پرش به محتوا

جبر و اختیار در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۷۴: خط ۷۴:
بدین‌سان، روشن می‌شود که قول به [[جبر و تفویض]] با حکمت الهی سازگار نیست و کسی که [[خدا]] را حکیم می‌داند، نمی‌تواند به [[جبر]] یا [[تفویض]] [[ایمان]] آورد؛ زیرا چنان‌که در [[روایت]] [[امیرمؤمنان]]{{ع}} گذشت، جبر در [[افعال عباد]] و حتمی بودن [[قضا و قدر الهی]]، موجب [[لغو]] و [[بیهودگی]] [[ارسال رسل]] و [[امر و نهی]] و [[ثواب و عقاب]] است و عمل لغو و [[باطل]] و [[بیهوده]] از حکیم به هیچ وجه سرنمی‌زند.<ref>[[محمد بیابانی|بیابانی، محمد]]، [[جبر و اختیار و عدل الهی (مقاله)| مقاله «جبر و اختیار و عدل الهی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۲]] ص ۳۳۲.</ref>.
بدین‌سان، روشن می‌شود که قول به [[جبر و تفویض]] با حکمت الهی سازگار نیست و کسی که [[خدا]] را حکیم می‌داند، نمی‌تواند به [[جبر]] یا [[تفویض]] [[ایمان]] آورد؛ زیرا چنان‌که در [[روایت]] [[امیرمؤمنان]]{{ع}} گذشت، جبر در [[افعال عباد]] و حتمی بودن [[قضا و قدر الهی]]، موجب [[لغو]] و [[بیهودگی]] [[ارسال رسل]] و [[امر و نهی]] و [[ثواب و عقاب]] است و عمل لغو و [[باطل]] و [[بیهوده]] از حکیم به هیچ وجه سرنمی‌زند.<ref>[[محمد بیابانی|بیابانی، محمد]]، [[جبر و اختیار و عدل الهی (مقاله)| مقاله «جبر و اختیار و عدل الهی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۲]] ص ۳۳۲.</ref>.


==[[عدل الهی]]==
==عدل الهی==
[[عدل]] در لغت امر راست و مستقیم را گویند که ضد [[ظلم]] است<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۱، ص۴۳۰.</ref> و ظلم به معنای [[جور]] و گذشتن از حد است<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۲، ص۳۷۳.</ref>. [[سید مرتضی]] می‌گوید: «موضوع عدل در نظر [[متکلمان]]، مربوط به [[تنزیه]] [[خدای تعالی]] از [[فعل قبیح]] و اخلال به [[واجب]] است»<ref>رسائل الشریف المرتضی، ج۲، ص۲۷۸.</ref>. و نیز می‌گوید: «ظلم زیان‌هایی را می‌گویند که شخص مستحق آنها نباشد و سودی نیز در آن نباشد و موجب [[جب]] دفع زیانی بزرگ نیز نشود که معلوم یا مظنون است»<ref>رسائل الشریف المرتضی، ج۲، ص۲۷۸.</ref>.
{{اصلی|عدل الهی}}
[[عدل در لغت]] امر راست و مستقیم را گویند که ضد [[ظلم]] است<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۱، ص۴۳۰.</ref> و ظلم به معنای [[جور]] و گذشتن از حد است<ref>ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱۲، ص۳۷۳.</ref>. [[سید مرتضی]] می‌گوید: «موضوع عدل در نظر [[متکلمان]]، مربوط به [[تنزیه]] [[خدای تعالی]] از [[فعل قبیح]] و اخلال به [[واجب]] است»<ref>رسائل الشریف المرتضی، ج۲، ص۲۷۸.</ref>. و نیز می‌گوید: «ظلم زیان‌هایی را می‌گویند که شخص مستحق آنها نباشد و سودی نیز در آن نباشد و موجب [[جب]] دفع زیانی بزرگ نیز نشود که معلوم یا مظنون است»<ref>رسائل الشریف المرتضی، ج۲، ص۲۷۸.</ref>.
در [[روایات]] [[معصومان]] گاه [[عدل]] در مقابل [[ظلم و جور]] به کار رفته است. در [[حدیث]] [[جنود عقل]] [[امام صادق]]{{ع}} عدل را از جنود عقل بر شمرده و ضد آن را [[جور]] دانسته است<ref>الکافی، ج۱، ص۲۱.</ref>. ظلم و جور را در روایات، گونه‌هایی است. [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید:
در [[روایات]] [[معصومان]] گاه [[عدل]] در مقابل [[ظلم و جور]] به کار رفته است. در [[حدیث]] [[جنود عقل]] [[امام صادق]]{{ع}} عدل را از جنود عقل بر شمرده و ضد آن را [[جور]] دانسته است<ref>الکافی، ج۱، ص۲۱.</ref>. ظلم و جور را در روایات، گونه‌هایی است. [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید:
[[ظلم]] بر سه گونه است: ظلمی که [[خداوند متعال]] آن را می‌بخشاید و ظلمی که خداوند متعال از آن نمی‌گذرد و ظلمی که خداوند متعال آن را نمی‌بخشاید. ظلمی که خداوند متعال نمی‌بخشاید، [[شرک به خدا]] است و ظلمی که [[خداوند]] می‌بخشاید، ظلمی است که [[آدمی]] میان خویش و خدایش مرتکب می‌شود و ظلمی که خداوند از آن نمی‌گذرد، دیون و [[حقوق بندگان]] است<ref>بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۱۱.</ref>.
[[ظلم]] بر سه گونه است: ظلمی که [[خداوند متعال]] آن را می‌بخشاید و ظلمی که خداوند متعال از آن نمی‌گذرد و ظلمی که خداوند متعال آن را نمی‌بخشاید. ظلمی که خداوند متعال نمی‌بخشاید، [[شرک به خدا]] است و ظلمی که [[خداوند]] می‌بخشاید، ظلمی است که [[آدمی]] میان خویش و خدایش مرتکب می‌شود و ظلمی که خداوند از آن نمی‌گذرد، دیون و [[حقوق بندگان]] است<ref>بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۱۱.</ref>.
۲۱۸٬۶۱۷

ویرایش