زید بن حارثه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

ابواسامه، [[زید بن حارثة بن شراحیل]]<ref>الطبقات، خلیفه، ص ۳۲؛ صحیح ابن حبان، ج ۱۵، ص ۵۱۶.</ref> از تیره کلب<ref>جمهرة انساب العرب، ص ۴۵۹؛ الانساب، ج ۴، ص ۵۱۶.</ref> از [[قبیله]] [[قضاعه]] است.<ref>الانساب، ج ۴، ص ۵۱۶.</ref> تنها صحابی‌ای است که نامش در [[قرآن]] آمده است. بنابر نسبش، کلبی و بنابر آنکه آزاد شده [[پیامبر]] بود، از [[بنی‌هاشم]] است، چنان‌که او را "[[محمدی]]" نیز خوانده‌اند.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۱، ص۲۲۲.</ref> از آنجا که هنگام شهادتش در [[سال هشتم هجری]] ۵۵ سال داشته، باید حداقل ۶ سال از پیامبر کوچک‌تر باشد. طبق برخی گزارش‌ها پیامبر ۱۰ یا ۲۰ سال از [[زید]] بزرگ‌تر بود.<ref> الاستیعاب، ج ۲، ص ۵۴۳.</ref> مادرش [[سعدی بنت ثعلبه]] یا [[سعاد بنت ثعلبه]]<ref>المعجم الکبیر، ج۵، ص۸۳.</ref> از تیره [[معن]] از [[قبیله طی]] بود.<ref>الطبقات، خلیفه، ص۳۲؛ اسد الغابه، ج۲، ص ۱۲۹.</ref> در ۸ سالگی در مسیر خود به سکونتگاه قبیله مادرش، به دست سواران بنی‌القَین بن جسر ربوده<ref> الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۲۹؛ الاستیعاب، ج۲، ص ۵۴؛ اسد الغابه، ج۲، ص ۱۳۰.</ref> و در بازار [[عکاظ]] یا بازار حُباشه<ref>الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۲۹؛ الاستیعاب، ج۲، ص ۵۴؛ اسد الغابه، ج۲، ص ۱۲۹.</ref> به فروش گذاشته شد. [[حکیم بن حزام|حَکیم بن حِزام]] وی را برای عمه‌اش [[خدیجه بنت خویلد|خدیجه بنت خُوَیلَد]] <ref>الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۳۰؛ المعارف، ص۱۴۴؛ اسد الغابه، ج۲، ص ۱۲۹.</ref> به ۴۰۰ <ref>الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۳۰؛ المعارف، ص۱۴۴؛ الاستیعاب، ج۲، ص ۵۴۳.</ref> یا ۶۰۰ [[درهم]] <ref>تاریخ دمشق، ج۱۵، ص۱۰۲.</ref> خرید. به گزارش دیگری در پی درخواست [[حکیم]] از [[حضرت خدیجه]] مبنی بر [[انتخاب]] یکی از بردگان او، وی زید را برگزید.<ref>السیرة النبویه، ج ۱، ص ۲۴۸؛ الاستیعاب، ج ۲، ص ۵۴۳.</ref> گزارش‌های داستان‌گونه دیگری نیز در منابع وجود دارند؛ از جمله آنکه [[رسول خدا]] {{صل}} او را در بطحای [[مکه]] یا بازار عکاظ<ref>الاستیعاب، ج ۲، ص ۵۴۳.</ref>دید <ref>تاریخ دمشق، ج۱۹، ص۳۵۲؛ اسد الغابه، ج۲، ص ۱۳۰.</ref> و پس از بازگشت به [[خانه]] و بیان کردن وصف آن برده، [[خدیجه]] [[زید]] را به ۷۰۰ [[درهم]] خرید و او را به [[پیامبر]] بخشید.<ref> تاریخ دمشق، ج۱۹، ص۳۵۲؛ اسد الغابه، ج۲، ص ۱۳۰.</ref> چنانچه [[زید]] اندکی پس از [[بردگی]] خریده شده و به پیامبر بخشیده شده باشد، باید در آن هنگام ۱۹ ساله یا بیشتر باشد، زیرا [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در ۲۵ سالگی [[ازدواج]] کرد و فاصله او با پیامبر ۶ سال است که در این صورت با گزارش بردگی او در ۸ سالگی ناسازگار است، مگر آنکه گفته شود زید پس از بردگی، اربابان دیگری داشته و پس از آن به خدیجه فروخته شده، یا اینکه از همان سنین، برده خدیجه بوده و در [[جوانی]] به پیامبر بخشیده شده است. به هر حال، پس از آنکه خدیجه زید را به [[رسول خدا]] {{صل}} بخشید،<ref>المعارف، ص۱۴۴.</ref> پیامبر او را [[آزاد]] کرد.<ref>السیرة النبویه، ج ۱، ص ۲۴۷-۲۴۸؛ تاریخ دمشق، ج۱۹، ص۳۵۲؛ اسد الغابه، ج۲، ص ۱۳۰.</ref> مدتی پس از این رویداد، برخی اعضای [[قبیله کلب]] در [[مناسک]] [[حج]] زید را دیده و شناختند. زید ابیاتی به عنوان نشانه خواند تا به خانواده‌اش برسانند و به آنها بگویند از خدمتگزاران [[خانه]] خداست و نگران و در پی او نباشند.<ref> نسب معد، ج۲، ص۳۸۴؛ الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۳۰؛ اسد الغابه، ج۲، ص ۱۳۱.</ref> پس از آن، [[حارثه]] پدرِ زید و عمویش [[کعب]] برای [[آزادی]] او به [[مکه]] آمده و درصدد پرداخت فدیه و آزادی او برآمدند. طبق برخی گزارش‌ها [[پدر]] زید، از [[ابوطالب]] خواست در این کار وساطت کند؛ ولی خود زید تمایلی به بازگشت نداشت، از این رو پدرش [[قریش]] را [[شاهد]] گرفت و اعلام کرد که از این پس زید پسر او نیست. پیامبر در واکنش به [[رفتار]] پدر زید، وی را فرزند خود دانست<ref> نسب معد، ج۲، ص۳۸۴؛ الطبقات، ابن سعد، ج۳، ص۳۱.</ref> و از آن پس او را "زید بن [[محمد]]" خواندند. در آن هنگام هنوز ایشان [[پیامبر]] نبود<ref> السیرة النبویه، ج۱، ص ۲۴۸.</ref>.<ref>[[حسین مرادی‌نسب|مرادی‌نسب، حسین]]، [[زید بن حارثه (مقاله)|مقاله «زید بن حارثه»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۴ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۴.</ref>