واقعه رده در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

در باب گستره جغرافیایی این مخالفت‌ها هم اختلافاتی بین مورخان بروز کرده است. بسیاری از مورخان، درباره گستره [[ارتداد]] در [[جزیرة العرب]] راه اغراق را در پیش گرفتند و با به کار‌گیری عباراتی نظیر «ارتداد [[عرب]]» همه یا پاره‌ای از [[قبایل عرب]] را [[مرتد]] دانسته‌اند.<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۱۷۰؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۲۲۵، ۲۴۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج ۲، ص۳۴۲ـ۳۴۳؛ دانشنامه جهان اسلام، مقاله "رِدَّه"، محمدرضا ناجی و محترم وکیلی سحر.</ref> این گروه، محدوده جغرافیایی این جنگ‌ها را جز سه [[شهر مکه]]، [[مدینه]] و [[طائف]] -و نیز به استثنای [[مردم]] "جواثا" در [[بحرین]] و گروه‌هایی از [[قبایل]] [[نَخَع]] و [[کِنده]] در [[یمن]]- به کل [[اعراب]] تعمیم داده‌اند<ref> محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۲۴۲؛ مطهربن طاهر مقدسی، کتاب البدء و التاریخ، ج ۵، ص۱۵۱؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ذیل «جواثا».</ref> که بر این اساس، قلمرو این شورش‌ها با محوریت [[اسود عنسی]]، سجاح (از [[بنی‌تمیم]])، [[مسیلمه]] (از [[بنی‌حنیفه]]) و [[اشعث]] کندی، سرزمین‌های میان حضرموت تا طائف تا بحرین و [[احساء]] و تا عدن، یمن و نیمۀ جنوبی خط طائف تا نزدیکی [[مکه]] در [[غرب]] و احساء در [[شرق]] و بخش شمال شرقی خط مکه ـ مدینه را در برگرفته بـود؛<ref> جابری، عقل سیاسی در اسلام، ص۲۱۵.</ref> چنین محدوده‌ای برخی از نویسندگان را بر آن داشت تا این [[نبردها]] را [[تقابل]] اعراب [[اهل]] [[بادیه]] با اعراب اهل حضر [[حجاز]] بدانند. <ref> نک: ابن‌قتیبه، المعارف، ص۱۷۰؛ محمد بن جریر طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۳، ص۲۲۵، ۲۴۲.</ref> اما از دیدگاه برخی دیگر از [[مورخان]]، تنها [[طوایف]] معدودی از [[عرب]] [[مرتد]] شده‌اند.<ref> احمدبن یحیی بَلاذری، فتوح البلدان، ص۹۴؛ یعقوبی، تاریخ، ج ۲، ص۱۲۸؛ ابن طِقطَقی، الفخری فی الآداب السلطانیة و الدول الاسلامیة، ص۷۴.</ref> این دیدگاه بواسطه گزارش‌هایی که حاکی از [[وفادار]] ماندن بسیاری از قبائل [[جزیرة العرب]] به [[اسلام]] و [[تبرّی]] جستن آنان از [[مرتدان]] معاضدت می‌‌گردد. بر پایه این گزارش‌ها، آنان پس از [[درگذشت پیامبر اکرم]]{{صل}} [[زکات]] خود را نزد [[ابوبکر]] بردند و او را در [[سرکوب]] [[سرکشان]] و مرتدان [[یاری]] کردند.<ref> محمدبن عمر واقدی، کتاب الرِّدَّة، ص۶۹؛ کلاعی، تاریخ الردّة، ص۶ـ۸، ۱۲، ۲۰؛ مهدی رزق اللّه احمد، الثابتون علی الاسلام: ایام فتنة الردة فی عهد الخلیفة ابی بکر الصدیق رضی اللّه عنه و دورهم فی إخمادها، ص۲۴ به بعد</ref>