حدیث غدیر در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←استناد و احتجاج به حدیث غدیر
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۲۶۱: | خط ۲۶۱: | ||
== استناد و [[احتجاج]] به [[حدیث غدیر]] == | == استناد و [[احتجاج]] به [[حدیث غدیر]] == | ||
یکی از شواهد اعتبار | یکی از شواهد اعتبار سند و دلالت حدیث [[غدیر]] به عنوان [[نص بر امامت]]، آن است که سخنان امیرالمؤمنین {{ع}} و سایر [[بنی‌هاشم]] و [[اصحاب]] [[رسول الله]] {{صل}} موارد زیادی به [[حدیث غدیر]] بر [[امامت]] و [[جانشینی رسول خدا]] {{صل}} [[احتجاج]] شده است. در اینجا برای رعایت اختصار فقط به بیان دو مورد از احتجاجات امیرالمؤمنین {{ع}} بسنده می‌شود: | ||
اول: یوم الشوری (سال ۲۳ | اول: یوم الشوری (سال ۲۳ هجری) [[احتجاج]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} در روز [[شوری]] در منابع اصیل [[فریقین]] از أبی الطفیل عامر بن واثله [[نقل]] شده است که [[امام]] {{ع}} در ضمن آن منا شده و [[احتجاج]] می‌فرماید: {{متن حدیث|قَالَ: فَأَنْشُدُكُمْ بِاللَّهِ هَلْ فِيكُمْ أَحَدٌ قَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} مَقَالَتَهُ يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ: مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ، اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ، وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ، لِيُبَلِّغِ الشَّاهِدُ الْغَائِبَ غَيْرِي؟!. قَالُوا: اللَّهُمَّ لَا}}<ref>الغدیر، ج۱، ص۳۲۷.</ref>. علاوه بر سخن [[علامه امینی]] در اعتبار این مناشده بر اساس منابع معتبر [[اهل سنت]]،<ref>همان.</ref> [[ابن ابی الحدید]] [[روایت]] این [[احتجاج]] را مستفیض می‌داند<ref>رک: شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج ۹، ص ۱۶۶.</ref>. | ||
دوم: {{متن حدیث|فِي الرَّحْبَةِ}}: برخی از [[منافقین]] در | دوم: {{متن حدیث|فِي الرَّحْبَةِ}}: برخی از [[منافقین]] در حقانیت [[امامت]] [[امیر المؤمنین]] {{ع}} ایجاد [[شبهه]] کرده بودند آن حضرت در میدان بزرگ [[کوفه]] که به "[[رحبه]]" [[معروف]] است [[مردم]] را فرا خوانده و به ایراد [[خطابه]] برای [[احتجاج]] پرداخت. [[علامه امینی]] درباره این [[احتجاج]] می‌گوید: این موضوع به حدی جلب توجه کرده که بسیاری از [[تابعین]] آن را [[روایت]] کرده‌اند و اسناد آن در کتب [[علماء]] به [[حد]] تواتر و تظافر رسیده<ref>رک: الغدیر، ج۱، ص ۳۳۹.</ref>. | ||
در این جا فقط یکی از نقل‌های [[احمد بن حنبل]] را | در این جا فقط یکی از نقل‌های [[احمد بن حنبل]] را بیان می‌کنیم: [[احمد حنبل]] در مسند از زادان بن ابی [[عمر]] ـ یعنی ابو عمرو فارسی ـ [[نقل]] می‌کند: {{متن حدیث|سَمِعْتُ عَلِيّاً {{ع}} يَقُولُ فِي الرَّحْبَةِ وَ هُوَ يَنُشُدُ النَّاسَ مَنْ شَهِدَ رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} يَوْمَ غَدِيرِ خُمٍّ وَ هُوَ يَقُولُ مَا قَالَ فَقَامَ ثَلَاثَةَ عَشَرَ رَجُلًا فَشَهِدُوا أَنَّهُمْ سَمِعُوا رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} وَ هُوَ يَقُولُ مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ}}<ref>سخن علی {{ع}} را شنیدم که در رحبه از مردم سؤال کرد و آنها را سوگند داد که هر کس رسول خدا {{صل}} را در روز غدیر خم دیده و سخنان او را شنیده برخیزد و گواهی دهد، سیزده تن برخاستند و شهادت دادند که آنها از رسول خدا {{صل}} شنیدند که می‌فرمود: {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ}}. ابن حنبل، مسند، ج۱، ص ۸۴ در مواضع دیگر نیز مناشدات امیرالمونین {{ع}} به حدیث غدیر را نقل کرده است مانند ج۱، ص ۱۱۸ و ۱۱۹ و۱۵۲ و ج۵ ص۳۶۶. محمد حسن مظفر در کتاب دلائل الصدق می‌نویسد: {{عربی|أقول: وهذا صریح فی دلالة الحدیث علی الخلافة}}، دلائل الصدق، ج۴، ص ۳۲۲.</ref>. | ||
در پایان اینجا به دو سوال و [[شبهه]] پیرامون [[حدیث غدیر]] پاسخ داده می‌شود: | در پایان اینجا به دو سوال و [[شبهه]] پیرامون [[حدیث غدیر]] پاسخ داده می‌شود: | ||
۱. | ۱. تعارض با [[اجماع]]: گفته شده اگر در [[حدیث غدیر]] "[[مولی]]" به معنی [[امام]] و اولی به تصرف باشد، با [[اجماع]] بر [[خلافت]] ابی بکر معارض می‌شود بنابراین برای رفع تعارض چاره‌ای جز تصرف در معنای [[حدیث]] و حمل [[ولایت]] بر [[نصرت]] و [[محبت]] باقی نمی‌ماند<ref>ر.ک: الصواعق المحرقه، ج ۱، ص ۱۰۶ و شرح تجرید قوشجی، ص ۳۶۹.</ref>. | ||
پاسخ: اوّلاً در | |||
پاسخ: اوّلاً در بیان دلالت حدیث [[غدیر]] گفتیم که در این جا [[مولی]] نمی‌تواند معنایی جز [[سرپرستی]] و تصدی امور داشته باشد بنابراین با فرض وجود چنین نص جلی و آشکار و سایر [[نصوص]] جایی برای [[اجماع]] باقی نمی‌ماند. | |||
ثانیا [[اجماع]] مورد ادعا از نظر تحقق مخدوش است و در مباحث دیگر مفصلاً درباره [[مخالفت]] [[صحابه]] سرشناس با [[سقیفه]] و [[اجماع]] مورد ادعا سخن گفته شد<ref>ر.ک: درس هجدهم از مباحث امامت عامه.</ref>. | ثانیا [[اجماع]] مورد ادعا از نظر تحقق مخدوش است و در مباحث دیگر مفصلاً درباره [[مخالفت]] [[صحابه]] سرشناس با [[سقیفه]] و [[اجماع]] مورد ادعا سخن گفته شد<ref>ر.ک: درس هجدهم از مباحث امامت عامه.</ref>. | ||
٢. دو ولی در یک زمان: برخی از [[اهل سنت]] گفته‌اند در زمان | ٢. دو ولی در یک زمان: برخی از [[اهل سنت]] گفته‌اند در زمان حیات پیامبر اکرم {{صل}} تنها آن حضرت [[حق تصرف]] در امور [[مسلمانان]] را دارا بودند و [[نصب]] والی بر [[امت اسلامی]] با وجود [[ولایت]] [[نبی اکرم]] {{صل}} معنا ندارد بنابراین ناچاریم [[ولایت]] در [[حدیث غدیر]] را بر معنایی غیر از [[حق تصرف]] و [[امامت]] بر [[امت]] حمل کنیم<ref>ر.ک: مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح، ج ۹، ص ۳۹۳۷ شماره حدیث ۶۰۹۱.</ref>. | ||
پاسخ: اوّلاً با توجه به سخنان [[پیامبر]] {{صل}} که من به زودی از میان شما می‌روم و دو چیز گرانمایه را در میان شما می‌گذارم<ref>رسول خدا {{صل}} در خطابه غدیر تمسک به نقلین را نیز مطرح کردند ر.ک: الغدیر ج۱، ص ۳۵.</ref> پیداست در صدد [[تعیین جانشین]] خویش است و برای [[آینده]] [[برنامه‌ریزی]] می‌کند نه برای زمان حاضر، بنابراین روشن است که منظورش وجود دو [[رهبر]] و دو [[پیشوا]] در عرض هم و در زمان واحد نیست<ref>ر.ک: تفسیر نمونه، ج۵، ص ۲۳.</ref>. | پاسخ: اوّلاً با توجه به سخنان [[پیامبر]] {{صل}} که من به زودی از میان شما می‌روم و دو چیز گرانمایه را در میان شما می‌گذارم<ref>رسول خدا {{صل}} در خطابه غدیر تمسک به نقلین را نیز مطرح کردند ر.ک: الغدیر ج۱، ص ۳۵.</ref> پیداست در صدد [[تعیین جانشین]] خویش است و برای [[آینده]] [[برنامه‌ریزی]] می‌کند نه برای زمان حاضر، بنابراین روشن است که منظورش وجود دو [[رهبر]] و دو [[پیشوا]] در عرض هم و در زمان واحد نیست<ref>ر.ک: تفسیر نمونه، ج۵، ص ۲۳.</ref>. | ||