پیروزی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

مفهوم پیروزی در [[قرآن‌کریم]] با تعبیرهای گوناگونی بیان شده است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: فتح ([[گشایش]])،{{متن قرآن|إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُبِينًا}}<ref>«بی‌گمان ما به تو پیروزی آشکاری دادیم» سوره فتح، آیه ۱.</ref> نصر ([[یاری]])، {{متن قرآن|إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ}}<ref>«چون یاری خداوند و پیروزی (بر مکّه) فرا رسد» سوره نصر، آیه ۱.</ref>، {{متن قرآن|وَمَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْرَى لَكُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُكُمْ بِهِ وَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ}}<ref>«و خداوند آن را جز مژده‌ای برای شما قرار نداد و (آنان را فرستاد) تا دل‌هاتان بدان آرام یابد و یاری جز از سوی خداوند پیروزمند فرزانه نیست» سوره آل عمران، آیه ۱۲۶.</ref> [[فلاح]] ([[رستگاری]])، {{متن قرآن|وَقَالَ مُوسَى رَبِّي أَعْلَمُ بِمَنْ جَاءَ بِالْهُدَى مِنْ عِنْدِهِ وَمَنْ تَكُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدَّارِ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«و موسی گفت: پروردگار من بهتر می‌داند چه کسی از نزد او رهنمود آورده است و سرانجام (نیک) این سرای از آن کیست؛ بی‌گمان ستمکاران رستگار نخواهند شد» سوره قصص، آیه ۳۷.</ref>،  {{متن قرآن|قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا}}<ref>«بی‌گمان آنکه جان را پاکیزه داشت رستگار شد» سوره شمس، آیه ۹.</ref> [[فوز]] ([[نجات]]) {{متن قرآن|إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَجَاعِلُ الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ}}<ref>«آنگاه خداوند فرمود: ای عیسی! من بازگیرنده  تو و فرابرنده تو سوی خویش و رهایی‌بخش تو از گروه کافرانم و پیروان تو را تا روز رستخیز بر کافران برتر می‌گمارم سپس بازگشت شما به سوی من است و در آنچه اختلاف می‌داشتید میان شما داوری خواهم کرد» سوره آل عمران، آیه ۵۵.</ref><ref>داورپناه، انوار العرفان فی تفسیر القرآن، ۷/۳۴۹</ref> و [[غلبه]] {{متن قرآن| فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَن لَّمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلاَّ مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبُواْ مِنْهُ إِلاَّ قَلِيلاً مِّنْهُمْ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُواْ مَعَهُ قَالُواْ لاَ طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاقُوا اللَّهِ كَم مِّن فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ }}<ref>«و چون طالوت با سپاه (از شهر) بیرون رفت گفت: خداوند شما را به (آب) جویباری می‌آزماید، هر که از آن بنوشد از من نیست و هر که نخورد با من است مگر آنکه تنها کفی از آن برگیرد. باری، همه جز اندکی از آن نوشیدند و چون طالوت و مؤمنان همراه وی از آن گذشتند (همراهان سست ایمان طالوت که از آب نوشیده بودند) گفتند: امروز ما را تاب جالوت و سپاه وی نیست اما آنان که می‌دانستند خداوند را دیدار خواهند کرد گفتند: بسا گروهی اندک بر گروهی بسیار به اذن خداوند، پیروز شده است و خداوند با شکیبایان است» سوره بقره، آیه ۲۴۹.</ref> ، {{متن قرآن|وَقَالَ الَّذِي اشْتَرَاهُ مِنْ مِصْرَ لِامْرَأَتِهِ أَكْرِمِي مَثْوَاهُ عَسَى أَنْ يَنْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا وَكَذَلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ وَلِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ وَاللَّهُ غَالِبٌ عَلَى أَمْرِهِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«و آن مرد مصری که او را خریده بود به همسر خود گفت: جایگاه او را نیکو بدار (و با خادمان مگمار) باشد که به ما سود رساند یا او را به فرزندی بگزینیم؛ و بدین‌گونه یوسف را در آن (سر) زمین جای دادیم و (بر آن شدیم) تا بدو از (دانش) خوابگزاری بیاموزیم و خداوند بر کار خویش چیرگی دارد اما بسیاری از مردم نمی‌دانند» سوره یوسف، آیه ۲۱.</ref> <ref>داورپناه، انوارالعرفان فی تفسیرالقرآن، ۷/۱۹۲–۱۹۳</ref> بر این اساس، [[پیروزی]] در [[قرآن]]، معنایی گسترده‌تر از پیروزی ظاهری دارد و رسیدن به رستگاری [[اخروی]] را نیز دربر می‌گیرد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۶/۱۵</ref> در [[فرهنگ قرآن]] برای [[مؤمنان]] و مبارزان در راه [[حق]]، [[شکست]] و ناکامی وجود ندارد و آنان با کشته‌شدن و [[شکست]] ظاهری نیز به خیر و [[نیکی]] دست پیدا می‌کنند.{{متن قرآن|قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلَّا إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَنْ يُصِيبَكُمُ اللَّهُ بِعَذَابٍ مِنْ عِنْدِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا فَتَرَبَّصُوا إِنَّا مَعَكُمْ مُتَرَبِّصُونَ}}<ref>«بگو آیا برای ما جز یکی از دو نکویی  را انتظار دارید؟ و ما برای شما انتظار داریم که خداوند شما را از سوی خویش یا به دست ما به عذابی دچار فرماید پس چشم به راه باشید که ما نیز با شما چشم به راهیم» سوره توبه، آیه ۵۲.</ref> این نگرش در [[کلام]] امام‌ خمینی با الهام‌ گرفتن از [[فرهنگ اسلامی]] دیده می‌شود. ایشان با بهره‌گرفتن از [[آموزه‌های دین اسلام]]، کشتن و کشته‌ شدن در راه [[حق]] را [[پیروزی]] به‌شمار آورده است.<ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۱۳/۴۴۱–۴۴۲</ref> از سوی دیگر، [[پیروزی]] ظاهری تنها از راه [[جهاد]] به دست نمی‌آید، بلکه گاهی با [[صلح]] نیز می‌توان به پیروزی دست یافت؛ نمونه بارز آن، [[صلح حدیبیه]] است که [[قرآن]] با تعبیر «[[فتح مبین]]» یا پیروزی آشکار از آن یاد کرده است.<ref>فتح، ۱؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۲۵۱–۲۵۲؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۲۲/۳۰–۳۱</ref>

از نگاه امام‌ خمینی، آنچه در [[فرهنگ دینی]] اعتبار دارد، [[اطاعت]] از خداست که گاهی با [[جنگیدن]] به [[دستور خدا]] و گاهی با کناره‌گرفتن و نشستنِ در [[خانه]] محقق می‌شود.<ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۱۹/۲۰۲–۲۰۳</ref> ایشان [[اعتقاد]] داشت در مسائلی مانند [[مبارزه با ظلم]] و [[ظالم]] که [[خداوند]] برای [[انسان]] تکلیفی معین کرده است، [[علم]] به حصول نتیجه و رسیدن به [[پیروزی]] ضرورتی ندارد و حتی در صورت [[شکست]] ظاهری باید به [[تکلیف]] عمل کرد؛ چنان‌که [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در برابر [[معاویه]] و نیز [[سیدالشهدا]]{{ع}} در برابر [[حکومت یزید]] [[اقدام]] کردند. از نگاه ایشان هر که به [[وظیفه]] خود عمل کند، حتی اگر به شکست ختم شود، به پیروزی دست یافته است.<ref>امام‌ خمینی، صحیفه امام، ۵/۱۸–۱۹</ref>.<ref>[[فاطمه میرعباسی|میرعباسی، فاطمه]]، [[پیروزی - میرعباسی (مقاله)|مقاله «پیروزی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۳ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۳، ص ۱۶۷ – ۱۷۱.</ref>