پرش به محتوا

حسن بن علی بن ولید فسوی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۸: خط ۱۸:
در [[منابع حدیثی]]، [[تفسیری]] و [[تاریخی]] از این [[راوی]] با عناوین گوناگونی یاد شده؛ مانند [[الحسن بن علی بن الولید]]<ref>الکافی، ج۴، ص۴۳۳، ح۶.</ref>، [[أبوجعفر الحسن بن علی الفارسی]]<ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۶۴، ح۴۹۰.</ref>، [[الحسن بن علی بن الولید الفارسی]]<ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۶۷، ح۴۹۴.</ref>، [[أبوجعفر الحسن بن علی بن النعمان الفسوی]]<ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۶۷، ح۴۹۵.</ref>، [[الحسن بن علی الفسوی]]<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۹.</ref>، [[الحسن بن علی بن الولید بن النعمان]]<ref>مسند الشهاب، ج۱، ص۴۲۹، ش۷۳۶.</ref>، [[أبوجعفر الحسن بن علی بن الولید بن النعمان الفسوی]]<ref>توضیح المشتبه، ج۱، ص۳۴۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 499-500.</ref>
در [[منابع حدیثی]]، [[تفسیری]] و [[تاریخی]] از این [[راوی]] با عناوین گوناگونی یاد شده؛ مانند [[الحسن بن علی بن الولید]]<ref>الکافی، ج۴، ص۴۳۳، ح۶.</ref>، [[أبوجعفر الحسن بن علی الفارسی]]<ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۶۴، ح۴۹۰.</ref>، [[الحسن بن علی بن الولید الفارسی]]<ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۶۷، ح۴۹۴.</ref>، [[أبوجعفر الحسن بن علی بن النعمان الفسوی]]<ref>شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۶۷، ح۴۹۵.</ref>، [[الحسن بن علی الفسوی]]<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۹.</ref>، [[الحسن بن علی بن الولید بن النعمان]]<ref>مسند الشهاب، ج۱، ص۴۲۹، ش۷۳۶.</ref>، [[أبوجعفر الحسن بن علی بن الولید بن النعمان الفسوی]]<ref>توضیح المشتبه، ج۱، ص۳۴۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 499-500.</ref>


گزارش راوی از چگونگی [[نامگذاری]] [[سوره‌های قرآن]]
==[[طبقه راوی]]==
راوی یادشده درباره چگونگی اسامی سوره‌های قرآن چنین آورده است:
{{متن حدیث|ابن مردویه فی تفسیره فقال: حدثنا محمد بن معمر، ثنا الحسن بن علی بن الولید الفارسی، ثنا خلف بن هشام، ثنا عیسی بن میمون عن موسی بن أنس بن مالک عن أبیه قال: قال رسول الله{{صل}}: لا تقولوا سورة البقرة و لا سورة [[آل عمران]] و لا سورة النساء و کذلک القرآن کله و لکن قولوا السورة التی یذکر فیها البقرة و التی یذکر فیها آل عمران و کذلک القرآن کله}}<ref>تخریج الأحادیث و الآثار، ج۱، ص۱۷۳.</ref>.
[[حدیث]] [[راوی]] در [[بزرگداشت]] فارس ([[ایرانیان]])
از آنجاکه راوی از [[اهل]] فسا و [[ایرانی]] الأصل است، [[حدیثی]] درباره [[فارسیان]] نقل کرده که جایگاه ایرانیان و نقش ایشان در [[آینده]] [[علمی]] [[دین اسلام]] را آشکار میسازد:
{{متن حدیث|... حدثنا أبو القاسم حبیب بن الحسن، ثنا الحسن بن علی الفسوی، ثنا محمد بن معاذ العنبری، ثنا عبدالله بن جعفر، ثنا العلاء بن عبدالرحمن عن أبیه عن أبی هریرة قال: تلا نبی الله{{صل}} هذه الآیة: {{متن قرآن|وَإِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ}}<ref>و اگر روی بگردانید گروهی دیگر را جانشین می‌گرداند سوره محمد، آیه ۳۸.</ref> قال وضع النبی{{صل}} یده علی فخذ [[سلمان الفارسی]] قال: هذا و قومه؛ والذی نفسی بیده! لو کان الدین مناطا بالثریا لتناوله [[رجال]] من فرس}}<ref>ذکر أخبار إصبهان، ج۱، ص۳.</ref>.
[[طبقه راوی]]
بر پایه گزارش [[رجالیان]]، تولد راوی در سال ۲۰۲ و درگذشت او در سال ۲۹۰ یا ۲۹۶ رخ داده<ref>تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۸۵، ش۳۸۹۳؛ المنتظم، ج۱۳، ص۸۳ - ۸۴، ش۲۰۲۸.</ref>، از این رو وی دوران [[امامت]] سه [[معصوم]]، [[حضرت جواد]]، [[امام هادی]] و [[امام حسن عسکری]]{{عم}} نیز بخشی از [[دوران غیبت صغرا]] را [[ادراک]] کرده است.
بر پایه گزارش [[رجالیان]]، تولد راوی در سال ۲۰۲ و درگذشت او در سال ۲۹۰ یا ۲۹۶ رخ داده<ref>تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۸۵، ش۳۸۹۳؛ المنتظم، ج۱۳، ص۸۳ - ۸۴، ش۲۰۲۸.</ref>، از این رو وی دوران [[امامت]] سه [[معصوم]]، [[حضرت جواد]]، [[امام هادی]] و [[امام حسن عسکری]]{{عم}} نیز بخشی از [[دوران غیبت صغرا]] را [[ادراک]] کرده است.
[[روایات]] حسن فسوی باواسطه از معصوم{{ع}} گزارش شده است؛ نمونهها:
 
- {{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنِ يَحْيَى عَنْ حَمْدَانَ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْوَلِيدِ رَفَعَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: مَنْ أَرَادَ أَنْ يَكْثُرَ مَالُهُ فَلْيُطِلِ الْوُقُوفَ عَلَى الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ}}<ref>الکافی، ج۴، ص۴۳۳، ح۶.</ref>.
[[روایات]] حسن فسوی باواسطه از معصوم{{ع}} گزارش شده است؛ نمونه‌ها:
- {{متن حدیث|و أخبرنا عمر بن عبدالله حدثنا محمد بن یونس بن الحسین حدثنا أبوجعفر الحسن بن علی بن الولید الفسوی حدثنا إبراهیم بن مهدی المصیصی حدثنا علی بن مسهر عن مسلم أبی عبدالله عن أنس بن مالک قال: قدمت إلی رسول الله{{صل}} طیرا مشویا...}}<ref>مناقب علی بن أبیطالب، ابن المغازلی، ص۱۴۶، ح۱۸۵.</ref>.
#{{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنِ يَحْيَى عَنْ حَمْدَانَ بْنِ سُلَيْمَانَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ الْوَلِيدِ رَفَعَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: مَنْ أَرَادَ أَنْ يَكْثُرَ مَالُهُ فَلْيُطِلِ الْوُقُوفَ عَلَى الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ}}<ref>الکافی، ج۴، ص۴۳۳، ح۶.</ref>.
- {{متن حدیث|حدثنا الحسن بن علی الفسوی، ثنا حماد بن محمد الحنفی، ثنا أیوب بن عتبة عن قیس بن طلق عن أبیه طلق بن علی و کان من الوفد الذین وفدوا علی رسول الله{{صل}} قال: قال [[رسول الله]]{{صل}}: من سئل عن [[علم]] فکتمه ألجم [[یوم]] القیامة بلجام من [[نار]]}}<ref>المعجم الکبیر، ج۸، ص۳۳۴.</ref>.
#{{متن حدیث|و أخبرنا عمر بن عبدالله حدثنا محمد بن یونس بن الحسین حدثنا أبوجعفر الحسن بن علی بن الولید الفسوی حدثنا إبراهیم بن مهدی المصیصی حدثنا علی بن مسهر عن مسلم أبی عبدالله عن أنس بن مالک قال: قدمت إلی رسول الله{{صل}} طیرا مشویا...}}<ref>مناقب علی بن أبی طالب، ابن المغازلی، ص۱۴۶، ح۱۸۵.</ref>.
- {{عربی|الثعلبی أخبرنا عبدالخالق أنا أبوعلی محمد بن أحمد بن الحسن الصواف ببغداد، حدثنا أبوجعفر الحسن بن علی الفارسی، حدثنا إسحاق بن بشر الکوفی، حدثنا خالد بن یزید عن حمزة الزیات عن أبی إسحاق السبیعی عن البراء بن عازب قال: قال رسول الله{{صل}}...}}<ref>تخریج الأحادیث والآثار، ج۲، ص۳۴۱؛ الکشف و البیان، ج۶، ص۲۳۳؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۶۴، ح۴۹۰.</ref>.
#{{متن حدیث|حدثنا الحسن بن علی الفسوی، ثنا حماد بن محمد الحنفی، ثنا أیوب بن عتبة عن قیس بن طلق عن أبیه طلق بن علی و کان من الوفد الذین وفدوا علی رسول الله{{صل}} قال: قال رسول الله{{صل}}: من سئل عن علم فکتمه ألجم یوم القیامة بلجام من نار}}<ref>المعجم الکبیر، ج۸، ص۳۳۴.</ref>.
- {{عربی|حدثنا الحسن بن علی بن الولید؛ قال: حدثنی خلف بن عبد الحمید السرخسی، قال: حدثنی أبو الصباح عبدالغفور بن سعید عن أبی هاشم الرمانی عن زاذان عن علی بن أبی طالب{{ع}}...}}<ref>أخبار القضاه، ص۲۷.</ref>.
#{{عربی|الثعلبی أخبرنا عبدالخالق أنا أبوعلی محمد بن أحمد بن الحسن الصواف ببغداد، حدثنا أبوجعفر الحسن بن علی الفارسی، حدثنا إسحاق بن بشر الکوفی، حدثنا خالد بن یزید عن حمزة الزیات عن أبی إسحاق السبیعی عن البراء بن عازب قال: قال رسول الله{{صل}}...}}<ref>تخریج الأحادیث والآثار، ج۲، ص۳۴۱؛ الکشف و البیان، ج۶، ص۲۳۳؛ شواهد التنزیل، ج۱، ص۴۶۴، ح۴۹۰.</ref>.
#{{عربی|حدثنا الحسن بن علی بن الولید؛ قال: حدثنی خلف بن عبد الحمید السرخسی، قال: حدثنی أبو الصباح عبدالغفور بن سعید عن أبی هاشم الرمانی عن زاذان عن علی بن أبی طالب{{ع}}...}}<ref>أخبار القضاه، ص۲۷.</ref>.
 
گزارش از [[ابوذر غفاری]]: {{عربی|(حدثنا) أبوجعفر أحمد بن عبید الحافظ بهمدان، ثنا الحسن بن علی الفسوی، ثنا إسحاق بن بشر الکاهلی، ثنا شریک عن قیس بن مسلم عن أبی عبدالله الجدلی عن أبیذر رضی الله عنه}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۹.</ref>
گزارش از [[ابوذر غفاری]]: {{عربی|(حدثنا) أبوجعفر أحمد بن عبید الحافظ بهمدان، ثنا الحسن بن علی الفسوی، ثنا إسحاق بن بشر الکاهلی، ثنا شریک عن قیس بن مسلم عن أبی عبدالله الجدلی عن أبیذر رضی الله عنه}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۹.</ref>
[[حسن بن علی]] فسوی از آغاز تا پایان [[قرن سوم هجری]] (۲۰۲ – ۲۹۶) زنده بوده و دوران [[امام جواد]] تا [[امام حسن عسکری]]{{عم}} را [[ادراک]] کرده، پس وی در [[طبقه هفتم راویان]] قرار دارد. [[آیت الله بروجردی]] نیز او را از طبقه هفتم شمرده است<ref>الموسوعة الرجالیه (طبقات رجال الکافی)، ج۴، ص۱۱۱.</ref>.
 
[[استادان]] و [[شاگردان راوی]]
[[حسن بن علی فسوی]] از آغاز تا پایان [[قرن سوم هجری]] زنده بوده و دوران [[امام جواد]] تا [[امام حسن عسکری]]{{عم}} را [[ادراک]] کرده، پس وی در [[طبقه هفتم راویان]] قرار دارد. [[آیت الله بروجردی]] نیز او را از طبقه هفتم شمرده است<ref>الموسوعة الرجالیه (طبقات رجال الکافی)، ج۴، ص۱۱۱.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۷ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۷، ص 502-503.</ref>
 
==[[استادان]] و [[شاگردان راوی]]==
[[حسن بن علی بن ولید]] از [[راویان]] بسیاری گزارش کرده؛ مانند إسحاق بن [[بشر]] الکاهلی، [[عبیدالله بن عمر]]، أحمد بن [[جمیل]] [[مروزی]]، [[فیض]] بن وثیق الثقفی، [[عبدالجبار]] بن عاصم، [[خالد بن یزید]] العرنی، [[عبدالرحمن]] بن نافع درخت، [[خلف]] بن عبدالحمید السرخسی، بشار بن [[موسی]] الحفاف، [[محمد]] بن عباد بن [[آدم]]، سعید بن سلیمان الواسطی، یحیی بن المقابری، [[إبراهیم بن عبدالله]] الهروی، علی بن الجعد الجوهری، عمرو بن مرزوق، [[إبراهیم بن محمد]] بن عرعرة، [[محمد بن الصباح]] [[البزاز]]، [[خلف]] بن هشام، [[عمرو بن محمد]] الناقد، إبراهیم بن [[مهدی]] المصیصی، [[عثمان]] بن أحمد [[الدقاق]] و أحمد بن حاتم الطویل<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۹؛ السنن الکبری، بیهقی، ج۱، ص۱۷۷؛ فوائد الصواف، ص۶۶؛ المعجم الأوسط، ج۳، ص۳۶۹؛ المعجم الکبیر، ج۲، ص۲۱۵، ج۳، ص۵۱، ش۲۶۵۸؛ ج۶، ص۱۶۲ و ۲۳۹؛ ج۷، ص۷۶ و ۱۰۱؛ ج۸، ص۳۴؛ ج۱۲، ص۸۵ و ۳۰۲؛ ج۱۸، ص۲۳۱؛ طرف حدیث الأسماء الحسنی، ص۱۴۱؛ مسند الشهاب، ج۱، ص۴۲۹، ج۲، ص۲۵ و ۱۰۷؛ الکفایة فی علم الروایه، ص۲۲۹؛ تخریج الأحادیث و الآثار، ج۱، ص۱۷۳؛ الکشف و البیان، ج۹، ص۱۱۲؛ تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۸۴، ش٣٨٩٣؛ ذکر أخبار إصبهان، ج۱، ص۷۷.</ref>.
[[حسن بن علی بن ولید]] از [[راویان]] بسیاری گزارش کرده؛ مانند إسحاق بن [[بشر]] الکاهلی، [[عبیدالله بن عمر]]، أحمد بن [[جمیل]] [[مروزی]]، [[فیض]] بن وثیق الثقفی، [[عبدالجبار]] بن عاصم، [[خالد بن یزید]] العرنی، [[عبدالرحمن]] بن نافع درخت، [[خلف]] بن عبدالحمید السرخسی، بشار بن [[موسی]] الحفاف، [[محمد]] بن عباد بن [[آدم]]، سعید بن سلیمان الواسطی، یحیی بن المقابری، [[إبراهیم بن عبدالله]] الهروی، علی بن الجعد الجوهری، عمرو بن مرزوق، [[إبراهیم بن محمد]] بن عرعرة، [[محمد بن الصباح]] [[البزاز]]، [[خلف]] بن هشام، [[عمرو بن محمد]] الناقد، إبراهیم بن [[مهدی]] المصیصی، [[عثمان]] بن أحمد [[الدقاق]] و أحمد بن حاتم الطویل<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۹؛ السنن الکبری، بیهقی، ج۱، ص۱۷۷؛ فوائد الصواف، ص۶۶؛ المعجم الأوسط، ج۳، ص۳۶۹؛ المعجم الکبیر، ج۲، ص۲۱۵، ج۳، ص۵۱، ش۲۶۵۸؛ ج۶، ص۱۶۲ و ۲۳۹؛ ج۷، ص۷۶ و ۱۰۱؛ ج۸، ص۳۴؛ ج۱۲، ص۸۵ و ۳۰۲؛ ج۱۸، ص۲۳۱؛ طرف حدیث الأسماء الحسنی، ص۱۴۱؛ مسند الشهاب، ج۱، ص۴۲۹، ج۲، ص۲۵ و ۱۰۷؛ الکفایة فی علم الروایه، ص۲۲۹؛ تخریج الأحادیث و الآثار، ج۱، ص۱۷۳؛ الکشف و البیان، ج۹، ص۱۱۲؛ تاریخ بغداد، ج۷، ص۳۸۴، ش٣٨٩٣؛ ذکر أخبار إصبهان، ج۱، ص۷۷.</ref>.
گروهی از روایتگران که از او گزارش کرده‌اند: [[أبوجعفر]] أحمد بن عبید الحافظ، الطبرانی، [[حبیب بن الحسن]]، أبوطاهر [[محمد بن أحمد]] بن عبدالله [[الذهلی]]، محمد بن [[علی بن الحسن]] الصوفی، [[سلیمان]] بن أحمد و أحمد بن [[عبدالرحمن]] بن [[الفضل]] بن [[البختری]] العجلی}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۹؛ المعجم الوسیط، ج۳، ص۳۶۹؛ المعجم الصغیر، ج۱، ص۱۲۷؛ المعجم الکبیر، ج۲، ص۲۱۵ و...؛ طرق حدیث الأسماء الحسنی، ص۱۴۱؛ مسند الشهاب، ج۱، ص۲۶۷ و ۴۲۹، ج۲، ص۲۵ و ۱۰۷؛ الکفایة فی علم الروایه، ص۲۲۹؛ تخریج الأحادیث والآثار، ج۱، ص۱۷۳؛ الکشف و البیان، ج۹، ص۱۱۲؛ تاریخ مدینة دمشق، ج۳۹، ص۶۲؛ الأنساب، سمعانی، ج۱۳، ص۳۶۱.</ref>.
گروهی از روایتگران که از او گزارش کرده‌اند: [[أبوجعفر]] أحمد بن عبید الحافظ، الطبرانی، [[حبیب بن الحسن]]، أبوطاهر [[محمد بن أحمد]] بن عبدالله [[الذهلی]]، محمد بن [[علی بن الحسن]] الصوفی، [[سلیمان]] بن أحمد و أحمد بن [[عبدالرحمن]] بن [[الفضل]] بن [[البختری]] العجلی}}<ref>المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۲۹؛ المعجم الوسیط، ج۳، ص۳۶۹؛ المعجم الصغیر، ج۱، ص۱۲۷؛ المعجم الکبیر، ج۲، ص۲۱۵ و...؛ طرق حدیث الأسماء الحسنی، ص۱۴۱؛ مسند الشهاب، ج۱، ص۲۶۷ و ۴۲۹، ج۲، ص۲۵ و ۱۰۷؛ الکفایة فی علم الروایه، ص۲۲۹؛ تخریج الأحادیث والآثار، ج۱، ص۱۷۳؛ الکشف و البیان، ج۹، ص۱۱۲؛ تاریخ مدینة دمشق، ج۳۹، ص۶۲؛ الأنساب، سمعانی، ج۱۳، ص۳۶۱.</ref>.
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش