بحث:ویژگی امام: تفاوت میان نسخه‌ها
←مقدمه
(صفحه‌ای تازه حاوی «== مقدمه == جانشین پیامبر {{صل}} که ضامن تداوم حیات دین و نیز پاسخ‌گویی نیازهای بشر است، تناسب جایگاه والای پیشوایی و رهبری، ویژگی‌های دارد که مهم‌ترین آنها عبارتند از: # تقوا و پرهیزکاری و برخورداری از ملکه عصمت به گونه‌ا...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
(←مقدمه) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
# [[معصوم]] به [[عصمت الهی]] باشد؛ تا بتواند مقتدای مطلق [[امّت]] در [[قول و فعل]] و تقریر قرار گیرد. | # [[معصوم]] به [[عصمت الهی]] باشد؛ تا بتواند مقتدای مطلق [[امّت]] در [[قول و فعل]] و تقریر قرار گیرد. | ||
# در [[علم]] و [[معارف]] [[توحیدی]]، در مقام [[حق‌ّالیقین]]، مطّلع از [[ملکوت]] عالم و مشرِف بر [[کتاب خدا]] و [[احکام الهی]] باشد و در همه [[فضائل اخلاقی]] و [[کمالات]] [[توحیدی]]، [[افضل]] خلایق محسوب گردد. او در یک [[کلام]]، باید مصداق تامّ [[انسان کامل]] و در مقام [[مخلَصین]] قرار داشته باشد<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۱ (کتاب)| ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۱]]، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref>. | # در [[علم]] و [[معارف]] [[توحیدی]]، در مقام [[حق‌ّالیقین]]، مطّلع از [[ملکوت]] عالم و مشرِف بر [[کتاب خدا]] و [[احکام الهی]] باشد و در همه [[فضائل اخلاقی]] و [[کمالات]] [[توحیدی]]، [[افضل]] خلایق محسوب گردد. او در یک [[کلام]]، باید مصداق تامّ [[انسان کامل]] و در مقام [[مخلَصین]] قرار داشته باشد<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۱ (کتاب)| ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۱]]، ص۱۹۱-۱۹۲.</ref>. | ||
با توجه به اهمیت این ویژگی‌ها، به اختصار درباره هر یک توضیح می‌دهیم: | |||
# '''[[علم]]:''' [[امام]] که سِمت [[پیشوایی]] و [[رهبری]] [[مردم]] را بر عهده دارد، لازم است [[دین]] را در تمام زوایای خود بشناسد و به [[قوانین]] آن [[آگاهی]] کامل داشته باشد. نیز با دانستن [[تفسیر آیات]] [[قرآن]] و احاطه کامل به [[سنّت]] [[پیامبر]] {{صل}} به [[تبیین معارف]] [[دین]] پرداخته، به همه سؤالات [[مردم]] در موضوعات مختلف پاسخ دهد و آنها را به [[بهترین]] [[شیوه]]، [[راهنمایی]] کند. بدیهی است که چنین [[مرجع]] علمی‌ای می‌تواند مورد اعتماد و تکیه‌گاه توده‌ها قرار گیرد. چنین پشتوانه علمی‌ای تنها به واسطه اتّصال به [[علم الهی]] می‌تواند وجود داشته باشد؛ به همین [[دلیل]]، [[شیعه]] [[معتقد]] است [[علم]] [[امامان]] و [[جانشینان]] واقعی [[پیامبر]] {{صل}} برگرفته از [[علم بی‌کران]] خدایی است. [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} درباره علامت‌های [[امام]] بر [[حق]] می‌فرماید: "[[امام]]، آگاه‌ترین فرد است به [[حلال و حرام]] [[خدا]]، و [[احکام]] گوناگون، و [[اوامر و نواهی]] او و هر چه [[مردم]] [[نیازمند]] آن هستند.<ref>بحار الانوار، ج ۲۵، ح ۳۲، ص ۱۶۵.</ref> | |||
# '''[[عصمت]]:''' یکی از صفات مهم [[امام]] و شرایط اساسی [[امامت]]، "[[عصمت]]" است و آن، ملکه‌ای است که از [[علم]] به حقایق و اراده‌ای [[قوی]] به وجود می‌آید. [[امام]] به سبب برخورداری از این دو، از ارتکاب هر [[گناه]] و خطایی خودداری می‌کند. هم در [[شناخت]] و [[تبیین معارف]] [[دینی]] و هم در عمل به آنها و هم در [[تشخیص مصالح]] و [[مفاسد]] [[جامعه اسلامی]]، [[معصوم]] از [[لغزش]] است. برای [[عصمت امام]]، دلائل [[عقلی]] و [[نقلی]] از [[قرآن]] و [[روایات]]، وجود دارد. مهم‌ترین دلیل‌های [[عقلی]] عبارتند از: | |||
## [[حفظ دین]] و راه و رسم [[دینداری]]، در گروه [[عصمت امام]] است؛ چون [[امام]] [[مسئولیت]] [[حفظ]] [[دین]] از [[تحریف]] و [[هدایت دینی]] [[مردم]] را بر عهده دارد و نه تنها سخن او، که رفتاراو و [[تأیید]] و عدم تأییدش نسبت به عمل دیگران، در [[رفتار]] [[جامعه]] تأثیر می‌گذارد؛ پس باید در [[فهم دین]] و عمل به آن از هر لغزشی محفوظ باشد تا [[پیروان]] خود را به گونه صحیح، [[هدایت]] کند. | |||
## یکی از [[دلایل]] نیاز [[جامعه]] به [[امام]]، این است که [[مردم]] در [[شناخت]] [[دین]] و اجرای آن، ### [[313]]### نیستند. حال اگر پیشوای [[مردم]] نیز چنین باشد، چگونه می‌تواند مورد [[اعتماد]] کامل آنها قرار گیرد؟ به بیان دیگر، اگر [[امام]] نباشد، [[مردم]] در [[پیروی]] از او و انجام همه دستوراتش، دچار تردید خواهند شد.<ref>به علاوه اگر [[امام]] مصون از خطا نباشد، باید به دنبال [[امام]] دیگری بود تا نیاز مردم را پاسخ دهد و اگر او نیز محفوظ از خطا نباشد، [[امام]] دیگری لازم است و این رشته همچنان تا بی‌نهایت ادامه خواهد یافت و چنین امری از نظر فلسفی، باطل است.</ref> آیاتی از [[قرآن]] نیز بر [[لزوم]] [[عصمت امام]] دلالت دارد که یکی از آنها آیۀ ۱۲۴ [[سوره بقره]] است. در این [[آیه شریف]] آمده است که پس از مقام [[نبوت]]، [[خداوند]] مقام والای [[امامت]] را نیز به [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} عطا فرمود. آن‌گاه [[حضرت ابراهیم]] از [[خداوند]] درخواست کرد که مقام [[امامت]] را در [[نسل]] او نیز قرار دهد. [[خداوند]] فرمود: "[[عهد]] من [[امامت]] به [[ستمکاران]] و [[ظالمان]] نمی‌رسد"؛ یعنی [[منصب]] [[امامت]]، مخصوص آن دسته از ذرّیه [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} است که [[ظالم]] نباشند. حال با توجه به اینکه [[قرآن کریم]]، [[شرک]] به [[خدا]] را [[ظلم]] بزرگ دانسته است و هرگونه [[تجاوز]] از [[دستورات الهی]] را [[ظلم]] به نفس برشمرده است، هر کس در برهه‌ای از [[زندگی]] خود، مرتکب گناهی شده، مصداق [[ظالم]] است و [[شایسته]] مقام [[امامت]] نخواهد بود. به بیان دیگر، بدون [[شک]] [[حضرت ابراهیم]] {{ع}} "[[امامت]]" را برای آن دسته از ذریّه خود که در تمام [[عمر]] [[گناه]] کار بوده و یا در آغاز، [[نیکوکار]] بوده و سپس [[بدکار]] شده‌اند، درخواست نکرده است. بنابراین دو دسته باقی می‌ماند: | |||
### آنان که در آغاز، [[گناه]] کار بوده‌اند و سپس [[توبه]] کرده و [[نیکوکار]] شده‌اند. | |||
### آنها که هیچ‌گاه مرتکب گناهی نشده‌اند. [[خداوند]] در [[کلام]] خود، دسته اول را استثنا کرده است، نتیجه اینکه مقام "[[امامت]]" تنها به دسته دوم اختصاص دارد.<ref>عیون اخبار الرضا، ج ۲، باب فی علامات الامام، ح ۱، ص ۱۹۲.</ref> | |||
# '''مدیریتِ [[اجتماعی]]:''' از آنجا که [[انسان]]، موجودی [[اجتماعی]] است و [[اجتماع]] بر [[روح]] و روان و [[رفتار]] او تأثیر فراوانی دارد، لازم است برای [[تربیت]] صحیح و [[رشد]] او به سوی [[قرب الهی]]، زمینه‌های [[اجتماعی]] مناسب پدید آید و این در سایه تشکیل یک [[حکومت الهی]]، ممکن خواهد بود. بنابراین [[امام]] و پیشوای [[مردم]] باید توان [[اداره امور]] [[جامعه]] را دارا باشد و با استفاده از [[تعالیم]] [[قرآن]] و [[سنّت نبوی]] {{صل}} و بهره‌گیری از عناصر کار آمد، [[حکومتی]] [[اسلامی]] را پی‌ریزی کند. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||