پرش به محتوا

عقد اخوت: تفاوت میان نسخه‌ها

۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۷ نوامبر ۲۰۲۲
جز
جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب'
جز (جایگزینی متن - 'پیوستن' به 'پیوستن')
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب')
خط ۲۳: خط ۲۳:
[[پیامبر اکرم]] {{صل}} چندی پس از ورود به [[مدینه]] [[پیمان اخوت]] میان [[مسلمانان]] ایجاد کرد<ref>در زمان آن اختلاف است. برخی گفته‌اند بلافاصله پس از ورود به مدینه و پیش از بنای مسجد مدینه و یا در زمان بنای مسجد مدینه صورت گرفته است، برخی نیز آن را پنج ماه پس از هجرت یا هشت و نه ماه و مانند آن ذکر کرده‌اند. ر. ک: امتاع الاسماع، ج۱، ص۵۰؛ فتح الباری، ج۷، ص۳۴۵؛ سیرة زینی دحلان، ج۱، ص۳۳۷.</ref>. [[پیامبر]] با ورود به مدینه، نظامی [[الهی]] را پی می‌ریخت و امتی واحد را<ref>سیرة ابن هشام، ج۲، ص۱۱۹؛ نهایة الارب، ج۱۶، ص۳۴۸؛ البدایة و النهایة، ج۳، ص۲۷۳.</ref> تحقق می‌بخشید. روشن است که ایجاد یک [[حکومت صالح]] و شکل دادن امتی یکپارچه و همسو جز در سایه پیوند محکم انسان‌های [[مؤمن]] میسر نمی‌شود. اختلاف‌های میان مسلمانان سد محکمی در راه این هدف‌های والا بود. از یک سو [[اختلاف]] میان [[مهاجران]] و [[انصار]] که دو [[روحیه]] داشتند و پروش‌یافته دو محیط مختلف بودند و از سوی دیگر اختلاف میان خود [[مردم مدینه]] یعنی [[قبایل]] [[اوس و خزرج]] که به سبب جنگ‌های طولانی عمق و حدّت زیادی داشت.  
[[پیامبر اکرم]] {{صل}} چندی پس از ورود به [[مدینه]] [[پیمان اخوت]] میان [[مسلمانان]] ایجاد کرد<ref>در زمان آن اختلاف است. برخی گفته‌اند بلافاصله پس از ورود به مدینه و پیش از بنای مسجد مدینه و یا در زمان بنای مسجد مدینه صورت گرفته است، برخی نیز آن را پنج ماه پس از هجرت یا هشت و نه ماه و مانند آن ذکر کرده‌اند. ر. ک: امتاع الاسماع، ج۱، ص۵۰؛ فتح الباری، ج۷، ص۳۴۵؛ سیرة زینی دحلان، ج۱، ص۳۳۷.</ref>. [[پیامبر]] با ورود به مدینه، نظامی [[الهی]] را پی می‌ریخت و امتی واحد را<ref>سیرة ابن هشام، ج۲، ص۱۱۹؛ نهایة الارب، ج۱۶، ص۳۴۸؛ البدایة و النهایة، ج۳، ص۲۷۳.</ref> تحقق می‌بخشید. روشن است که ایجاد یک [[حکومت صالح]] و شکل دادن امتی یکپارچه و همسو جز در سایه پیوند محکم انسان‌های [[مؤمن]] میسر نمی‌شود. اختلاف‌های میان مسلمانان سد محکمی در راه این هدف‌های والا بود. از یک سو [[اختلاف]] میان [[مهاجران]] و [[انصار]] که دو [[روحیه]] داشتند و پروش‌یافته دو محیط مختلف بودند و از سوی دیگر اختلاف میان خود [[مردم مدینه]] یعنی [[قبایل]] [[اوس و خزرج]] که به سبب جنگ‌های طولانی عمق و حدّت زیادی داشت.  


عقد اخوت کلیدی بود برای گشودن همه این عقده‌ها. پیوند [[ایمانی]]، تعالی مردمانی بود که تا آن [[زمان]] [[برترین]] عامل پیوندشان [[قبیله]] بود. هر قبیله، قبله‌ای جداگانه داشت و به همین سبب هرگز نمی‌توانستند با وجود ملاک‌های قبیلگی کنار هم قرار گیرند و [[امت]] شوند. [[اخوت]] ایمانی آبی بود برای شستن همه آلودگی‌ها، [[تعصب‌ها]]، [[کینه‌ها]] و اختلاف‌های [[نظام]] قبیلگی. پیوندهای خونی، [[نژادی]]، منطقه‌ای می‌رفت، و به جای آن [[ایمان]] و [[عقیده]] می‌نشست. پیمان اخوت، دو [[بیگانه]] را [[خویشاوند]] [[حقیقی]] می‌ساخت که بالاترین خویشاوندی‌ها، [[خویشاوندی]] [[روحی]] و برترین پیوندها، پیوند قلب‌هاست. آنان با این خویشاوندی فاصله‌های قومی و [[اجتماعی]] را برمی‌داشتند و تعهدی مستحکم میان خود می‌یافتند و [[مسئول]] [[حفظ حقوق]] یکدیگر و [[شریک]] [[زندگی]] خصوصی هم می‌شدند. از این‌رو [[پیامبر]] [[فرمان]] داد هر [[مهاجر]] با یکی از [[انصار]]، [[پیمان برادری]] بندد: {{متن حدیث|تأخوا في الله أخوین}}<ref>سیرة ابن هشام، ج۲، ص۱۲۴؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج۲، ص۱۵۲؛ البدایة و النهایة، ج۳، ص۲۷۷؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۶۷؛ السیرة الحلبیة، ج۲، ص۹۱؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۱، ص۲۸۳؛ و نیز ر. ک: محمدحسین هیکل، حیاة محمد {{صل}}، الطبعة الخامسة، مطبعة مصر، القاهرة، ص۲۳۷.</ref>. تنها استثنایی که در میان بود [[انتخاب]] [[علی]] برای [[برادری]] خویش بود که هر دو مهاجر بودند. پیامبر دست [[علی بن ابی‌طالب]] {{ع}} را گرفت و فرمود: {{متن حدیث|هذا أَخِي‏}}<ref>سیرة ابن هشام، ج۲، ص۱۲۴؛ الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۳۸؛ سنن الترمذی، ج۵، ص۵۹۵؛ أبو القاسم علی بن الحسن المعروف بابن عساکر، ترجمة الامام علی بن أبی طالب {{عم}} من تاریخ مدینة دمشق، تحقیق محمد باقر المحمودی، الطبعة الثانیة، مؤسسة المحمودی للطباعة و النشر، بیروت، ۱۳۹۸ ق. ج۱، ص۱۱۷-۱۱۹؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج۲، ص۱۸۵-۱۸۶؛ الریاض النضرة، ج۲، ص۱۱۱؛ نهایة الارب، ج۱۶، ص۳۴۷؛ البدایة و النهایة، ج۳، ص۲۷۷؛ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۲۳؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۶۷؛ الاصابة، ج۲، ص۵۰۱؛ فتح الباری، ج۷، ص۳۴۵؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۱، ص۲۸۳؛ تاریخ الجنس العربی، ج۶، ص۱۴۰.</ref>.
عقد اخوت کلیدی بود برای گشودن همه این عقده‌ها. پیوند [[ایمانی]]، تعالی مردمانی بود که تا آن [[زمان]] [[برترین]] عامل پیوندشان [[قبیله]] بود. هر قبیله، قبله‌ای جداگانه داشت و به همین سبب هرگز نمی‌توانستند با وجود ملاک‌های قبیلگی کنار هم قرار گیرند و [[امت]] شوند. [[اخوت]] ایمانی آبی بود برای شستن همه آلودگی‌ها، [[تعصب‌ها]]، [[کینه‌ها]] و اختلاف‌های [[نظام]] قبیلگی. پیوندهای خونی، [[نژادی]]، منطقه‌ای می‌رفت، و به جای آن [[ایمان]] و [[عقیده]] می‌نشست. پیمان اخوت، دو [[بیگانه]] را [[خویشاوند]] [[حقیقی]] می‌ساخت که بالاترین خویشاوندی‌ها، [[خویشاوندی]] [[روحی]] و برترین پیوندها، پیوند قلب‌هاست. آنان با این خویشاوندی فاصله‌های قومی و [[اجتماعی]] را برمی‌داشتند و تعهدی مستحکم میان خود می‌یافتند و [[مسئول]] [[حفظ حقوق]] یکدیگر و [[شریک]] [[زندگی]] خصوصی هم می‌شدند. از این‌رو [[پیامبر]] [[فرمان]] داد هر [[مهاجر]] با یکی از [[انصار]]، [[پیمان برادری]] بندد: {{متن حدیث|تأخوا في الله أخوین}}<ref>سیرة ابن هشام، ج۲، ص۱۲۴؛ مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۲، ص۱۵۲؛ البدایة و النهایة، ج۳، ص۲۷۷؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۶۷؛ السیرة الحلبیة، ج۲، ص۹۱؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۱، ص۲۸۳؛ و نیز ر. ک: محمدحسین هیکل، حیاة محمد {{صل}}، الطبعة الخامسة، مطبعة مصر، القاهرة، ص۲۳۷.</ref>. تنها استثنایی که در میان بود [[انتخاب]] [[علی]] برای [[برادری]] خویش بود که هر دو مهاجر بودند. پیامبر دست [[علی بن ابی‌طالب]] {{ع}} را گرفت و فرمود: {{متن حدیث|هذا أَخِي‏}}<ref>سیرة ابن هشام، ج۲، ص۱۲۴؛ الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۳۸؛ سنن الترمذی، ج۵، ص۵۹۵؛ أبو القاسم علی بن الحسن المعروف بابن عساکر، ترجمة الامام علی بن أبی طالب {{عم}} من تاریخ مدینة دمشق، تحقیق محمد باقر المحمودی، الطبعة الثانیة، مؤسسة المحمودی للطباعة و النشر، بیروت، ۱۳۹۸ ق. ج۱، ص۱۱۷-۱۱۹؛ مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۲، ص۱۸۵-۱۸۶؛ الریاض النضرة، ج۲، ص۱۱۱؛ نهایة الارب، ج۱۶، ص۳۴۷؛ البدایة و النهایة، ج۳، ص۲۷۷؛ تاریخ ابن خلدون، ج۲، ص۴۲۳؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۶۷؛ الاصابة، ج۲، ص۵۰۱؛ فتح الباری، ج۷، ص۳۴۵؛ موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۱، ص۲۸۳؛ تاریخ الجنس العربی، ج۶، ص۱۴۰.</ref>.


همچنین [[روایت]] شده است وقتی [[رسول خدا]] {{صل}} میان اصحابش پیمان برادری منعقد کرد، علی به آن حضرت گفت: شما که میان یارانت پیمان برادری برقرار کردی، میان من و هیچ کس برادری منعقد نکردی؟ حضرت فرمود: {{متن حدیث|وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ‏ مَا أَخَّرْتُكَ‏ إِلَّا لِنَفْسِي‏ فَأَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي وَ أَنْتَ أَخِي وَ وَارِثِي}}<ref>«سوگند به خدایی که مرا به حق برانگیخت، من کار برادری تو را به تأخیر نینداختم مگر به خاطر خودم. تو نسبت به من مانند هارونی نسبت به موسی جز این که پس از پیامبری نخواهد بود و تو برادر و وارث منی». أبوحامد محمد بن حبان بن احمد التمیمی البستی، السیرة النبویة و أخبار الخلفاء، صححه و علق علیه السید عزیز بک و جماعة من العلماء، الطبعة الاولی، مؤسسة الکتب الثقافیة، بیروت، ۱۴۰۷ ق. ص۱۴۹؛ مناقب ابن شهر آشوب، ج۲، ص۱۸۶؛ العمدة، ص۱۶۷؛ سلیمان القندوزی الحنفی، ینابیع المودة، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ج۱، ص۵۵؛ و نیز ر. ک: الاستیعاب، ج۳، ص۳۵؛ تذکرة الخواص، ص۲۹-۳۱؛ تاریخ الخلفاء، ص۱۸۹؛ السیرة الحلبیة، ج۲، ص۹۱.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۲ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۲، ص ۵۶۲-۵۶۶.</ref>
همچنین [[روایت]] شده است وقتی [[رسول خدا]] {{صل}} میان اصحابش پیمان برادری منعقد کرد، علی به آن حضرت گفت: شما که میان یارانت پیمان برادری برقرار کردی، میان من و هیچ کس برادری منعقد نکردی؟ حضرت فرمود: {{متن حدیث|وَ الَّذِي بَعَثَنِي بِالْحَقِّ‏ مَا أَخَّرْتُكَ‏ إِلَّا لِنَفْسِي‏ فَأَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي وَ أَنْتَ أَخِي وَ وَارِثِي}}<ref>«سوگند به خدایی که مرا به حق برانگیخت، من کار برادری تو را به تأخیر نینداختم مگر به خاطر خودم. تو نسبت به من مانند هارونی نسبت به موسی جز این که پس از پیامبری نخواهد بود و تو برادر و وارث منی». أبوحامد محمد بن حبان بن احمد التمیمی البستی، السیرة النبویة و أخبار الخلفاء، صححه و علق علیه السید عزیز بک و جماعة من العلماء، الطبعة الاولی، مؤسسة الکتب الثقافیة، بیروت، ۱۴۰۷ ق. ص۱۴۹؛ مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۲، ص۱۸۶؛ العمدة، ص۱۶۷؛ سلیمان القندوزی الحنفی، ینابیع المودة، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، ج۱، ص۵۵؛ و نیز ر. ک: الاستیعاب، ج۳، ص۳۵؛ تذکرة الخواص، ص۲۹-۳۱؛ تاریخ الخلفاء، ص۱۸۹؛ السیرة الحلبیة، ج۲، ص۹۱.</ref>.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۲ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۲، ص ۵۶۲-۵۶۶.</ref>


== شمار برادران‌ ==
== شمار برادران‌ ==
۲۱۸٬۰۵۸

ویرایش