آیه اولی الامر در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

همان‌گونه که [[قرآن]] می‌تواند برخی از آیاتش، برخی دیگر را [[تفسیر]] کند، روایات نیز می‌توانند [[آیات قرآن]] را تفسیر و تبیین نمایند؛ لذا [[خداوند متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ}}<ref>«(آنان را) با برهان‌ها (ی روشن) و نوشته‌ها (فرستادیم) و بر تو قرآن را فرو فرستادیم تا برای مردم آنچه را که به سوی آنان فرو فرستاده‌اند روشن گردانی و باشد که بیندیشند» سوره نحل، آیه ۴۴.</ref>.

روایاتی در منابع امامیه در مورد «[[اولی الامر]]» وجود دارد که می‌تواند مصداق آن را تبیین کند. [[احادیث]] [[شیعه]] امامی درباره [[مصداق اولی الامر]] با تواتر اجمالی و برخی نیز با سند صحیح بر تطبیق آن بر [[اهل بیت]] {{ع}} دلالت دارد. [[پیام]] این احادیث همسو با دلالت [[آیات قرآن]] است از این رو این احادیث تلقی به قبول شده‌اند. با این که این [[احادیث]] دربارۀ این [[آیه]] متنوعند لیکن هیچ تعارضی در میان آنها نیست. اینک به برخی از این روایات اشاره می‌کنیم:

 

# '''احادیث امارت یا احادیث دوازده امیر'''؛ [[بخاری]] به سند خود از [[جابر بن سمره]] نقل کرده که [[پیامبر]]{{صل}} فرمود:  

بعد از من دوازده امیر در میان شما خواهند بود که همگی آنها از قریشند. کلمه «[[امیر]]» از مادۀ امر و امارت است و این [[روایت]] می‌تواند در محدوده تعیین تعداد اولی الامر کمک کار ما باشد که عدد آنها دوازده نفر است<ref>محمد بن اسماعیل، صحیح بخاری، کتاب الاستخلاف، ج۷۲۲۲.</ref>. به عبارت دیگر احادیث امارت، مجموعه احادیثی هستند که به عنوان امیر بودن یا امارت اهل بیت {{عم}} در آنها تصریح یا اشاره شده است. این احادیث را می‌توان مفسر معنای اولی الامر در آیه مورد بحث و روشن کننده مصداق آن دانست. احادیث زیر از جمله این احادیثند:

#'''[[حدیث اطاعت]] [[رسول خدا]]{{صل}} در [[اطاعت]] علی{{ع}}''': [[حاکم نیشابوری]] به سند صحیح از رسول خدا{{صل}} نقل کرده که فرمود: «هر کس مرا اطاعت کند به طور حتم [[خدا]] را اطاعت کرده و هر کس مرا [[نافرمانی]] کند به طور حتم خدا را نافرمانی کرده است و هرکس علی{{ع}} را اطاعت کند به طور حتم مرا اطاعت کرده و هرکس علی{{ع}} را نافرمانی کند به طور حتم مرا نافرمانی کرده است.»<ref>{{متن حدیث|مَنْ أَطَاعَنِي فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ وَ مَنْ عَصَانِي فَقَدْ عَصَى اللَّهَ وَ مَنْ أَطَاعَ عَلِيّاً فَقَدْ أَطَاعَنِي وَ مَنْ وَ مَنْ عَصَى عَلِيّاً فَقَدْ عَصَانِي}}، محمد بن عبدالله حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۳۰، حدیث ۴۶۱۷.</ref>. در این [[حدیث]]، پیامبر{{صل}} اطاعت [[حضرت علی]]{{ع}} را ملازم با اطاعت خود و اطاعت خودش را ملازم با [[اطاعت خدا]] معرفی کرده و در نتیجه، این همان معنایی است که [[قرآن]] در [[آیه]] مورد نظر به آن اشاره کرده است<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۱۵۵.</ref>.

# '''[[حدیث ثقلین]]'''؛ [[ترمذی]] به سند خود از [[جابر بن عبدالله]] نقل می‌کند: «در [[حجة الوداع]]، [[روز عرفه]] [[رسول خدا]]{{صل}} را دیدم که بر شترش به نام قصواء سوار بود و [[خطبه]] می‌خواند. شنیدم که حضرت می‌فرمود: «ای [[مردم]] در میان شما چیزی می‌گذارم که اگر به آن تمسک کنید، هرگز [[گمراه]] نخواهید شد: [[کتاب خدا]] و عترتم؛ [[اهل]] بیتم». <ref>{{متن حدیث|رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} فِي حَجَّةِ الْوَدَاعِ يَوْمَ عَرَفَةَ وَ هُوَ عَلَى نَاقَتِهِ الْقَصْوَاءِ يَخْطُبُ فَسَمِعْتُهُ يَقُولُ: إِنِّي تَرَكْتُ فِيكُمْ مَا إِنْ أَخَذْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا، كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي}}، محمد بن عیسی ترمذی، سنن الترمذی، ج۵، ص۴۶۲، حدیث ۳۷۸۶.</ref>. در این [[حدیث]] نیز به [[لزوم]] تمسک و [[اطاعت]] از [[عترت پیامبر]]{{صل}} اشاره شده است<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱]]، ص ۱۵۶؛[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[امام‌شناسی و پاسخ به شبهات ج۱ (کتاب)|امام‌شناسی و پاسخ به شبهات ج۱]]، ص۳۴۷ و ۳۴۸.</ref>.

# [[امام باقر]] در [[حدیثی]] فرمود: «[[خداوند]] تنها ما را [[اراده]] کرده است و به تمام [[مؤمنان]] تا [[روز قیامت]] به اطاعت ما دستور داده است<ref>{{متن حدیث|إيَّانا عنى خاصة، [[أمر]] جميع المؤمنين إلى يوم القيامة بطاعتنا}}، کلینی، کافی، ج۱، ص۲۷۶.</ref>.

# '''حدیث جابر و اسامی تک تک ائمه''': جابر می‌گوید: چون خداوند آيه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> را بر پیامبرش نازل کرد، گفتم: ای [[رسول خدا]]، ما [[خدا]] و رسولش را شناختیم، اولی الامری که خداوند اطاعتشان را با اطاعت خود مقرون کرده چه کسانی‌اند؟ فرمود: آنان جانشیانان من و [[پیشوایان]] [[مسلمین]] پس از من هستند. نخستین آنان [[علی بن ابی طالب]] است. سپس حسن بعد حسین پس از او، [[علی بن حسین]] و [[محمد بن علی]] است که در [[تورات]] به نام [[باقر]] معروف است. تو ای جابر وی را خواهی دید و چون او را [[ملاقات]] کردی [[سلام]] من را به وی برسان. سپس صادق، [[جعفر بن محمد]]، موسى بن جعفر، [[علی بن موسی]]، [[محمد بن علی]]، [[علی بن محمد]] و [[حسن بن علی]] است. سپس آن کسی که نامش محمّد و کینه‌اش [[حجّت خدا]] در [[زمین]] و [[بقیة الله]] در بین [[بندگان]] است. وی فرزند حسن بن علی است. خداوند بلند مرتبه خاوران و باختران را به دست او می گشاید...»<ref>صدوق، کمال الدین، ج۱، ص۲۵۳.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[امام‌شناسی و پاسخ به شبهات ج۱ (کتاب)|امام‌شناسی و پاسخ به شبهات ج۱]]، ص۳۵۰.</ref>.