بحث:حجاب در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بحث:حجاب در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۱۱

۸٬۲۵۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۴

←‏پانویس

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۵٬۶۸۱

ویرایش

@@ خط ۴۷: / خط ۴۷: @@
 == معنای اصطلاحی ==
 در اصطلاح [[تاریخ]] و [[حدیث]] [[اسلامی]] هر جا نام "آیه حجاب" آمده است، مثلاً گفته شده قبل از [[نزول آیه]] حجاب چنان بود و بعد از نزول آیه حجاب چنین شد، مقصود این [[آیه]] است که مربوط به [[زنان]] [[پیغمبر]] است<ref>رجوع شود به صحیح مسلم، جلد ۴، ص۱۴۸–۱۵۱.</ref><ref>مسئله حجاب، ص۸۱.</ref>. ابن‌خلدون کلمه حجاب را به معنی پرده و حائل - نه [[پوشش]] - به کار برده است. استعمال کلمه حجاب در مورد پوشش زنان یک اصطلاح شبه جدید است. در قدیم و مخصوصاً در اصطلاح [[فقهاء]] کلمه "ستر" که به معنی پوشش است به کار رفته است. فقهاء چه در کتاب الصلوة و چه در کتاب النکاح که متعرض این مطلب شده‌اند کلمه "ستر" را به کار برده‌اند نه کلمه حجاب را. بهتر این بود که این کلمه عوض نمی‌شد و ما همیشه همان کلمه "پوشش" را به کار می‌بردیم؛ زیرا چنان‌که گفتیم معنی شایع لغت حجاب پرده است، و اگر در مورد پوشش به کار برده می‌شود به اعتبار پشت پرده واقع شدن [[زن]] است و همین امر موجب شد که عده زیادی [[گمان]] کنند که [[اسلام]] خواسته است زن همیشه پشت پرده و در [[خانه]] محبوس باشد و بیرون نرود<ref>مسئله حجاب، ص۷۹.</ref>. حجاب هم به معنی [[پوشیدن]] است و هم به معنی پرده و [[حاجب]]. بیشتر استعمالش به معنی پرده است. این کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می‌دهد که پرده وسیله پوشش است، و شاید بتوان گفت که به حسب اصل لغت هر پوششی حجاب نیست، آن پوشش حجاب نامیده می‌شود که از طریق پشت پرده واقع شدن صورت گیرد. در [[قرآن کریم]] در داستان [[سلیمان]]، [[غروب]] [[خورشید]] را این‌طور توصیف می‌کند: {{متن قرآن|حَتَّى تَوَارَتْ بِالْحِجَابِ}}<ref>«تا (از دیدگانش) پنهان شدند» سوره ص، آیه ۳۲.</ref>. یعنی تا آن وقتی که خورشید در پشت پرده مخفی شد. پرده حاجب میان [[قلب]] و شکم را "حجاب" می‌نامند<ref>مسئله حجاب، ص۷۸.</ref>.<ref>[[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۳۳۷.</ref>
+== [[لزوم]] [[اجازه]] خواستن برای ورود ==
+ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید، به [[خانه]] دیگران داخل نشوید؛ مگر آنکه قبلاً آنان را [[آگاه]] سازید و بر [[اهل]] خانه [[سلام]] کنید، این برای شما بهتر است. باشد که [[پند]] گیرید. اگر کسی را در خانه نیافتید، داخل نشوید تا به شما اجازه داده شود و اگر گفته شد بازگردید، بازگردید که برای شما پاکیزه‌تر است؛ [[خداوند]] بدان‌چه انجام می‌دهید [[دانا]] است. باکی نیست که در خانه‌هایی که محل سکونت نیست و نفعی در آنجا دارید (بدون اجازه) داخل شوید. [[خدا]] آنچه را آشکار می‌کنید و آنچه را که [[نهان]] می‌دارید، آگاه است<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّى تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَى أَهْلِهَا ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ * فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّى يُؤْذَنَ لَكُمْ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَى لَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ * لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَكُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ}} «ای مؤمنان! به خانه‌هایی جز خانه خودتان درنیایید تا آنکه آشنایی دهید و بر اهل آن (خانه)‌ها سلام کنید؛ این برای شما بهتر است، باشد که پند گیرید * پس اگر در آن (خانه)‌ها کسی را نیابید درون آنها در نیایید تا به شما اجازه داده شود و اگر به شما گویند: باز گردید! باز گردید، این برایتان پاکیزه‌تر است و خداوند به آنچه انجام می‌دهید داناست * بر شما گناهی نیست که درون خانه‌هایی غیر مسکون که در آن کالایی دارید درآیید و خداوند آنچه پنهان می‌دارید و آنچه آشکار می‌کنید می‌داند» سوره نور، آیه ۲۷-۲۹.</ref>. مفاد [[آیات]] فوق این است که [[مؤمنان]] نباید سرزده و بدون [[اجازه]] به [[خانه]] کسی داخل شوند؛ ولی ورود به مکان‌های عمومی و جاهایی که محل سکونت نیست، از این دستور استثنا می‌شود و به اجازه نیاز ندارد.
+[[فلسفه]] این [[حکم]] دو چیز است: یکی موضوع پوشیده بودن [[زن]] و [[حفظ ناموس]]؛ به همین جهت این [[فرمان]] با آیات [[پوشش]] در یک جا ذکر شده است. دیگری اینکه هر کسی در محل سکونت خود، اسراری دارد و مایل نیست دیگران بفهمند<ref>شهید مطهری، مجموعه آثار، ج۱۹، صص ۴۶۸ و ۴۶۹.</ref>.
+اجازه خواستن، [[دستوری]] کلی‌تر از [[حجاب]] و فلسفه آن هم کلی‌تر از فلسفه حجاب است و نشان دهنده آن است که ورود به خانه دیگران نباید به صورت سرزده باشد که موجب [[وحشت]] و دستپاچگی آنان می‌شود؛ بلکه باید همراه با اجازه خواستن و جلب انس ساکنان خانه باشد. از [[پیامبر اعظم]] [[اسلام]]{{صل}} پرسیدند: آیا حکم اجازه خواستن شامل [[خویشاوندان]] نزدیک، همچون [[خواهر]] و مادر هم می‌شود؟ آن حضرت در پاسخ فرمود: آیا اگر مادر تو در [[اتاق]] خود، برهنه باشد و تو سرزده وارد شوی، [[پسندیده]] است؟ عرض شد: نه. فرمود: پس [[اذن]] بگیرید.
+[[قرآن کریم]] به [[مسلمانان]] دستور می‌دهد اجازه گرفتن برای ورود به اتاق پدر و مادر را از سال‌های [[کودکی]] و خردسالی به [[فرزندان]] خود بیاموزند که به ویژه در مورد اوقات [[استراحت]]، به آن عمل کنند<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِيَسْتَأْذِنْكُمُ الَّذِينَ مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ وَالَّذِينَ لَمْ يَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْكُمْ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ مِنْ قَبْلِ صَلَاةِ الْفَجْرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُمْ مِنَ الظَّهِيرَةِ وَمِنْ بَعْدِ صَلَاةِ الْعِشَاءِ ثَلَاثُ عَوْرَاتٍ لَكُمْ لَيْسَ عَلَيْكُمْ وَلَا عَلَيْهِمْ جُنَاحٌ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَيْكُمْ بَعْضُكُمْ عَلَى بَعْضٍ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}} «ای مؤمنان! باید کسانی که بردگان شمایند و نابالغان شما سه بار از شما رخصت بخواهند: پیش از نماز بامداد و هنگامی که نیمروز لباس خود را در می‌آورید و پس از نماز عشاء که سه هنگام برهنگی و تنهایی شماست پس از آن بر شما و ایشان گناهی نیست (اگر از شما رخصت نگیرند) که گرد شما در گردشند و با یکدیگر به سر می‌برید؛ بدین گونه خداوند آیات را برای شما روشن بیان می‌دارد و خداوند دانایی فرزانه است» سوره نور، آیه ۵۸؛ {{متن قرآن|وَإِذَا بَلَغَ الْأَطْفَالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ}} «و چون کودکانتان به بلوغ رسیدند باید (هنگام ورود) اجازه بگیرند مانند کسانی که پیش از آنان اجازه می‌گرفتند، بدین گونه خداوند آیات خود را برای شما روشن می‌دارد و خداوند دانایی فرزانه است» سوره نور، آیه ۵۹.</ref>.
+در [[آیات]] فوق از تعابیر {{متن قرآن|ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ}} و {{متن قرآن|ذَلِكُمْ أَزْكَى لَكُمْ}} فهمیده می‌شود که دستور [[اجازه]] گرفتن یک [[حکم]] سخت‌گیرانه یا [[فرمان]] تعبدی صرف نیست؛ بلکه دارای [[مصلحت]]، [[فلسفه]]، [[حکمت]]، دلیل و آثار و فوایدی است که در صورت رعایت، مواهب و [[منافع]] آن به افراد و [[جامعه باز]] می‌گردد. همچنین {{متن قرآن|لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ}} اشاره به این [[حقیقت]] است که شما در [[فطرت]] خود، صحت و [[زیبایی]] این [[احکام]] و مسائل را [[درک]] می‌کنید، ولی باید آنها را یادآوری کرد و [[تذکر]] داد<ref>[[علی محمدی آشنانی|محمدی آشنانی، علی]]، [[پوشش و حجاب (کتاب)|پوشش و حجاب]]، ص ۶۹.</ref>.
 == پانویس ==
 {{پانویس}}