پرش به محتوا

هجرت در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = هجرت
| موضوع مرتبط = هجرت
| عنوان مدخل  = [[هجرت]]
| عنوان مدخل  = هجرت
| مداخل مرتبط = [[هجرت در قرآن]] - [[هجرت در معارف و سیره حسینی]] - [[هجرت در معارف و سیره نبوی]] - [[هجرت در فقه سیاسی]] - [[هجرت در معارف دعا و زیارات]] - [[هجرت در معارف و سیره سجادی]] - [[هجرت در سیره معصوم]] - [[هجرت در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[هجرت در تاریخ اسلامی]]
| مداخل مرتبط = [[هجرت در قرآن]] - [[هجرت در معارف و سیره حسینی]] - [[هجرت در معارف و سیره نبوی]] - [[هجرت در فقه سیاسی]] - [[هجرت در معارف دعا و زیارات]] - [[هجرت در معارف و سیره سجادی]] - [[هجرت در سیره معصوم]] - [[هجرت در جامعه‌شناسی اسلامی]] - [[هجرت در تاریخ اسلامی]]
| پرسش مرتبط  =  
| پرسش مرتبط  =  
خط ۱۳: خط ۱۳:


در آیه ۱۰۰ سوره نساء نیز می‌افزاید: {{متن قرآن|وَمَنْ يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُرَاغَمًا كَثِيرًا وَسَعَةً وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا}}<ref>«و هر کس در راه خداوند هجرت گزیند، در زمین سرپناه‌های فراوان و گستردگی (در روزی) خواهد یافت و هر که از خانه خویش برای هجرت به سوی خداوند و پیامبرش برون آید سپس مرگ او را دریابد؛ بی‌گمان پاداش او بر عهده خداوند است و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۱۰۰.</ref>.
در آیه ۱۰۰ سوره نساء نیز می‌افزاید: {{متن قرآن|وَمَنْ يُهَاجِرْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يَجِدْ فِي الْأَرْضِ مُرَاغَمًا كَثِيرًا وَسَعَةً وَمَنْ يَخْرُجْ مِنْ بَيْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ يُدْرِكْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا}}<ref>«و هر کس در راه خداوند هجرت گزیند، در زمین سرپناه‌های فراوان و گستردگی (در روزی) خواهد یافت و هر که از خانه خویش برای هجرت به سوی خداوند و پیامبرش برون آید سپس مرگ او را دریابد؛ بی‌گمان پاداش او بر عهده خداوند است و خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۱۰۰.</ref>.
[[هجرت]] [[مسلمانان]] [[مکه]] نقطه عطفی در [[تاریخ]] [[اعتقادی]] - [[سیاسی]] [[اسلام]] تلقی می‌شود. آنان در مکه، [[خاندان]] و دیار و [[دارایی]] و [[ارزاق]] خود را فقط با [[توکل به خدا]] و به [[امید]] رضای او رها کردند و فقط تعداد اندکی موفق شدند که بخشی از دارایی منقول خود را همراه خود به [[مدینه]] برسانند.
[[هجرت]] [[مسلمانان]] [[مکه]] نقطه عطفی در [[تاریخ]] [[اعتقادی]] - [[سیاسی]] [[اسلام]] تلقی می‌شود. آنان در مکه، [[خاندان]] و دیار و [[دارایی]] و [[ارزاق]] خود را فقط با [[توکل به خدا]] و به [[امید]] رضای او رها کردند و فقط تعداد اندکی موفق شدند که بخشی از دارایی منقول خود را همراه خود به [[مدینه]] برسانند.
به هر حال، [[دستور]] هجرت با همه تبعات و مشکلاتی که برای [[مهاجران]] و [[مردم]] یثرب داشت، از دیدگاه [[آینده]] [[تمدن اسلامی]] ضروری می‌نمود، [[پیامبر]] {{صل}} و دیگر [[مؤمنان]]، با [[هجرت به مدینه]]، از مرحله [[تبلیغ]] و [[دعوت]]، به مرحله تأسیس [[دولت اسلامی]] منتقل می‌شدند. هجرت، بدین‌سان، گامی اساسی در تأسیس [[جماعت]] [[اسلامی]] و [[جمعیت]] قابل توجه بود که از ارکان عمده برای هر دولتی تلقی می‌شود.
به هر حال، [[دستور]] هجرت با همه تبعات و مشکلاتی که برای [[مهاجران]] و [[مردم]] یثرب داشت، از دیدگاه [[آینده]] [[تمدن اسلامی]] ضروری می‌نمود، [[پیامبر]] {{صل}} و دیگر [[مؤمنان]]، با [[هجرت به مدینه]]، از مرحله [[تبلیغ]] و [[دعوت]]، به مرحله تأسیس [[دولت اسلامی]] منتقل می‌شدند. هجرت، بدین‌سان، گامی اساسی در تأسیس [[جماعت]] [[اسلامی]] و [[جمعیت]] قابل توجه بود که از ارکان عمده برای هر دولتی تلقی می‌شود.


[[دانشمندان]] [[علم]] [[سیاست]]، معمولاً عناصر چهارگانه‌ای برای [[دولت]] در نظر می‌گیرند که عبارت است از: جمعیت، [[سرزمین]]، [[حکومت]] و [[حاکمیت]]. به نظر می‌رسد که دولت - [[شهر پیامبر]] {{صل}} با تکیه بر مفهوم هجرت، درصدد تأمین نخستین عنصر اساسی یعنی جمعیت بوده است. جمعیت یا جماعتی که «[[امت]]» نامیده می‌شود.
[[دانشمندان]] [[علم]] [[سیاست]]، معمولاً عناصر چهارگانه‌ای برای [[دولت]] در نظر می‌گیرند که عبارت است از: جمعیت، [[سرزمین]]، [[حکومت]] و [[حاکمیت]]. به نظر می‌رسد که دولت - [[شهر پیامبر]] {{صل}} با تکیه بر مفهوم هجرت، درصدد تأمین نخستین عنصر اساسی یعنی جمعیت بوده است. جمعیت یا جماعتی که «[[امت]]» نامیده می‌شود.
شرط هجرت برای تشکیل جمعیت اسلامی چنان حیاتی بود که کسانی که به مدینه هجرت می‌کردند، به جز موارد بسیار اندک و آن هم با اجازه پیامبر {{صل}} مجاز به ترک مدینه نبودند و در صورت خروج از مدینه مصداق {{متن حدیث|التَّعَرُّبُ‏ بَعْدَ الْهِجْرَةِ}} می‌شدند، این [[تعرب]] به منزله [[کفر]] بود. [[ابن مسعود]]، از جمله لعنت‌شدگان در لسان [[رسول خدا]] را «[[اعرابی]] مرتدی دانسته که تعرّب بعد الهجره داشته است»<ref>رسول جعفریان، تاریخ تحول دولت و خلافت، پیشین، ص۴۰-۴۱.</ref>. همه این [[تدابیر]] سبب شده بود تا [[مدینة النبی]] مکان و فضایی متمرکز برای تعداد فراوانی از مسلمانان باشد که [[همبستگی]] [[اعتقادی]] آنان رکن جمعیتی لازم را برای استقرار [[دولت اسلامی]] [[پیامبر]] {{صل}} فراهم نماید، اما این تلاش‌های معطوف به [[هجرت]]، بدون پیوندهای مکمل دیگر، که انسان‌هایی با دستگاه‌ها و سنت‌های قبیله‌ای متفاوت را بیشتر به هم نزدیک نموده و تاروپود [[روابط اجتماعی]] آنان را مستحکم نماید، شکننده می‌نمود. شاید به همین دلیل است که [[پیامبر اسلام]] {{صل}} به سرعت [[نظام]] [[برادری]] را طرح و [[اجرا]] کرد.<ref>[[داوود فیرحی|فیرحی، داوود]]، [[ساختار نظام سیاسی نبوی (مقاله)|ساختار نظام سیاسی نبوی]]، [[سیره سیاسی پیامبر اعظم (کتاب)|سیره سیاسی پیامبر اعظم]] ص ۲۷۶.</ref>
 
شرط هجرت برای تشکیل جمعیت اسلامی چنان حیاتی بود که کسانی که به مدینه هجرت می‌کردند، به جز موارد بسیار اندک و آن هم با اجازه پیامبر {{صل}} مجاز به ترک مدینه نبودند و در صورت خروج از مدینه مصداق {{متن حدیث|التَّعَرُّبُ‏ بَعْدَ الْهِجْرَةِ}} می‌شدند، این [[تعرب]] به منزله [[کفر]] بود. [[ابن مسعود]]، از جمله لعنت‌شدگان در لسان [[رسول خدا]] را «[[اعرابی]] مرتدی دانسته که تعرّب بعد الهجره داشته است»<ref>رسول جعفریان، تاریخ تحول دولت و خلافت، پیشین، ص۴۰-۴۱.</ref>. همه این [[تدابیر]] سبب شده بود تا [[مدینة النبی]] مکان و فضایی متمرکز برای تعداد فراوانی از مسلمانان باشد که [[همبستگی]] [[اعتقادی]] آنان رکن جمعیتی لازم را برای استقرار [[دولت اسلامی]] [[پیامبر]] {{صل}} فراهم نماید، اما این تلاش‌های معطوف به [[هجرت]]، بدون پیوندهای مکمل دیگر، که انسان‌هایی با دستگاه‌ها و سنت‌های قبیله‌ای متفاوت را بیشتر به هم نزدیک نموده و تاروپود [[روابط اجتماعی]] آنان را مستحکم نماید، شکننده می‌نمود. شاید به همین دلیل است که [[پیامبر اسلام]] {{صل}} به سرعت [[نظام]] [[برادری]] را طرح و [[اجرا]] کرد<ref>[[داوود فیرحی|فیرحی، داوود]]، [[ساختار نظام سیاسی نبوی (مقاله)|ساختار نظام سیاسی نبوی]]، [[سیره سیاسی پیامبر اعظم (کتاب)|سیره سیاسی پیامبر اعظم]] ص ۲۷۶.</ref>.


== چگونگی [[هجرت پیامبر]] اعظم {{صل}} ==
== چگونگی [[هجرت پیامبر]] اعظم {{صل}} ==
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش