پرش به محتوا

نظریه نصب الهی امام در قرن نهم هجری: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۴۳: خط ۴۳:


==== [[ادله نقلی]] ====
==== [[ادله نقلی]] ====
[[فاضل مقداد]]، مرحوم بیاضی و [[نجم‌الدین رازی]]، در [[اثبات]] [[الهی بودن منصب امامت]]، به [[آیه]] ۶۸ [[سوره قصص]]<ref>{{متن قرآن|وَرَبُّكَ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَيَخْتَارُ مَا كَانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ سُبْحَانَ اللَّهِ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ}} «و پروردگارت هر چه خواهد می‌آفریند و می‌گزیند؛ آنان را گزینشی نیست، پاکا خداوند و فرابرترا (که اوست) از آنچه (برای او) شریک می‌آورند» سوره قصص، آیه ۶۸.</ref> تمسک کرده‌اند. در این [[استدلال]] که [[ابتکار]] [[عمادالدین طبری]] در قرن هفتم است، چنین گفته می‌شود که در آیه یادشده، [[خداوند متعال]] [[اختیار]] مردم را در تمام امور [[نفی]] کرده است. از این‌رو [[مردم]] در غیر موارد استثنا شده، هیچ اختیاری ندارند. بنابراین [[حق]] [[انتخاب امام]] را نیز نخواهند داشت<ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الالهیه فی مباحث الکلامیه، ص۳۵۰؛ علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۷۲؛ نجم‌الدین رازی، التوضیح الانور، ص۶۰. گفتنی است، چنان‌که گذشت، مطابق نقل، حضرت زهرا{{س}} و امام رضا{{ع}} نیز در نفی گزینش مردمی امام، به این آیه شریفه استدلال کرده بودند.</ref>. [[استدلال]] مرحوم بیاضی به [[آیه]] “اکمال دین” نیز شبیه همان استدلالی است که از [[عمادالدین طبری]] در قرن هفتم بیان شد. مرحوم بیاضی می‌گوید: “آیه شریفه، از [[اکمال دین]] خبر داده است. پس [[باری تعالی]] قطعاً [[تکلیف]] [[امام]] و [[جانشین]] پیامبرش را روشن ساخته است”<ref>ر.ک: علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۷۸</ref>. مرحوم بیاضی همچنین به [[آیات]] ۱۲۸ و ۱۵۴ [[سوره آل‌عمران]] هم که قبلاً مورد [[تمسک]] [[علامه حلی]] بود، استدلال کرده است<ref>ر.ک: علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۷۴.</ref>.
[[فاضل مقداد]]، مرحوم بیاضی و [[نجم‌الدین رازی]]، در [[اثبات]] [[الهی بودن منصب امامت]]، به [[آیه]] ۶۸ [[سوره قصص]]<ref>{{متن قرآن|وَرَبُّكَ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَيَخْتَارُ مَا كَانَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ سُبْحَانَ اللَّهِ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ}} «و پروردگارت هر چه خواهد می‌آفریند و می‌گزیند؛ آنان را گزینشی نیست، پاکا خداوند و فرابرترا (که اوست) از آنچه (برای او) شریک می‌آورند» سوره قصص، آیه ۶۸.</ref> تمسک کرده‌اند. در این [[استدلال]] که ابتکار [[عمادالدین طبری]] در قرن هفتم است، چنین گفته می‌شود که در آیه یادشده، [[خداوند متعال]] [[اختیار]] مردم را در تمام امور [[نفی]] کرده است. از این‌رو [[مردم]] در غیر موارد استثنا شده، هیچ اختیاری ندارند. بنابراین [[حق]] [[انتخاب امام]] را نیز نخواهند داشت<ref>ر.ک: فاضل مقداد، اللوامع الالهیه فی مباحث الکلامیه، ص۳۵۰؛ علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۷۲؛ نجم‌الدین رازی، التوضیح الانور، ص۶۰. گفتنی است، چنان‌که گذشت، مطابق نقل، حضرت زهرا{{س}} و امام رضا{{ع}} نیز در نفی گزینش مردمی امام، به این آیه شریفه استدلال کرده بودند.</ref>. [[استدلال]] مرحوم بیاضی به [[آیه]] “اکمال دین” نیز شبیه همان استدلالی است که از [[عمادالدین طبری]] در قرن هفتم بیان شد. مرحوم بیاضی می‌گوید: “آیه شریفه، از [[اکمال دین]] خبر داده است. پس [[باری تعالی]] قطعاً [[تکلیف]] [[امام]] و [[جانشین]] پیامبرش را روشن ساخته است”<ref>ر.ک: علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۷۸</ref>. مرحوم بیاضی همچنین به [[آیات]] ۱۲۸ و ۱۵۴ [[سوره آل‌عمران]] هم که قبلاً مورد تمسک [[علامه حلی]] بود، استدلال کرده است<ref>ر.ک: علی بن یونس نباطی بیاضی، الصراط المستقیم، ج۱، ص۷۴.</ref>.


این متکلم امامیه، [[ادله نقلی]] دیگری نیز در این موضوع مطرح کرده است:
این متکلم امامیه، [[ادله نقلی]] دیگری نیز در این موضوع مطرح کرده است:
۱۱۵٬۳۲۶

ویرایش