تورات در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

[[قرآن کریم]] در حوزه معادشناسی نیز تصویری کلی و نسبتا کامل از [[آموزه‌های وحیانی]] [[حضرت موسی]]{{ع}} و کتاب وی ارائه می‌‌کند. بر اساس [[آیات قرآن]]، [[خداوند]] دادن کتاب به حضرت موسی{{ع}} را کامل کردن [[نعمت]] خویش بر [[نیکوکاران]] <ref>جوامع الجامع، ج ۱، ص۴۲۷؛ تفسیر نسفی، ج ۱، ص۳۵۳؛ المیزان، ج ۷، ص۳۸۱ - ۳۸۲.</ref> و مایه [[رحمت]] و [[هدایت]] آنان می‌‌خواند؛ باشد که به وسیله آموزه‌های معادشناختی، زمینه‌ساز[[ایمان]] آنها به دیدار [[پروردگار]]، یعنی [[روز رستاخیز]] گردد: {{متن قرآن|ثُمَّ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ تَمَامًا عَلَى الَّذِي أَحْسَنَ وَتَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لَعَلَّهُمْ بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ يُؤْمِنُونَ}}<ref>«سپس به موسی کتاب دادیم تا (نعمت را) بر آنکه نیکی کرده است تمام کنیم و برای روشن داشتن هر چیز و برای رهنمون و بخشایش باشد که آنان به لقای پروردگارشان ایمان آورند» سوره انعام، آیه ۱۵۴.</ref>.<ref>تفسیر نسفی، ج ۱، ص۳۵۴؛ التفسیر الکبیر، ج ۱۴، ص۴؛ المیزان، ج ۷، ص۳۸۳.</ref> برپایه گزارش قرآن، حتمی بودن وقوع [[قیامت]]، [[کیفر]] و [[پاداش]] [[انسان‌ها]] به سبب [[کارهای نیک]] و بد و هشدار درباره [[تکذیب]] قیامت و [[غفلت]] از آن، از نخستین آموزه‌های نازل شده بر حضرت موسی{{ع}} بودند: {{متن قرآن|إِنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ أَكَادُ أُخْفِيهَا لِتُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا تَسْعَى}}<ref>«که رستخیز آمدنی است؛ برآنم که آن را پنهان دارم تا هر کس بدانچه می‌کوشد پاداش داده شود» سوره طه، آیه ۱۵.</ref>، {{متن قرآن|فَلَا يَصُدَّنَّكَ عَنْهَا مَنْ لَا يُؤْمِنُ بِهَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَتَرْدَى}}<ref>«پس آن کس که بدان ایمان ندارد و از هوای نفس خویش پیروی کرده است نباید تو را از آن باز دارد که نابود می‌شوی» سوره طه، آیه ۱۶.</ref> [[مرگ انسان]] و [[رستاخیز]] و [[زنده شدن دوباره]] او به دست خداوند از دیگر آموزه‌های معادشناختی حضرت موسی{{ع}} است که هنگام [[دعوت]] [[فرعون]] به [[یگانه پرستی]] و معرفی [[خدای یگانه]] به وی مطرح شد: {{متن قرآن|مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ وَفِيهَا نُعِيدُكُمْ وَمِنْهَا نُخْرِجُكُمْ تَارَةً أُخْرَى}}<ref>«شما را از آن آفریدیم و در آن باز می‌گردانیم و بار دیگر از همان برمی‌آوریم» سوره طه، آیه ۵۵.</ref> بازگشت نهایی [[انسان]] به سوی [[خداوند]]، [[ثواب و عقاب]] برای [[اعمال انسان]] در [[آخرت]] و اینکه در آن [[روز]] هرکسی تنها از نتیجه تلاش خویش بهره مند شده، هیچ کس بار [[گناه]] دیگری را بر دوش نخواهد کشید، از آموزه‌های مهم و به نسبت جزئی‌تر [[صحف]] [[حضرت موسی]]{{ع}} در حوزه معادباوری اند: {{متن قرآن|أَفَرَأَيْتَ الَّذِي تَوَلَّى وَأَعْطَى قَلِيلا وَأَكْدَى أَعِندَهُ عِلْمُ الْغَيْبِ فَهُوَ يَرَى أَمْ لَمْ يُنَبَّأْ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَى}}<ref>« و آیا آن کس را که روی گرداند دیدی؟ و اندکی بخشید و دست بداشت.  آیا او علم غیب دارد که (همه چیز را) می‌بیند؟ یا او را از آنچه در صحیفه‌های موسی است آگاه نکرده‌اند؟» سوره نجم، آیه ۳۳-۳۶.</ref>، {{متن قرآن|أَلاَّ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَأَن لَّيْسَ لِلإِنسَانِ إِلاَّ مَا سَعَى وَأَنَّ سَعْيَهُ سَوْفَ يُرَى ثُمَّ يُجْزَاهُ الْجَزَاء الأَوْفَى وَأَنَّ إِلَى رَبِّكَ الْمُنتَهَى }}<ref>«که هیچ باربرداری بار گناه دیگری را برنمی‌دارد. و اینکه آدمی را چیزی جز آنچه (برای آن) کوشیده است نخواهد بود. و اینکه (بهره) کوشش وی زودا که دیده شود. سپس او را برابر آن کیفری هر چه تمام‌تر می‌دهند. و اینکه پایان (هر چیز) به سوی پروردگار توست» سوره نجم، آیه ۳۸-۴۲.</ref>، {{متن قرآن|وَأَنَّ عَلَيْهِ النَّشْأَةَ الْأُخْرَى}}<ref>«و اینکه آفرینش جهان دیگر با اوست» سوره نجم، آیه ۴۷.</ref>.<ref>مجمع البیان، ج ۹، ص۲۷۱؛ المیزان، ج ۱۹، ص۴۶ - ۴۷.</ref> [[سیاق آیات]]، مؤید گزارش‌های رسیده درباره [[شأن نزول]] آن هاست که براساس آنها یکی از [[مسلمانان]] برای [[آمرزش گناهان]] خود، [[مال]] فراوانی [[انفاق]] می‌‌کرد. برخی ضمن هشدار درباره تمام شدن [[دارایی]]، به وی گفتند که اگر به جای انفاق زیاد، بخشی از [[اموال]] خود را به او دهد، وی همه [[گناهان]] او را بر عهده می‌‌گیرد. هنگامی که او از انفاق[[دست]] کشید، این [[آیات]] نازل شد که وی از کجا می‌‌داند که اموالش با انفاق کردن پایان پذیرفته یا دیگران می‌‌توانند گناهان او را بر دوش کشند؟ مگر او [[علم غیب]] دارد؟ آن گاه در [[نفی]] پندارهای وی، آموزه‌های معادشناختی و آمدن آنها در صحف [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و موسی{{ع}} یاد شده است.<ref>المیزان، ج ۱۹، ص۴۴ - ۴۶.</ref> [[وعده خداوند]] مبنی بر [[پاداش]] [[بهشت]] برای [[مؤمنان]] نیز از آموزه‌های صریح [[تورات]] به [[روایت]] [[قرآن]] است؛ مؤمنانی که با [[جان]] و مال خویش در [[راه خدا]] [[جهاد]] می‌‌کنند و در این راه کشته می‌‌شوند و [[دشمنان خدا]] را می‌‌کشند: «اِنَّ اللّهَ اشتَری مِنَ المُؤمِنینَ اَنفُسَهُم واَمولَهُم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ یُقـتِلونَ فی سَبیلِ اللّهِ فَیَقتُلونَ ویُقتَلونَ وَعدًا عَلَیهِ حَقـًّا فِی التَّورةِ والاِنجیلِ والقُرءانِ.»... ([[توبه]] / ۹، ۱۱۱) بر اساس آموزه‌های [[صحف]] [[حضرت موسی]]{{ع}}، [[جهان آخرت]] بهتر و پایدارتر از [[زندگی]] دنیاست: «بَل تُؤثِرونَ الحَیوةَ الدُّنیا * والأخِرَةُ خَیرٌ واَبقی * اِنَّ هـذا لَفِی الصُّحُفِ الاولی * صُحُفِ اِبرهیمَ وموسی». ([[اعلی]] / ۸۷، ۱۶ ـ ۱۹) آموزه‌های معادشناختی، در سخنان [[پیروان]] معاصر حضرت موسی{{ع}} نیز به چشم می‌‌خورد. این سخنان در واقع می‌‌تواند بازتابی از [[آموزه‌های وحیانی]] حضرت موسی{{ع}} و [[کتاب آسمانی]] او باشد؛ سخنان [[ساحران]] [[فرعون]] پس از [[ایمان]] به [[موسی]]{{ع}} از این قبیل است؛ آنان در پاسخ به تهدیدهای فرعون، ماندگاری همیشگی در [[جهنم]] را [[کیفر]] [[تبهکاران]] و بالاترین درجات یعنی [[بهشت]] جاودان با نهرهای جاری را [[پاداش]] [[مؤمنان]] [[صالح]] و [[انسان‌های پاک]] دانستند: «اِنَّهُ مَن یَأتِ رَبَّه مُجرِمـًا فَاِنَّ لَهُ جَهَنَّمَ لا یَموتُ فیها ولا یَحیی * ومَن یَأتِهِ مُؤمِنـًا قَد عَمِلَ الصّــلِحـتِ فَاُولـئِکَ لَهُمُ الدَّرَجـتُ العُلی * جَنّـتُ عَدنٍ تَجری مِن تَحتِهَا الاَنهـرُ خــلِدینَ فیها وذلِکَ جَزاءُ مَن تَزَکّی». (طه / ۲۰، ۷۴ ـ ۷۶) سخنان [[مؤمن آل فرعون]] نیز که در پی تصمیم [[فرعونیان]] برای کشتن حضرت موسی{{ع}} و در [[دفاع]] از آن حضرت گفته شده، از این نمونه است. او که گویا پس از ایمان ساحران فرعون، به حضرت موسی{{ع}} گرویده بود، ولی ایمان خویش را [[کتمان]] می‌‌ساخت، [[آخرت]] را در مقایسه با [[دنیا]]، سرای [[پایدار]] خواند و از کیفر [[بدکاران]] و نیز بهشت و روزی بی‌حساب آن به عنوان پاداش مؤمنان صالح یاد کرد: «یـقَومِ اِنَّما هـذِهِ الحَیوةُ الدُّنیا مَتـعٌ واِنَّ الأخِرَةَ هِیَ دارُ القَرار * مَن عَمِلَ سَیِّئَةً فَلا یُجزَی اِلاّ مِثلَها ومَن عَمِلَ صــلِحـًا مِن ذَکَرٍ اَو اُنثی وهُوَ مُؤمِنٌ فَاُولـئِکَ یَدخُلُونَ الجَنَّةَ یُرزَقُونَ فیها بِغَیرِ حِساب». ([[غافر]] / ۴۰، ۳۹ ـ ۴۰)