پرش به محتوا

آیه اولی الامر در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۱۴: خط ۱۱۴:
چون اولی الامر به [[کتاب خدا]] و [[سنت]] [[رسول]] او [[آگاهی]] کامل دارند، مرجع حل اختلاف‌ها و نزاع‌هایند. [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید:
چون اولی الامر به [[کتاب خدا]] و [[سنت]] [[رسول]] او [[آگاهی]] کامل دارند، مرجع حل اختلاف‌ها و نزاع‌هایند. [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید:


«اگر [[ترس]] از [[نزاع]] درباره چیزی داشتید، آن را به [[خدا]] و [[رسول]] و [[اولی الامر]] ارجاع دهید. [[آیه]] چنین نازل شده است؛ [زیرا] چگونه ممکن است [[خداوند]] بلند مرتبه به [[اطاعت]] [[صاحبان امر]] [[فرمان]] دهد، ولی [[منازعه]] آنان را جایز شمرد؟! [زیرا اگر اولی الامر با یکدیگر منازعه کنند، جایی برای اطاعت از آنان باقی نمی‌ماند]؛ بنابراین خطاب {{متن قرآن|إِنْ تَنَازَعْتُمْ}} به کسانی است که به آنان فرمان داده از خدا و رسول و اولی الامرشان اطاعت کنند».<ref>{{متن حدیث|... فَإِنْ خِفْتُمْ تَنَازُعاً فِي أَمْرٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلَى أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ كَذَا نَزَلَتْ وَ كَيْفَ يَأْمُرُهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِطَاعَةِ وُلَاةِ الْأَمْرِ وَ يُرَخِّصُ فِي مُنَازَعَتِهِمْ إِنَّمَا قِيلَ ذَلِكَ لِلْمَأْمُورِينَ الَّذِينَ قِيلَ لَهُمْ- {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ...}}}}، کلینی، الکافی، ج۲، ص۲۷۶، ح۱؛ البته روشن است که مراد از اصطلاح {{عربی|كذا أنزلت}} در نوع این احادیث با توجه به قراین و شواهد، به این معناست: «این چنین، تفسیر واقعی آیه است»؛ یعنی خداوند این معنا را اراده کرد و اگر آیه بدین صورت تفسیر شود، مراد خدا حفظ خواهد بود و غیر از این معنا، از ناحیه خدا نیست.</ref>.
«اگر [[ترس]] از [[نزاع]] درباره چیزی داشتید، آن را به [[خدا]] و [[رسول]] و [[اولی الامر]] ارجاع دهید. [[آیه]] چنین نازل شده است؛ [زیرا] چگونه ممکن است [[خداوند]] بلند مرتبه به [[اطاعت]] [[صاحبان امر]] [[فرمان]] دهد، ولی [[منازعه]] آنان را جایز شمرد؟! [زیرا اگر اولی الامر با یکدیگر منازعه کنند، جایی برای اطاعت از آنان باقی نمی‌ماند]؛ بنابراین خطاب {{متن قرآن|إِنْ تَنَازَعْتُمْ}} به کسانی است که به آنان فرمان داده از خدا و رسول و اولی الامرشان اطاعت کنند».<ref>{{متن حدیث|... فَإِنْ خِفْتُمْ تَنَازُعاً فِي أَمْرٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلَى أُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ كَذَا نَزَلَتْ وَ كَيْفَ يَأْمُرُهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِطَاعَةِ وُلَاةِ الْأَمْرِ وَ يُرَخِّصُ فِي مُنَازَعَتِهِمْ إِنَّمَا قِيلَ ذَلِكَ لِلْمَأْمُورِينَ الَّذِينَ قِيلَ لَهُمْ- {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ...}}}}، کلینی، الکافی، ج۲، ص۲۷۶، ح۱؛ البته روشن است که مراد از اصطلاح {{عربی|كذا أنزلت}} در نوع این احادیث با توجه به قراین و شواهد، به این معناست: «این چنین، تفسیر واقعی آیه است»؛ یعنی خداوند این معنا را اراده کرد و اگر آیه بدین صورت تفسیر شود، مراد خدا حفظ خواهد بود و غیر از این معنا، از ناحیه خدا نیست.</ref>.<ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت (کتاب)|بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت]]، ص ۸۸</ref>.
 
حاصل آنکه در نزاع با [[اهل سنت]] درباره تشخیص اولی الامر باید به [[قرآن]] و [[سنت]] مراجعه کرد. با مراجعه به قرآن می‌بینیم اولی الامر معصوم‌اند؛ زیرا [[اطاعت از اولی الامر]] به [[طور]] مطلق آمده است. با مراجعه به [[روایات]] نیز آنها را [[متواتر]] (به [[تواتر اجمالی]]) و برخی را با [[سند صحیح]] می‌یابیم و از مضامین آنها [[عصمت]] اولی الامر را به روشنی [[درک]] می‌کنیم.
به هر [[حال]] از مجموعه [[آیات]] و روایاتی که ملاحظه شد، می‌توان استفاده کرد که در [[نسل]] [[بشر]] (و به طور قطع از [[زمان]] ابراهیم{{ع}}) سلسله‌ای از [[دودمان]] ابراهیم از ناحیه خدا [[گزینش]] شده و به ویژگی‌های منحصر به فرد موصوف گشته‌اند (و این لطفی است که خداوند به [[ابراهیم خلیل]] فرمود و دعاهایش را در [[حق]] ذریه‌اش [[اجابت]] کرد). مدار اصلی این ویژگی‌ها «[[توحید]] باوری» است. گزینش این سلسله در [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ}}<ref>«خداوند، آدم، نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عمران را بر جهانیان برتری داد» سوره آل عمران، آیه ۳۳.</ref> بیان شده است. در این آیه ابتدا از گزینش دو نفر یعنی [[آدم]] و نوح نام می‌برد و سپس از گزینش «[[آل ابراهیم]]» و «[[آل عمران]]» یعنی گزینش سلسله و دودمان ابراهیم و [[عمران]] خبر می‌دهد.
 
آل عمران نیز همان آل ابراهیم‌اند؛ زیرا آل عمران کسی جز [[مریم]] و فرزندش [[عیسی]] نیست و به فرموده [[قرآن]]، [[عیسی]]{{ع}} [[ذریه ابراهیم]] است<ref>انعام، ۸۵.</ref>. پس [[آل ابراهیم]] تنها این سلسله می‌باشند. [[خداوند]] درباره آنان فرموده است: {{متن قرآن|أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَى مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا}}<ref>«یا اینکه به مردم برای آنچه خداوند به آنان از بخشش خود داده است رشک می‌برند؟ بی‌گمان ما به خاندان ابراهیم کتاب (آسمانی) و فرزانگی دادیم و به آنان فرمانروایی سترگی بخشیدیم» سوره نساء، آیه ۵۴.</ref> [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نیز جزء آل ابراهیم است. خداوند برای آل ابراهیم در [[دودمان پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} که جز [[عترت طاهره]] نیستند، [[حقوقی]] ویژه از جمله، [[حق خمس]]، [[انفال]] قرار داد، مودتشان را [[واجب]] کرد، در [[صلوات]]، آنان را هم‌ردیف [[رسول مکرم اسلام]] قرار داد<ref>ر.ک: صحیح بخاری، کتاب «فضائل الصحابة»، ج۳، ص۱۲۳۳، ح۳۱۹۰، ص۱۸۰۲، ح۴۱۵۹؛ صحیح مسلم، ج۱، ص۳۰۵، ح۴۰۶.</ref>، آنان را [[تطهیر]] نمود و [[وارث]] [[خاتم الانبیا]] نهاد و بالاخره اطاعتشان را نیز هم‌ردیف [[اطاعت]] خود و رسولش قرار داد و فرمود: {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ}}؛ پس اگر اطاعت از این سلسله به [[طور]] مطلق واجب است، از این رو است که خداوند به آنان کتاب و [[حکمت]] و [[ملک عظیم]] (که [[فرمان‌روایی]] در دل‌های [[پاک]] [[مؤمنان]] است)<ref>ر.ک: قمی مشهدی، کنز الدقائق، ج۳، ص۴۲۸-۴۳۱.</ref> داده و آنها از سلسله [[برگزیدگان]] از [[نسل]] ابراهیم‌اند.<ref>[[فتح‌الله نجارزادگان|نجارزادگان، فتح‌الله]]، [[بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت (کتاب)|بررسی تطبیقی تفسیر آیات ولایت]]، ص ۸۸</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱٬۰۱۴

ویرایش