خبر واحد ثقه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
== | == خبر واحد ثقه از منظر اندیشمندان [[دانش]] [[فقه]] و اصول == | ||
اغلب اندیشمندان [[دانش]] [[فقه]] و اصول، | اغلب اندیشمندان [[دانش]] [[فقه]] و اصول، خبر واحد ثقه را -آن‌گاه که همراه با قراین مفید [[علم]] نباشد<ref>این قید برای آن است که حجیت خبر واحد به این دلیل مورد اختلاف است که به خودی خود، ظنی بوده و مفید [[علم]] نیست؛ ازاین‌رو آن‌گاه که همراه با قراین مفید [[علم]] باشد، از محل بحث خارج بوده، حجیت آن محل تردید نیست.</ref>- در مباحث [[فقهی]] [[حجت]] دانسته و آن را معذّر و منجّز برای عمل به آن به‌شمار آورده‌اند<ref>برای نمونه، ر.ک: [[محمد بن حسن طوسی]]، العدة فی اصول الفقه، ج۱، ص۱۲۶؛ جعفربن‌حسن حلی، معارج الاصول، ص۱۴۸؛ [[حسن بن یوسف حلی]]، مبادى الوصول، ص۱۴۳؛ حسن‌بن‌زین‌الدین عاملی، معالم الدين، ص۱۸۹؛ [[فاضل تونی]]، الوافية فی اصول الفقه، ص۱۵۹؛ ملا محمد کاظم خراسانی، كفاية الاصول، ص۲۹۳. در این میان برخی از قدما نیز حجیت خبر واحد را برنمی‌تابیدند که مشهورترین ایشان، [[سید مرتضی علم‌الهدی]] است (ر. ک: [[سید مرتضی علم‌الهدی|علم‌الهدی، سید مرتضی]]، الذريعة الى اصول الشريعة، ج۲، ص۵۳۰ و ۵۳۱). در این میان، سخن فاضل تونی نیز قابل تأمل است که می‌نویسد: اختلف العلماء فی حجية خبر الواحد العاری عن قرائن القطع. فالاكثر من علمائنا الباحثين فی الأصول على أنه ليس بحجة... بل نحن لم نجد قائلاً صريحاً بحجية خبر الواحد ممن تقدم على العلامة (فاضل تونی، الوافية فی اصول الفقه، ص۱۵۸). مرحوم شیخ انصاری پس از نقل كلام فاضل تونی با گفتن وهو عجیب نادرستی آن را یادآور شده است ([[مرتضی انصاری|انصاری، مرتضی انصاری]]، فرائد الاصول، ج ۱، ص ۲٤۰).</ref>. | ||
== | == خبر واحد ثقه از منظر اندیشمندان [[علم کلام]] == | ||
با وجود این، دانشمندان [[علم کلام]] به‌طور عمده [[حجیت]] [[خبر واحد]] در حوزه [[عقاید]] را مورد خدشه قرار داده‌اند. [[متکلمان]]، بر آن باورند: | با وجود این، دانشمندان [[علم کلام]] به‌طور عمده [[حجیت]] [[خبر واحد]] در حوزه [[عقاید]] را مورد خدشه قرار داده‌اند. [[متکلمان]]، بر آن باورند: | ||
# [[عقل]] و [[نقل]]، هر دو از [[ادله]] یک [[متکلم]] در توجیه و [[اثبات]] آموزه‌های [[اعتقادی]] است؛ | # [[عقل]] و [[نقل]]، هر دو از [[ادله]] یک [[متکلم]] در توجیه و [[اثبات]] آموزه‌های [[اعتقادی]] است؛ | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
مجموعه این عوامل، موجب [[بی‌اعتنایی]] [[متکلمان]] نسبت به [[خبر واحد]] در امور [[اعتقادی]] بوده است؛ چنان‌که مرحوم [[شیخ مفید]] در کتاب تصحيح الاعتقاد به دفعات به استناد استاد خود، مرحوم [[شیخ صدوق]]، به [[خبر واحد]] برای [[اثبات]] [[باورهای اعتقادی]] خرده گرفته است.<ref>[[محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی]] ([[شیخ مفید]])، تصحيح الاعتقاد، ص ۷۸، ۱۲۳، ۱۳۲؛ نیز، ر.ک: [[محمد بن حسن طوسی|طوسی، محمد بن حسن]]، التبیان، ج۱، ص۶.</ref> | مجموعه این عوامل، موجب [[بی‌اعتنایی]] [[متکلمان]] نسبت به [[خبر واحد]] در امور [[اعتقادی]] بوده است؛ چنان‌که مرحوم [[شیخ مفید]] در کتاب تصحيح الاعتقاد به دفعات به استناد استاد خود، مرحوم [[شیخ صدوق]]، به [[خبر واحد]] برای [[اثبات]] [[باورهای اعتقادی]] خرده گرفته است.<ref>[[محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی]] ([[شیخ مفید]])، تصحيح الاعتقاد، ص ۷۸، ۱۲۳، ۱۳۲؛ نیز، ر.ک: [[محمد بن حسن طوسی|طوسی، محمد بن حسن]]، التبیان، ج۱، ص۶.</ref> | ||
== بررسی [[ادله]] موافقان و مخالفانِ [[حجیت]] | == بررسی [[ادله]] موافقان و مخالفانِ [[حجیت]] خبر واحد ثقه == | ||
بررسی همه‌جانبه [[ادله]] موافقان و مخالفانِ [[حجیت]] [[خبر واحد]] در [[مباحث اعتقادی]] خارج از چهارچوب این نوشتار است.<ref>دراین‌باره، ر. ک: [[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، پایان‌نامه «حجیت خبر واحد در اعتقادات دینی»، ص۸۵-۱۴۰.</ref> | بررسی همه‌جانبه [[ادله]] موافقان و مخالفانِ [[حجیت]] [[خبر واحد]] در [[مباحث اعتقادی]] خارج از چهارچوب این نوشتار است.<ref>دراین‌باره، ر. ک: [[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، پایان‌نامه «حجیت خبر واحد در اعتقادات دینی»، ص۸۵-۱۴۰.</ref> | ||