پرش به محتوا

بهداشت در معارف و سیره نبوی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۷۴: خط ۷۴:


=== بهداشت [[لباس]] ===
=== بهداشت [[لباس]] ===
همواره [[لباس]] ایشان [[پاکیزه]] بود و دیگران را نیز به نظافت [[لباس]] توصیه می‌کرد و می‌فرمود: "هر کس که لباسی به تن می‌کند، لازم است آن را تمیز کند"<ref>الکافی، ج ۶، ص ۴۴۱؛ الجعفریات، ص ۱۵۷ و عبداللّه بن جعفر حمیری قمی، قرب الاسناد، ص ۳۴.</ref>. آن حضرت به رنگ‌ها نیز توجه داشت و رنگ سبز را برای [[لباس]] خود می‌پسندید<ref>الصفدی، الوافی بالوفیات، ج ۱، ص ۷۳؛ تقی الدین مقریزی، امتاع الاسماع، ج ۲، ص ۱۹۱ و شرف المصطفی، ص ۳۲۰.</ref> و از میان جامه‌های گوناگون، پوشیدن پیراهن سفید را بیشتر [[دوست]] داشت<ref>ابن الاشعث السجستانی، سنن ابی داوود، ج ۲، ص ۲۵۴ و سنن ترمذی، ج ۳، ص ۱۴۹.</ref> و می‌فرمود: "[[لباس]] سفید بپوشید؛ چرا که [[لباس]] سفید، پاک‌تر و پاکیزه‌تر است و مردگانتان را در پارچه‌های سفید کفن کنید"<ref>{{متن حدیث| خَيْرُ ثِيَابِكُمُ الْبِيضُ فَلْيَلْبَسْهَا أَحْيَاؤُكُمْ وَ كَفِّنُوا فِيهَا مَوْتَاكُمْ فَإِنَّهَا مِنْ خَيْرِ ثِيَابِكُمْ}}؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۱، ص ۳۴۷ و کنزالعمال، ج ۳، ص ۱۰۸.</ref>؛ از [[لباس]] سیاه کراهت داشت و رنگ سیاه را نمی‌پسندید؛ مگر در سه چیز: [[عمامه]]، کفش و عبا<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۲۵۱؛ الخصال، ج ۱، ص ۱۴۸ و علل الشرائع، ج ۲، ص ۳۴۷.</ref>.
از آنجا که بخشی از [[شخصیت انسان]] به لباس اوست و از سویی [[پوشش]] بدن در [[حال]] [[نماز]] و برخی [[عبادات]] همچون [[طواف]]، شرط [[صحت]] این عبادات است، رعایت بهداشت و [[تمیزی]] در لباس [[نشانه]] [[رعایت حرمت]] [[معبود]] است و شاید بدین لحاظ، در [[سوره]] مدّثر پس از امر به [[بزرگداشت]] [[خداوند]]، به [[تطهیر]] لباس و [[پرهیز]] از [[آلودگی]] امر شده است<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ * قُمْ فَأَنْذِرْ * وَرَبَّكَ فَكَبِّرْ * وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ * وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ}} «ای جامه بر خود کشیده! * برخیز و هشدار بده! * و پروردگارت را بزرگ بدار * و جامه‌ات را پاکیزه گردان * و از (هر) آلایش دوری کن» سوره مدثر، آیه ۱-۵.</ref>. البته چون [[لباس پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} پیش از [[نزول]] این [[آیات]] نیز [[پاک]] و [[مطهّر]] بود، در [[روایات اهل بیت]]{{عم}} این امر به تشمیر، یعنی کوتاه کردن دامان لباس معنا شده<ref>{{متن حدیث| عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} فِي قَوْلِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى- {{متن قرآن|وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ}} قَالَ فَشَمِّرْ}}؛ {{متن حدیث|عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْيَمَامَةِ كَانَ مَعَ أَبِي الْحَسَنِ{{ع}} أَيَّامَ حُبِسَ بِبَغْدَادَ قَالَ قَالَ لِي أَبُو الْحَسَنِ{{ع}} إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَالَ لِنَبِيِّهِ{{صل}}- {{متن قرآن|وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ}} وَ كَانَتْ ثِيَابُهُ طَاهِرَةً وَ إِنَّمَا أَمَرَهُ بِالتَّشْمِيرِ}}. (الکلینی، الکافی، ج۶، ص۴۵۵ و ۴۵۶، ح۱ و ۴)</ref> که گاه با تا زدن لبه‌های [[لباس]] و گاه نیز با قیچی کردن آن حاصل می‌شود. بر اساس [[روایات]]، لباس [[رسول خدا]]{{صل}} تا بالای قوزک پای حضرت، و عبای او نیز تا نصف ساق را می‌پوشاند<ref>{{عربی|و كانت ثيابه كلها مشمرة فوق الكعبين، و يكون الازار فوق ذلك الى نصف الساق}}. (الغزالی، احیاء علوم الدین، ج۲، ص۳۷۲)</ref>. البته کوتاه بودن لباس آن حضرت و [[فرمان الهی]] به این امر، به جز مقوله [[بهداشت]] دلیل دیگری نیز داشت و آن [[تواضع]] در لباس و [[پرهیز]] از [[تکبر]] بود که در فصل بعد بدان اشاره خواهد شد.


جنس لباسش بیشتر از پنبه بود و جز در حال ناچاری، [[لباس]] پشمی و مویی نمی‌پوشید<ref>الکافی، ج ۶، ص ۴۵۰ و مکارم الاخلاق، ص ۱۰۳.</ref>. عطر را [[دوست]] می‌داشت و بوی خوش را مایه تقویت [[قلب]]<ref>الکافی، ج ۶، ص ۵۱۰ و وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۱۴۳.</ref> و افزونی [[عقل]]<ref>دعائم الاسلام، ج ۲، ص ۱۶۵ و مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۴۱۸.</ref> می‌شمرد. همچنین بر پوشیدن کفش خوب تأکید می‌کرد و پوشیدن کفش خوب و مناسب را باعث طولانی‌تر شدن [[عمر]] می‌دانست<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۱، ص ۵۵ و شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج ۲، ص ۳۸.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۲۳۵ ـ ۲۳۶؛ [[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[نگین رسالت (کتاب)|نگین رسالت]] ص ۳۱.</ref>
یکی از راه‌های مناسب برای حصول [[اطمینان]] از [[پاکیزگی]] و بهداشت لباس، بهره‌گیری از رنگ روشن - به ویژه سفید - در لباس است. این کار به جز آثار و فوایدی که بر آن مترتب است، موجب می‌شود که به مجرد [[آلودگی]] لباس، [[انسان]] متوجه شده و درصدد رفع آن برآید؛ در حالی که در لباس‌هایی با رنگ تیره، چنین زمینه‌ای وجود ندارد. از این رو درباره رنگ [[لباس پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} نقل شده که «بیشتر لباس‌های حضرت به رنگ سفید بود»<ref>{{عربی|و كان اكثر ثيابه البياض}}. (ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۱، ص۱۲۷).</ref>. ایشان می‌فرمود: «زنده‌های خود را سفید بپوشانید و [[مردگان]] خود را در آن [[کفن]] کنید»<ref>{{عربی|و كان{{صل}} اكثر ثيابه البياض و يقول: البسوها أحياكم، و كفنوا فيها موتاكم}}. (الغزالی، احیاء علوم الدین، ج۲، ص۳۷۲)</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: [[پیامبر اکرم]]{{صل}} از [[پوشیدن]] چیزی که به رنگ سیاه باشد [[کراهت]] داشت، مگر در سه چیز: [[عمامه]]، [[کفش]] و [[عبا]]<ref>{{متن حدیث|عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ رَفَعَهُ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صيَكْرَهُ السَّوَادَ إِلَّا فِي ثَلَاثٍ الْخُفِّ وَ الْعِمَامَةِ وَ الْكِسَاءِ}}. (الکلینی، الکافی، ج۶، ص۴۴۹، ح۱).</ref>.<ref>[[محمد رضا جباری|جباری، محمد رضا]]، [[سیره اخلاقی پیامبر اعظم - جباری (کتاب)|سیره اخلاقی پیامبر اعظم]]، ص ۱۲۳؛ [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص۲۳۵ ـ ۲۳۶؛ [[سید حسین اسحاقی|اسحاقی، سید حسین]]، [[نگین رسالت (کتاب)|نگین رسالت]] ص ۳۱.</ref>


=== بهداشت تغذیه ===
=== بهداشت تغذیه ===
۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش