توبه در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←شرایط پذیرش توبه
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
# امام صادق{{ع}} فرمودند: «هرکس گناهی انجام دهد، هفت [[ساعت]] در شب به او مهلت داده میشود، اگر در این مدت سه مرتبه بگوید: {{متن حدیث|أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ}}<ref>سورۀ بقره، آیۀ ۲۵۵.</ref>، آن گناه در پروندۀ او نوشته نمی‌شود»<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: مَنْ عَمِلَ سَیِّئَةً أُجِّلَ فِیهَا سَبْعَ سَاعَاتٍ مِنَ النَّهَارِ فَإِنْ قَالَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ لَمْ تُکْتَبْ عَلَیْهِ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۴۳۷.</ref>. | # امام صادق{{ع}} فرمودند: «هرکس گناهی انجام دهد، هفت [[ساعت]] در شب به او مهلت داده میشود، اگر در این مدت سه مرتبه بگوید: {{متن حدیث|أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ}}<ref>سورۀ بقره، آیۀ ۲۵۵.</ref>، آن گناه در پروندۀ او نوشته نمی‌شود»<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: مَنْ عَمِلَ سَیِّئَةً أُجِّلَ فِیهَا سَبْعَ سَاعَاتٍ مِنَ النَّهَارِ فَإِنْ قَالَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ لَمْ تُکْتَبْ عَلَیْهِ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۴۳۷.</ref>. | ||
# [[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: «هر اندازه [[مؤمن]] به وسیلۀ استغفار و [[توبه]] به سوی درگاه الهی بازگردد، [[خداوند متعال]] نیز به وسیلۀ [[مغفرت]] و [[رحمت]] خود به سوی او باز می‌‌گردد. خداوند بدون تردید [[بخشنده]] و رحیم است، [[توبه]] را می‌‌پذیرد و [[گناهان]] را [[عفو]] می‌‌کند، از این رو برحذر باش از اینکه [[مؤمنان]] را از [[رحمت الهی]] [[ناامید]] سازی»<ref>{{متن حدیث|کُلَّمَا عَادَ الْمُؤْمِنُ بِالاسْتِغْفَارِ وَ التَّوْبَةِ عَادَ اللَّهُ عَلَیْهِ بِالْمَغْفِرَةِ وَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَعْفُو عَنِ السَّیِّئَاتِ فَإِیَّاکَ أَنْ تُقَنِّطَ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۴۳۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی ج۳]]، ص۳۱۳.</ref> | # [[امام باقر]]{{ع}} فرمودند: «هر اندازه [[مؤمن]] به وسیلۀ استغفار و [[توبه]] به سوی درگاه الهی بازگردد، [[خداوند متعال]] نیز به وسیلۀ [[مغفرت]] و [[رحمت]] خود به سوی او باز می‌‌گردد. خداوند بدون تردید [[بخشنده]] و رحیم است، [[توبه]] را می‌‌پذیرد و [[گناهان]] را [[عفو]] می‌‌کند، از این رو برحذر باش از اینکه [[مؤمنان]] را از [[رحمت الهی]] [[ناامید]] سازی»<ref>{{متن حدیث|کُلَّمَا عَادَ الْمُؤْمِنُ بِالاسْتِغْفَارِ وَ التَّوْبَةِ عَادَ اللَّهُ عَلَیْهِ بِالْمَغْفِرَةِ وَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَعْفُو عَنِ السَّیِّئَاتِ فَإِیَّاکَ أَنْ تُقَنِّطَ الْمُؤْمِنِینَ مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۴۳۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسین مظاهری|مظاهری، حسین]]، [[دانش اخلاق اسلامی ج۳ (کتاب)|دانش اخلاق اسلامی ج۳]]، ص۳۱۳.</ref> | ||
== آموزش توبه == | |||
توبه یک [[حکم]] تشریفاتی نیست، بلکه حرکتی است [[حقیقی]] که اثری [[واقعی]] در [[جان انسان]] باقی می‌گذارد؛ بنابراین، دارای شرایطی است که بدون آنها ثمربخش نخواهد بود. جهت دیگر ارتباط توبه با خداوند متعال این است که [[شرایط توبه]] را به بندگان خویش آموخته است. | |||
مهم‌ترین شرایط توبه که می‌توان گفت همه شرایط از [[فروع]] و شاخه‌های آنها حساب میشود، دو چیز است: نخست تصمیم [[قطعی]] [[ترک گناه]] و دیگر [[اصلاح]] خرابی‌هایی که در اثر گناه پدید آمده است. قرآن کریم در [[مقام]] آموزش شرط اول میفرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا}}<ref>«ای مؤمنان! به سوی خداوند توبه‌ای راستین کنید، امید است که پروردگار شما از گناهانتان چشم پوشد و شما را در بوستان‌هایی درآورد که از بن آنها جویبارها روان است؛ در روزی که خداوند پیامبر و مؤمنان همراه او را خوار نمی‌گذارد، فروغ آنان پیشاپیش و در سوی راستشان» سوره تحریم، آیه ۸.</ref>. | |||
نصوح در این [[آیه کریمه]] به معنی توبه‌ای است که [[انسان]] با [[اخلاص]] از کرده خود پشیمان شده، تصمیم [[قطعی]] بگیرد که هرگز آن را تکرار نکند<ref>محمد بن حسن طوسی، التبیان، ج۱۰، ص۴۹</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} نیز میفرماید: نصوح آن است که هرگز آن [[گناه]] را انجام ندهی<ref>محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج۲، ص۴۳۲.</ref>. | |||
شرط دوم نیز در تعدادی از [[آیات کریمه]] [[کتاب الهی]] به [[صراحت]] آمده است<ref>ر. ک: سوره مائده، آیه ۳۹؛ سوره انعام، آیه ۵۴؛ سوره طه، آیه ۸۲؛ سوره فرقان، آیه ۷۱.</ref>. [[قرآن کریم]] میفرماید: {{متن قرآن|ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُوا السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَلِكَ وَأَصْلَحُوا إِنَّ رَبَّكَ مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«سپس بی‌گمان پروردگارت نسبت به کسانی که از سر نادانی کار بد انجام داده‌اند آنگاه پس از آن توبه کرده و به راه آمده‌اند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره نحل، آیه ۱۱۹.</ref> و میفرماید: {{متن قرآن|وَإِنِّي لَغَفَّارٌ لِمَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا ثُمَّ اهْتَدَى}}<ref>«و به راستی من آمرزنده آن کسم که توبه کند و ایمان آورد و کاری شایسته کند سپس به راه آید» سوره طه، آیه ۸۲.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الهی، ج۱]]، ص۱۳۰-۱۳۱.</ref> | |||
== شرایط پذیرش توبه == | == شرایط پذیرش توبه == | ||