْ وَ اللَّهِ أَوْلِيَاءُ فُلَانٍ وَ فُلَانٍ اتَّخَذُوهُمْ أَئِمَّةً دُونَ الْإِمَامِ الَّذِي جَعَلَهُ اللَّهُ لِلنَّاسِ إِمَاماً فَلِذَلِكَ قَالَ: {{متن قرآن|وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُوا إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ * إِذْ تَبَرَّأَ الَّذِينَ اتُّبِعُوا مِنَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا وَرَأَوُا الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْبَابُ * وَقَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّءُوا مِنَّا كَذَلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ وَمَا هُمْ بِخَارِجِينَ مِنَ النَّارِ}}<ref>«و برخی از مردم به جای خداوند همتایانی می‌گزینند و آنها را چنان دوست می‌دارند که خداوند را و مؤمنان، خداوند را دوستدارترند. و کاش کسانی (که با گزینش بت‌ها) به خود ستم کردند آنگاه که عذاب را (در رستخیز) می‌نگرند، دریابند که تمام توان (ها) از آن خداوند است * آنگاه که پیشگامان (گناه یا کفر) از پیروان (خویش) دوری می‌ورزند و در عذاب می‌نگرند و پیوندها میان آنها (یکسره) بریده می‌شود * و پیروان (آنان) می‌گویند: کاش برگشتی (به دنیا) می‌داشتیم تا از آنها دوری می‌جستیم چنان که آنان از ما دوری جستند؛ بدین گونه خداوند کردارهایشان را (چون) دریغ‌هایی به آنان می‌نمایاند در حالی که آنان از آتش بیرون آمدنی نیستند» سوره بقره، آیه ۱۶۵-۱۶۷.</ref> ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ {{ع}} هُمْ وَ اللَّهِ يَا جَابِرُ أَئِمَّةُ الظَّلَمَةِ وَ أَشْيَاعُهُمْ}}<ref>اصول کافی، ج۱، ص۳۷۴ حدیث ۱۱، {{عربی|باب من ادّعی الإمامه و لیس لها بأهل...}}، بحار الانوار، ج۶۹، ص۱۳۷، حدیث ۲۳، باب ۱۰۱، {{عربی|کفر المخالفین و النصّاب و ما یناسب ذلک}}.</ref>؛

از [[امام باقر]] {{ع}} در باره معنای [[آیه]]: «بعضی از [[مردم]]، معبودهایی غیر از [[خداوند]] برای خود [[انتخاب]] می‌کنند و آنها را همچون خداوند [[دوست]] دارند» سؤال کردم و [[حضرت]] فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]] مقصود از این اشخاص، [[دوستان]] و [[پیروان]] فلان و فلان هستند؛ این مردم آن دو را [[امام]] خود انتخاب کرده‌اند، نه آن کسی را که خداوند امام مردم قرار داده است، از این جهت خداوند فرمود: «و آنها که [[ستم]] کردند (و معبودی غیر خدا برگزیدند) هنگامی که [[عذاب الهی]] را [[مشاهده]] کنند، خواهند دانست که تمام [[قدرت]] از آنِ خداست و [[عذاب]] خدا بسیار سخت است. در آن هنگام که [[پیشوایان]] از پیروان خود، [[بیزاری]] می‌جویند و عذاب خدا را مشاهده می‌کنند و تمام پیوندهای آنها قطع و [[بریده]] می‌گردد. (در این هنگام) پیروان می‌گویند: کاش برای ما بازگشتی به [[دنیا]] بود تا همان گونه که آنان (امروز) از ما بیزاری جستند ما نیز از آنها (پیشوایان [[گمراه]]) بیزاری بجوییم! خداوند این چنین [[اعمال]] آنها را که مایه [[حسرت]] آنهاست به آنان می‌نمایاند و هرگز از [[آتش دوزخ]] بیرون نخواهند آمد». سپس حضرت فرمود: ای جابر! به خدا سوگند که مقصود از این پیشوایان و پیروان در آیه، [[امامان]] [[ستم‌پیشه]] و پیروان آنانند.

۵. امام باقر {{ع}} فرمودند:

{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ جَعَلَ عَلِيّاً عَلَماً بَيْنَهُ وَ بَيْنَ خَلْقِهِ لَيْسَ بَيْنَهُمْ عَلَمٌ غَيْرُهُ فَمَنْ أَقَرَّ بِوَلَايَتِهِ كَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ جَحَدَهَا كَانَ كَافِراً وَ مَنْ جَهِلَهُ كَانَ ضَالًّا وَ مَنْ نَصَبَ مَعَهُ كَانَ مُشْرِكاً}}<ref>ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص۲۰۹، {{عربی|عقاب الناصب و الجاحد لأمیرالمؤمنین {{ع}} والشاک فیه و المنکر له}}، بحار الانوار، ج۳۸، ص۱۵۵، حدیث ۱۲۹.</ref>؛

۶. [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند:

{{متن حدیث|عَلِيٌّ {{ع}} بَابُ الْهُدَى مَنْ خَالَفَهُ كَانَ كَافِراً وَ مَنْ أَنْكَرَهُ دَخَلَ النَّارَ}}<ref>المحاسن، ج۱، ص۸۹، حدیث ۳۵؛ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ص۲۰۹.</ref>؛

امیرالمؤمنین علی {{ع}} دروازه [[هدایت]] است و هر کس با او [[مخالفت]] کند کافر است و هر کس انکارش کند داخل [[آتش]] می‌شود.

۷. امام صادق {{ع}} فرمود:

۸. [[رسول خدا]] {{صل}} به [[حذیفه یمانی]] فرمود:

{{متن حدیث|سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} عَنْ قَوْلِهِ {{متن قرآن|فَمِنْكُمْ كَافِرٌ وَمِنْكُمْ مُؤْمِنٌ}}<ref>«اوست که شما را آفرید، برخی از شما کافر و برخی مؤمنید و خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست» سوره تغابن، آیه ۲.</ref> فَقَالَ عَرَفَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِيمَانَهُمْ بِمُوَالاتِنَا وَ كُفْرَهُمْ بِهَا يَوْمَ أَخَذَ عَلَيْهِمُ الْمِيثَاقَ وَ هُمْ ذَرٌّ فِي صُلْبِ آدَمَ}} <ref>الکافی، ج۱، ص۴۲۶، حدیث ۷۴؛ ج۱، ص۴۱۳، حدیث ۴، {{عربی|باب فیه نُکَت و نُتَف من التنزیل فی الولایه}}؛ بصائر الدرجات، ج۱، ص۸۱، حدیث ۲.</ref>؛

از [[امام صادق]] {{ع}} در باره [[آیه]]: «بعضی از شما [[کافر]] و بعضی [[مؤمن]] هستند» پرسیدم؛ آن [[حضرت]] فرمود: همان [[روز]] که [[خداوند]] از [[مردم]] که به صورت ذرّه در پشت [[حضرت آدم]] {{ع}} بودند [[پیمان]] گرفت، ایمان آنها را با [[پذیرفتن]] [[ولایت]] ما، و [[کفر]] آنها را با نپذیرفتن ولایت ما معیّن و مشخّص کرد (یعنی ولایت ما را به عنوان شاخص ایمان و کفر، معرّفی و معیّن کرد.)

۱۰. امام صادق {{ع}} فرمود:

{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} طَاعَةُ عَلِيٍّ {{ع}} ذُلٌّ وَ مَعْصِيَتُهُ كُفْرٌ بِاللَّهِ قِيلَ يَا رَسُولَ اللَّهِ وَ كَيْفَ يَكُونُ طَاعَةُ عَلِيٍّ {{ع}} ذُلًّا وَ مَعْصِيَتُهُ كُفْراً بِاللَّهِ قَالَ إِنَّ عَلِيّاً {{ع}} يَحْمِلُكُمْ عَلَى الْحَقِّ فَإِنْ أَطَعْتُمُوهُ ذَلَلْتُمْ وَ إِنْ عَصَيْتُمُوهُ كَفَرْتُمْ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ}}<ref>الکافی، ج۲، ص۳۸۸، باب الکفر.</ref>؛

[[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: [[اطاعت از علی]] {{ع}} [[ذلّت]] و [[خواری]] به همراه دارد<ref>مقصود این است که: حق، سخت و سنگین است و پیروانش کم و مخالفان آن زیاد، در نتیجه، پیروان حق در مقابل اکثر قرار می‌گیرند و قهرا در چشم آنها خوار می‌باشند. و احتمال دارد مقصود این باشد که: ذلت و خواری در دنیا و در نزد مردم است؛ زیرا اطاعتش موجب ترک دنیا و ترک زیورهای آن است، و موجب می‌شود که به تقسیم مساوی بین شریف و وضیع راضی باشد، و به حکم حلال قناعت کند، و تواضع نموده، تکبّر نورزد، و تمامی اینها از چیزهایی است که موجب ذلّت نزد مردم دنیا شود، و احتمال اول اقرب است.</ref>، و [[معصیت]] و [[نافرمانی]] او [[کفر]] به بار آورد. عرض شد: ای [[رسول خدا]]! چگونه [[اطاعت از علی]] {{ع}} [[خواری]] به همراه دارد و نافرمانی‌اش کفر به بار آرد؟ فرمود: علی {{ع}} شما را به [[حق]] وا می‌دارد؛ اگر اطاعتش کنید (در [[دنیا]] و در نظر [[مردم]]) [[خوار]] می‌شوید و اگر نافرمانی‌اش کنید، به [[خدای عزیز]] و جلیل [[کافر]] می‌شوید (زیرا از خلاف حق، [[پیروی]] کرده [[اید]].)

۱۱. [[امام کاظم]] {{ع}} فرمود:

{{متن حدیث|يَقُولُ إِنَّ عَلِيّاً {{ع}} بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ الْهُدَى فَمَنْ دَخَلَ مِنْ بَابِ عَلِيٍّ كَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ خَرَجَ مِنْهُ كَانَ كَافِراً وَ مَنْ لَمْ يَدْخُلْ فِيهِ وَ لَمْ يَخْرُجْ مِنْهُ كَانَ فِي الطَّبَقَةِ الَّذِينَ لِلَّهِ فِيهِمُ الْمَشِيئَةُ}} <ref>الکافی، ج۲، ص۳۸۸، باب الکفر.</ref>؛

امیرالمؤمنین علی {{ع}} دری از درهای [[هدایت الهی]] است، (که [[خدا]] آن را برای مردم گشوده است) و هر کس (او را بشناسد و) از آن در به [[دین خدا]] در آید ([[هدایت]] شده و) مؤن است و هر کس از آن درِ هدایت، کناره گیرد و او را [[انکار]] کند، هدایت نشود و کافر گردد و هر که [[حجّت]] بر او تمام نشود و این درِ هدایت الهی را نشناسد و او را انکار هم نکند، جزء آن طبقه ای باشد که سر انجام کارشان موقوف به [[فرمان]] خداست.

۱۲. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود:

{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ نَصَبَ عَلِيّاً {{ع}} عَلَماً بَيْنَهُ وَ بَيْنَ خَلْقِهِ فَمَنْ عَرَفَهُ كَانَ مُؤْمِناً وَ مَنْ أَنْكَرَهُ كَانَ كَافِراً وَ مَنْ جَهِلَهُ كَانَ ضَالًّا وَ مَنْ نَصَبَ مَعَهُ شَيْئاً كَانَ مُشْرِكاً وَ مَنْ جَاءَ بِوَلَايَتِهِ دَخَلَ الْجَنَّةَ وَ مَنْ جَاءَ بِعَدَاوَتِهِ دَخَلَ النَّارَ}}<ref>الکافی، ج۲، ص۳۸۸، باب الکفر.</ref>؛

خدای عزیز و جلیل میان خود و خلقش امیرالمؤمنین علی {{ع}} را نشانه [[هدایت]] [[منصوب]] فرمود، پس هر که او را بشناسد، مؤن است و هر کس او را [[انکار]] کند، [[کافر]] است و هر که نسبت به او [[جاهل]] باشد، [[گمراه]] است و هر کس دیگری را در این [[منصب]] [[شریک]] او گرداند، [[مشرک]] است<ref>مقصود این است که شخصی از پیش خود، دیگری را همراه با آن حضرت به مقام امامت، نصب کند و بگوید: هر دو خلیفه و امام هستند. اما قائل بودن به امامت فرزندان آن حضرت - که خداوند آنها را به این مقام منصوب کرده است - از اصول دین و لازم است.</ref> و هر کس با [[ولایت]] و [[دوستی]] او به [[محشر]] آید به [[بهشت]] رود و هر که با [[دشمنی]] او آید به [[دوزخ]] رود.

۱۳. از [[محمد بن مسلم]] [[روایت]] شده است که گفت از [[امام باقر]] {{ع}} شنیدم که می‌فرمود:

{{عربی|هذا الخبر صریح فی کفر المخالفین لإنکارهم أصلاً عظیما من أصول الدین و نفاقهم؛ لانّهم یقرّون ظاهرا بما جاء به النبی {{صل}} و ینکرون فی القلب عمدتها و أضلّوا}}<ref>مرآة العقول، ج۲، ص۳۱۶.</ref>.

از این خبر (صحیح السند) به [[صراحت]] کفر [[مخالفان]] بر می‌آید؛ زیرا آنها [[منافق]] بوده و اصل بزرگی از [[اصول دین]] را [[انکار]] کرده‌اند؛ چون آنها در ظاهر به آنچه [[پیامبر]] {{صل}} آورده است [[اقرار]] دارند و در [[قلب]] عمده آنها را انکار می‌کنند و گمراه هستند.

۱۴. [[امام صادق]] {{ع}} - در شدّت [[خباثت]] [[اهل]] [[مدینه]] نسبت به [[اهل مکه]] - فرمودند:

[[امام باقر]] {{ع}} یا امام صادق {{ع}} فرمودند:

به مقتضای این دو [[روایت]]، اهل مدینه چون از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} جدا شدند و [[تبعیّت]] از [[غاصبین]] [[خلافت]] و [[امامت]] نمودند - و لو [[اقرار]] به [[شهادتین]] داشتند - از [[بت]] پرست‌های [[مکّه]] خبیث ترند، و این معنا با [[اصول دین]] بودن امامت و خلافت سازگار است.

و نیز از [[رسول خدا]] {{صل}} نقل شده که فرمودند:

[[امام باقر]] {{ع}} در [[تفسیر آیه]]: {{متن قرآن|وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى}}<ref>«و در خانه‌هایتان آرام گیرید و چون خویش‌آرایی دوره جاهلیت نخستین خویش‌آرایی مکنید» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> و همچون دوران جاهلیّت نخستین (در میان [[مردم]]) ظاهر نشوید» فرمودند:

و نیز امیرالمؤمنین {{ع}} بعد از [[قتل عثمان]] در ضمن [[خطبه]] ای فرمودند:

{{متن حدیث|أَلَا إِنَّ بَلِيَّتَكُمْ قَدْ عَادَتْ كَهَيْئَتِهَا يَوْمَ بَعَثَ اللَّهُ نَبِيَّهُ {{صل}}‌}} <ref>اصول کافی، ج۱، ص۳۶۹، {{عربی|باب التمحیص و الامتحان}} حدیث ۱.</ref>؛

از [[امام صادق]] {{ع}} روایت شده که فرمودند:

{{متن حدیث|إِنَّ النَّبِيَّ {{صل}} لَمَّا قُبِضَ ارْتَدَّ النَّاسُ عَلَى أَعْقَابِهِمْ كُفَّاراً إِلَّا ثَلَاثاً سَلْمَانُ وَ الْمِقْدَادُ وَ أَبُو ذَرٍّ...}}<ref>اختصاص، ص۶؛ بحار الانوار، ج۲۲، ص۳۵۲.</ref>؛

چون که [[پیامبر]] {{صل}} از [[دنیا]] رفت مردم مرتدّ شدند و به کفر سابق بر گشتند مگر سه نفر: [[سلمان]] و [[مقداد]] و [[ابوذر]]....

{{متن حدیث|قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} أَخْبِرْنِي عَنِ الْإِسْلَامِ وَ الْإِيمَانِ أَ هُمَا مُخْتَلِفَانِ فَقَالَ إِنَّ الْإِيمَانَ يُشَارِكُ الْإِسْلَامَ وَ الْإِسْلَامَ لَا يُشَارِكُ الْإِيمَانَ فَقُلْتُ فَصِفْهُمَا لِي فَقَالَ- الْإِسْلَامُ شَهَادَةُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ التَّصْدِيقُ بِرَسُولِ اللَّهِ {{صل}} بِهِ حُقِنَتِ الدِّمَاءُ وَ عَلَيْهِ جَرَتِ الْمَنَاكِحُ وَ الْمَوَارِيثُ وَ عَلَى ظَاهِرِهِ جَمَاعَةُ النَّاسِ وَ الْإِيمَانُ الْهُدَى وَ مَا يَثْبُتُ فِي الْقُلُوبِ مِنْ صِفَةِ الْإِسْلَامِ وَ مَا ظَهَرَ مِنَ الْعَمَلِ بِهِ وَ الْإِيمَانُ أَرْفَعُ مِنَ الْإِسْلَامِ بِدَرَجَةٍ إِنَّ الْإِيمَانَ يُشَارِكُ الْإِسْلَامَ فِي الظَّاهِرِ وَ الْإِسْلَامَ لَا يُشَارِكُ الْإِيمَانَ فِي الْبَاطِنِ وَ إِنِ اجْتَمَعَا فِي الْقَوْلِ وَ الصِّفَةِ}}<ref>اصول کافی، ج۲، ص۲۵ حدیث ۱، {{عربی|باب أنّ الایمان یَشْرَک الإسلام والإسلام لا یَشْرَک الایمان}}؛ بحار الانوار، ج۶۵، ص۲۴۸، حدیث ۸.</ref>؛

به [[امام صادق]] {{ع}} عرض کردم: آیا [[اسلام]] و [[ایمان]] با هم فرق دارند؟ [[حضرت]] فرمود: ایمان شامل اسلام هم می‌شود و آن را در درون خود دارد و همیشه همراه آن است (و هر جا ایمان باشد اسلام نیز هست) ولی اسلام شامل ایمان نیست (ممکن است اسلام باشد ولی ایمان نباشد.) سماعه عرض کرد: هر دو را برایم شرح دهید، حضرت فرمود: اسلام عبارت است از [[شهادت]] زبانی به [[توحید]] و [[تصدیق]] [[رسالت]] [[رسول خدا]] {{صل}}، با این دو شهادت، [[خون‌ها]] [[حفظ]] می‌شود (کسی که به این دو اعتراف کرد، [[خون]] و جانش محترم است) و بر اساس همین دو شهادت، [[ازدواج]] و [[ارث]] مقرّر شده است (اگر کسی به این دو [[اقرار]] کرد و [[شیعه]] هم نبود، می‌شود با او ازدواج کرد و ارث هم می‌برد) عموم [[مردم]] زمانه همین [[اسلام ظاهری]] را دارند. ولی ایمان عبارت است از [[هدایت]] [[واقعی]] و آنچه از شرائط و صفت اسلام ([[شهادتین]] و [[اعتقاد]] به [[ولایت]] و [[امامت]]) در [[دل]] ثابت و پا بر جا شده و عمل کردن به [[احکام]] آن؛ ایمان مرتبه ای [[برتر]] از اسلام است: ایمان در مرحله ظاهر (و گفتن دو شهادت) با اسلام مشترک است، ولی اسلام در مرحله [[باطن]] با ایمان مشترک نیست، اگر چه در گفتار و شرائط (و اظهار دو [[شهادت]]) با هم یکی شوند و جمع گردند.

۱۶. [[رسول خدا]] {{صل}} به [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} فرمود:

۱۷. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود:

باری، این [[روایات]] علاوه بر این که دلالت بر کفر [[مخالفان شیعه]] و منکرین [[خلافت بلافصل]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} می‌کند، دلالت بر این هم دارد که امامت از [[اصول دین]] است و بدون آن هیچ بهره ای در [[آخرت]] برای شخص نخواهد بود.

سپس [[استدلال]] بر آن نموده به این که: [[ایمان]] [[تصدیق]] [[رسول خدا]] {{صل}} است در همه آنچه آن [[حضرت]] آورده است و کفر [[انکار]] این امر است. پس کسی که [[مؤمن]] نیست (و تصدیق رسول خدا {{صل}} در همه آنچه آن حضرت آورده است نمی‌کند) کافر است.

{{عربی|إنّ الإمامه من أرکان الدین واصوله، وقد علم ثبوتها من النبی {{صل}} ضروره، فالجاحد لها لایکون مصدّقا للرّسول {{صل}} فی جمیع ما جاء به، فیکون کافرا}}<ref>منتهی المطلب، ج۸، ص۳۶۰.</ref>.

[[امامت]] از اصول و [[ارکان دین]] است و ثبوت آن از رسول خدا {{صل}} به [[ضرورت]] دانسته شده (یعنی امامت از ضروریّات و مسلّمات [[دین]] است) و چون منکر آن، [[تصدیق‌کننده]] رسول خدا {{صل}} در همه آنچه آن حضرت آورده است، نیست پس کافر است.

[[مرحوم علامه حلی]] همچنین در شرح بر کتاب الیاقوت [[نوبختی]]<ref>للشیخ الجلیل ابن نوبخت من متقدمی أصحابنا.</ref> در شرح این عبارت: {{عربی|دافعوا النّص کفره عند جمهور أصحابنا}}؛ نزد همه [[فقهای شیعه]]، ردکنندگان [[نصّ]] بر [[خلافت امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[کافر]] است» می‌فرماید:

{{عربی|أمّا دافعوا النّص علی أمیرالمؤمنین {{ع}} بالإمامه فقد ذهب أکثر أصحابنا علی تکفیرهم؛ لأنّ النّص معلوم بالتّواتر من [[دین]] [[محمّد]] {{صل}} فیکون ضروریّا، أی معلوما من دینه ضروره، فجاحده یکون کافرا کمن یجحد [[وجوب]] الصلاه وصوم [[شهر]] [[رمضان]]}}<ref>انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، ص۲۰۴، فی النسخه المخطوطه، و کتاب الطهاره، شیخ انصاری، ج۵، ص۱۲۰.</ref>؛

اما این که بیشتر فقهای شیعه ردکنندگان نصّ بر [[امامت]] و خلافت امیرالمؤمنین {{ع}} را کافر می‌دانند، به این جهت است که نصّ بر [[خلافت]] آن [[حضرت]] به حدّ [[تواتر]] و ضروری دانسته شده که از دین [[رسول خدا]] {{صل}} است پس منکر آن مثل منکر وجوب [[نماز]] و [[روزه]] [[ماه رمضان]]، [[انکار]] امر مسلّم و ضروری نموده است، پس در این صورت کافر است.<ref>[[سید قاسم علی‌احمدی|علی‌احمدی، سید قاسم]]، [[حقانیت در اوج مظلومیت ج۱ (کتاب)|حقانیت در اوج مظلومیت ج۱]] ص ۶۹-۸۴.</ref>