ایران در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

قلمرو ساسانیان در عصر [[یزدگرد سوم]] در شرق، ایالات [[مرو]]، [[خراسان]] و [[قومس]] بود و تا [[ولایت]] [[عراق]] و تیسفون ادامه داشت. در قسمتی از شمال این نواحی، [[ولایت آذربایجان]] بود و حدود جنوبی آنها هم به ولایت [[اهواز]] ([[خوزستان]]) و [[فارس]] منتهی میشد. ولایت فارس هم در جانب شرقی خود به کرمان و از [[کرمان]](قلمرو ملکان ملکا) به سیستان و قهستان محدود میشد<ref>عبدالحسین زرین‌کوب، تاریخ مردم ایران، ج۱، ص۱۹.</ref>.

[[ولایت خراسان]]، شرقی‌ترین قلمرو ساسانیان محسوب میشد. این ولایت که سیستان و غرجستان و [[جرجان]] - نواحی شرقی [[طبرستان]] – هم بدان ملحق بود. یک چهارم مساحت [[کشور]] را تشکیل می‌داد و خود آن از بلخ و مرو تا [[طوس]] و [[نیشابور]] را در بر میگرفت. نواحی [[غربی]] آن به ولایت قومس میرسید که از بسطام تا [[ری]] را شامل میشد<ref>عبدالحسین زرین‌کوب، تاریخ مردم ایران، ج۱، ص۱۹.</ref>.

ولایت عراق که [[مدائن]] [[کسرا]]، [[کرسی]] آن بود، با شهرهای تیسفون، اسبانیر، [[رومیه]]، بردسیر و [[ساباط]]، تخت‌گاه سراسر ایرانشهر محسوب میشد؛ غیر از مدائن، شامل اطراف دجله و [[فرات]] هم بود و از حد جنوب تا نواحی مردابی بطایح و از حد شمال تا [[دیار]] بکر، دیار [[ربیعه]] و [[مضر]] میرسید، این منطقه [[والی]] نظامی مستقل و جداگانه‌ای داشت که اسپهبد [[مغرب]] خوانده می‌شد<ref>عبدالحسین زرین‌کوب، تاریخ مردم ایران، ج۱، ص۲۰.</ref>.

شاپور دوم تمام کرانه‌های غربی [[خلیج فارس]] را به [[اطاعت]] خود در آورده بود؛ اما از [[زمان]] اردشیر اول، و قبل از سکونت [[قبایل]] در عمان، تحت [[فرمانروایی]] ایران بود. قبایل ساکن بحرین و دسته‌ای از قبیله «بکر بن وائل» زیر [[نفوذ]] مستقیم ایران بودند. [[حکومت بحرین]] هم زیر نظر مستقیم ایران اداره میشد<ref>ر.ک: کمبریج، تاریخ ایران، ج۴، ص۹- ۱۲؛ زرین‌کوب، تاریخ مردم ایران، ج۲، ص۲۰-۱۷؛ تمدن ایران ساسانی، ص۳۷۹؛ ایران در زمان ساسانیان، ص۶۵۰-۶۵۵؛ بامداد اسلام، ص۸۸-۹۰.</ref>.