امالکتاب در قرآن: تفاوت میان نسخهها
←ام الکتاب چیست؟
خط ۵: | خط ۵: | ||
# '''[[آیات محکم]]:''' در آیۀ ۷ سوره آلعمران با تقسیم آیات قرآن به محکم و متشابه، بر آیات محکم "اُمّالکتاب" اطلاق شده است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ }}﴾}}<ref> اوست که این کتاب را بر تو فرو فرستاد؛ برخی از آن، آیات استواراند، که بنیاد این کتاباند و برخی دیگر آیات چند رویهاند؛ سوره آل عمران، آیه ۷</ref> مفسران در توجیه نامگذاری آیات محکم به اُمّ الکتاب وجوهی را بیان کردهاند<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/4/38.htm دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص: ۳۸۱.]</ref>؛ مانند: چون آیات محکم، مطلوب اصلی است و مراد آنها نیز روشن و همچنین مرجع تفسیر آیات متشابه است<ref>التفسیرالکبیر، ج۷، ص۱۷۲؛ التحقیق، ج۱، ص۱۳۷؛ روضالجنان، ج۴، ص۱۷۴.</ref> این نظر از شهرت بیشتری میان مفسران برخوردار است<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/4/38.htm دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص: ۳۸۱.]</ref>. | # '''[[آیات محکم]]:''' در آیۀ ۷ سوره آلعمران با تقسیم آیات قرآن به محکم و متشابه، بر آیات محکم "اُمّالکتاب" اطلاق شده است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| هُوَ الَّذِيَ أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ }}﴾}}<ref> اوست که این کتاب را بر تو فرو فرستاد؛ برخی از آن، آیات استواراند، که بنیاد این کتاباند و برخی دیگر آیات چند رویهاند؛ سوره آل عمران، آیه ۷</ref> مفسران در توجیه نامگذاری آیات محکم به اُمّ الکتاب وجوهی را بیان کردهاند<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/4/38.htm دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص: ۳۸۱.]</ref>؛ مانند: چون آیات محکم، مطلوب اصلی است و مراد آنها نیز روشن و همچنین مرجع تفسیر آیات متشابه است<ref>التفسیرالکبیر، ج۷، ص۱۷۲؛ التحقیق، ج۱، ص۱۳۷؛ روضالجنان، ج۴، ص۱۷۴.</ref> این نظر از شهرت بیشتری میان مفسران برخوردار است<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/4/38.htm دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص: ۳۸۱.]</ref>. | ||
#'''[[لوح محفوظ]]:''' آیه ۳۹ سوره رعد خبر میدهد که اُمّالکتاب نزد خداوند است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}﴾}}<ref> خداوند هر چه را بخواهد از لوح محفوظ پاک میکند و یا در آن مینویسد و لوح محفوظ نزد اوست؛ سوره رعد، آیه ۳۹.</ref> و آیه ۴ سوره زخرف خبر میدهد که قرآن در اُمّ الکتاب نزد خداوند، بلند مرتبه و استوار است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ}}﴾}}<ref> و بیگمان آن نزد ما در اصل کتاب، فرازمندی فرزانه است؛ سوره زخرف، آیه ۴.</ref> مفسران متأخر اُمّ الکتاب در این دو آیه را به اصل و اساس کتاب معنا کرده و با استناد به آیات ۲۱ ـ ۲۲ سوره بروج : {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَّجِيدٌ فِي لَوْحٍ مَّحْفُوظٍ}}﴾}}<ref> و بیگمان آن نزد ما در اصل کتاب، فرازمندی فرزانه است؛ سوره بروج، آیه ۲۱ - ۲۲.</ref> مراد از آن را لوح محفوظ که هیچگونه تغییر و تبدیل به آن راه ندارد دانستهاند <ref>الكشاف، ج۲، ص۵۳۴ ؛ مجمعالبيان، ج۹، ص ۶۰ ؛ روحالمعانى، مج ۸ ، ج ۱۳، ص ۲۴۵.</ref> <ref>تفسير ابنكثير، ج ۴، ص ۱۳۲.</ref><ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/4/38.htm دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص: ۳۸۲.]</ref>. | #'''[[لوح محفوظ]]:''' آیه ۳۹ سوره رعد خبر میدهد که اُمّالکتاب نزد خداوند است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ}}﴾}}<ref> خداوند هر چه را بخواهد از لوح محفوظ پاک میکند و یا در آن مینویسد و لوح محفوظ نزد اوست؛ سوره رعد، آیه ۳۹.</ref> و آیه ۴ سوره زخرف خبر میدهد که قرآن در اُمّ الکتاب نزد خداوند، بلند مرتبه و استوار است: {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ}}﴾}}<ref> و بیگمان آن نزد ما در اصل کتاب، فرازمندی فرزانه است؛ سوره زخرف، آیه ۴.</ref> مفسران متأخر اُمّ الکتاب در این دو آیه را به اصل و اساس کتاب معنا کرده و با استناد به آیات ۲۱ ـ ۲۲ سوره بروج : {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَّجِيدٌ فِي لَوْحٍ مَّحْفُوظٍ}}﴾}}<ref> و بیگمان آن نزد ما در اصل کتاب، فرازمندی فرزانه است؛ سوره بروج، آیه ۲۱ - ۲۲.</ref> مراد از آن را لوح محفوظ که هیچگونه تغییر و تبدیل به آن راه ندارد دانستهاند <ref>الكشاف، ج۲، ص۵۳۴ ؛ مجمعالبيان، ج۹، ص ۶۰ ؛ روحالمعانى، مج ۸ ، ج ۱۳، ص ۲۴۵.</ref> <ref>تفسير ابنكثير، ج ۴، ص ۱۳۲.</ref><ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/4/38.htm دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۴، ص: ۳۸۲.]</ref>. | ||
==برخی از ویژگی های ام الکتاب== | |||
*ام الکتاب یعنی حقیقتی که اولاً تمام حقایق جهان در آن منتقش است، ثانیاً ثابت و مصون از تغیر و زوال است و ثالثاً نزد خداست، ام الکتاب یعنی ریشه عمیق حقایق، زیرا جهان امکان یا روی قانون علیت و نظام علی و معلولی توجیه میشود و یا روی نظام ظهور و ظاهر و مظهر تبیین میگردد، در هر حال اصلی دارد و مادری که از آن، همه حقایق تنزل و تجلی میکند؛ چیزی از ام الکتاب بالاتر نیست و اگر گفته میشود: [[معصومین]]{{عم}} "ام الکتاب" یا "کتاب مبین" یا لوح "محو و اثبات" هستند برای آن است که آن ذوات نوری چه در قوس نزول و چه در قوس صعود، با آن حقایق عینی متحدند و هر چه در جهان امکان یافت میشود از قلب آنان میگذرد!<ref>[http://www.portal.esra.ir/Pages/Index.aspx?kind=2&lang=fa&id=OTE1-Sh4yl8giaBc%3d تفسیر موضوعی، عبدالله جوادی آملی، ج ۸، ص:۴۷.]</ref>. | *ام الکتاب یعنی حقیقتی که اولاً تمام حقایق جهان در آن منتقش است، ثانیاً ثابت و مصون از تغیر و زوال است و ثالثاً نزد خداست، ام الکتاب یعنی ریشه عمیق حقایق، زیرا جهان امکان یا روی قانون علیت و نظام علی و معلولی توجیه میشود و یا روی نظام ظهور و ظاهر و مظهر تبیین میگردد، در هر حال اصلی دارد و مادری که از آن، همه حقایق تنزل و تجلی میکند؛ چیزی از ام الکتاب بالاتر نیست و اگر گفته میشود: [[معصومین]]{{عم}} "ام الکتاب" یا "کتاب مبین" یا لوح "محو و اثبات" هستند برای آن است که آن ذوات نوری چه در قوس نزول و چه در قوس صعود، با آن حقایق عینی متحدند و هر چه در جهان امکان یافت میشود از قلب آنان میگذرد!<ref>[http://www.portal.esra.ir/Pages/Index.aspx?kind=2&lang=fa&id=OTE1-Sh4yl8giaBc%3d تفسیر موضوعی، عبدالله جوادی آملی، ج ۸، ص:۴۷.]</ref>. | ||
*چون معصومین و [[اهل بیت]]{{عم}} یک حقیقتند و باطن آنها همان باطن پیغمبر است، گرچه [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} مقام برجستهای دارد، ولی همه آنان در عالم معنا یک نورند و [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} با [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} جان یکدیگرند، [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} فرمود: «او جان من است.» {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ}}﴾}} <ref> خودیهای خویش و خودیهای شما؛ سوره آل عمران، آیه: ۶۱.</ref> و اگر [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} به "ام الکتاب" عالم است قطعا به "کتاب مبین" هم عالم است، و آنانکه نور واحد و به منزله جان پیامبرند، آگاه به همه این معارف خواهند بود<ref>[http://www.portal.esra.ir/Pages/Index.aspx?kind=2&lang=fa&id=OTE1-Sh4yl8giaBc%3d تفسیر موضوعی، عبدالله جوادی آملی، ج ۸، ص:۴۷.]</ref>. | *چون معصومین و [[اهل بیت]]{{عم}} یک حقیقتند و باطن آنها همان باطن پیغمبر است، گرچه [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} مقام برجستهای دارد، ولی همه آنان در عالم معنا یک نورند و [[امام علی|امیرالمؤمنین]]{{ع}} با [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} جان یکدیگرند، [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} فرمود: «او جان من است.» {{عربی|اندازه=150%|﴿{{متن قرآن| وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ}}﴾}} <ref> خودیهای خویش و خودیهای شما؛ سوره آل عمران، آیه: ۶۱.</ref> و اگر [[پیامبر|رسول خدا]]{{صل}} به "ام الکتاب" عالم است قطعا به "کتاب مبین" هم عالم است، و آنانکه نور واحد و به منزله جان پیامبرند، آگاه به همه این معارف خواهند بود<ref>[http://www.portal.esra.ir/Pages/Index.aspx?kind=2&lang=fa&id=OTE1-Sh4yl8giaBc%3d تفسیر موضوعی، عبدالله جوادی آملی، ج ۸، ص:۴۷.]</ref>. |