هدایت به امر الهی: تفاوت میان نسخه‌ها
←نقد دلیل برون متنی
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
*تبیین آیت الله جوادی از حدیث مذکور با مقولۀ هدایت باطنی امام تناسبی ندارد. ظاهر حدیث نیز با هدایت‌ِ تکوینی‌ِ باطنی همخوان نیست. مفاد حدیث ابا خالد کابلی که به عنوان دلیل برون متن مورد استناد تفسیر تسنیم بود نیز، برای مدعا، ناتمام است چون نورانیت دل مؤمنان به وسیله امام، حقیقتی غیرقابل انکار است، اما آیا این نور یاد شده در آن حدیث، همان معنای «هدایت به امر» در آیات قرآن خواهد بود؟! موضع بحث، کشف ارتباط معنایی بین این دو است که باید برای اثبات آن دلیل اقامه کرد. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:119.</ref> | *تبیین آیت الله جوادی از حدیث مذکور با مقولۀ هدایت باطنی امام تناسبی ندارد. ظاهر حدیث نیز با هدایت‌ِ تکوینی‌ِ باطنی همخوان نیست. مفاد حدیث ابا خالد کابلی که به عنوان دلیل برون متن مورد استناد تفسیر تسنیم بود نیز، برای مدعا، ناتمام است چون نورانیت دل مؤمنان به وسیله امام، حقیقتی غیرقابل انکار است، اما آیا این نور یاد شده در آن حدیث، همان معنای «هدایت به امر» در آیات قرآن خواهد بود؟! موضع بحث، کشف ارتباط معنایی بین این دو است که باید برای اثبات آن دلیل اقامه کرد. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص:119.</ref> | ||
*در کتاب مناقب نیز در این زمینه چنین می‌خوانیم: «إنّ النبی دعا لعلی (علیه‌السلام) و فاطمة (علیها السلام) فقال ... وَاجعَلْ فی ذُرِّیَّتهما البَرَکةَ وَاجْعَلْهُم أئمّةً یَهدونَ بأمرِک إلی طاعتِک ویَأمُرونَ بِما یرضیک؛ پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله)، علی و فاطمه(علیهما‌السلام) را فراخوانده و فرمود... خداوندا! در نسل آنان برکت قرار ده و آنان را پیشوایانی قرار ده که به وسیله خواست و دستور تو، مردم را به طاعت تو هدایت کنند و آنان را به آن‌چه می‌پسندی، دستور دهند.»<ref>ابن مغازلی، علی، مناقب الامام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب، ج 2، ص 356. </ref> | *در کتاب مناقب نیز در این زمینه چنین می‌خوانیم: «إنّ النبی دعا لعلی (علیه‌السلام) و فاطمة (علیها السلام) فقال ... وَاجعَلْ فی ذُرِّیَّتهما البَرَکةَ وَاجْعَلْهُم أئمّةً یَهدونَ بأمرِک إلی طاعتِک ویَأمُرونَ بِما یرضیک؛ پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله)، علی و فاطمه(علیهما‌السلام) را فراخوانده و فرمود... خداوندا! در نسل آنان برکت قرار ده و آنان را پیشوایانی قرار ده که به وسیله خواست و دستور تو، مردم را به طاعت تو هدایت کنند و آنان را به آن‌چه می‌پسندی، دستور دهند.»<ref>ابن مغازلی، علی، مناقب الامام امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب، ج 2، ص 356. </ref> | ||
*حدیثی دیگر از امام باقر(علیه‌السلام) در مقام تأویل آیه: «وَجَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا ...» چنین نقل شده است: | *حدیثی دیگر از امام باقر(علیه‌السلام) در مقام تأویل آیه: «وَجَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنَا ...» چنین نقل شده است: «یعنی الأئمّة مِنْ وُلد فاطمة یوحی إلیهم بالرّوح‌ِ فی صُدورهِم ثُمَّ ذَکَرَ ما أکرَمَهم الله به؛ آنان پیشوایان از فرزندان فاطمه (علیهاالسلام) هستند که در سینۀ آنان به وسیلۀ روح [القدس] وحی [تسدیدی] می‌شود [تا هرگز به خطا نروند و آن چه که خواست حق‌تعالی است، انجام دهند] سپس امام، از آن‌چه که خداوند، با آن ائمه را گرامی داشته، سخن به میان آورد... .» »<ref>استرآبادی، سید شرف‌الدین، شرح تأویل الآیات الظاهرة، ج1، ص 328 </ref> | ||
*این احادیث به طور مستقیم «هدایت به امر» را معنا کرده است. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص 120.</ref> | *این احادیث به طور مستقیم «هدایت به امر» را معنا کرده است. <ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر (مقاله)|بررسی دیدگاه علامه طباطبایی در باب امامت به معنای هدایت به امر]]، [[پژوهش‌های قرآن و حدیث (نشریه)|دوفصلنامه پژوهش‌های قرآن و حدیث]]، ص 120.</ref> | ||
*احادیث دیگری نیز ناظر به مقام امامت نقل شده که به طور غیر مستقیم معنای «مفترض الطاعه» از آن‌ها دریافت می‌شود و تاییدی برای معنای پیش‌گفته است. مانند کلام امام سجاد (علیه‌السلام) که می‌فرماید: «خداوندا تو در هر زمانی، دینت را به وسیله امامی [تقویت و] تأیید کردی و او را بر بندگانت نشانه [برای راه] و در شهرهایت منار [هدایت] قرار دادی. پس از آن‌که، ریسمان [اراده‌ی] او را به ریسمان [اراده‌ی] خودت بستی و او را وسیله‌ای برای خشنودی خود نهادی و طاعتش را واجب ساختی و [بندگانت را] از نافرمانیش بر حذر داشتی و دستور به امتثال اوامر، و ترک نواهی او کردی و فرمودی کسی بر او پیشی نگیرد و از او پس نماند، پس او حافظ کسانی است که به وی پناه برند و ملجأ مسلمین و حلقه‌ی مؤمنان [تا به وی چنگ زده و به خدا رسند] و مایه شرف و رتبه جهانیان است.»<ref>صحیفه سجادیه، دعای 47</ref> | *احادیث دیگری نیز ناظر به مقام امامت نقل شده که به طور غیر مستقیم معنای «مفترض الطاعه» از آن‌ها دریافت می‌شود و تاییدی برای معنای پیش‌گفته است. مانند کلام امام سجاد (علیه‌السلام) که می‌فرماید: «خداوندا تو در هر زمانی، دینت را به وسیله امامی [تقویت و] تأیید کردی و او را بر بندگانت نشانه [برای راه] و در شهرهایت منار [هدایت] قرار دادی. پس از آن‌که، ریسمان [اراده‌ی] او را به ریسمان [اراده‌ی] خودت بستی و او را وسیله‌ای برای خشنودی خود نهادی و طاعتش را واجب ساختی و [بندگانت را] از نافرمانیش بر حذر داشتی و دستور به امتثال اوامر، و ترک نواهی او کردی و فرمودی کسی بر او پیشی نگیرد و از او پس نماند، پس او حافظ کسانی است که به وی پناه برند و ملجأ مسلمین و حلقه‌ی مؤمنان [تا به وی چنگ زده و به خدا رسند] و مایه شرف و رتبه جهانیان است.»<ref>صحیفه سجادیه، دعای 47</ref> | ||