پرش به محتوا

جنگ جمل در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۵۷: خط ۱۵۷:
== سرشناسان سپاه جمل‌ ==
== سرشناسان سپاه جمل‌ ==
سرشناسان سپاه جمل، از [[یاران پیامبر]]{{صل}} و [[نزدیکان]] وی بودند. همچنین در سپاه آنان، اشراف و بزرگان دیگر نیز حضور داشتند. در میان آنان، [[عایشه]]، [[طلحه]]، [[زبیر]]، [[مروان بن حکم]]، [[عبد الله بن عامر]]، [[کعب بن سور]] و افراد دیگری وجود داشتند که یا حامی عثمان بودند و یا تاب تحمل [[عدالت امام]]{{ع}} را نداشتند. حضور شخصیت‌های برجسته‌ای چون [[طلحه]] و [[زبیر]] و [[عایشه]] در [[جنگ]]، سبب شد گروهی [[ناآگاه]] که [[حقیقت]] را در شخصیت‌های برجسته می‌بینند، در [[شک و تردید]] افتند یا به [[لشکر]] [[جمل]] بپیوندند<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص۳۳۴.</ref>.
سرشناسان سپاه جمل، از [[یاران پیامبر]]{{صل}} و [[نزدیکان]] وی بودند. همچنین در سپاه آنان، اشراف و بزرگان دیگر نیز حضور داشتند. در میان آنان، [[عایشه]]، [[طلحه]]، [[زبیر]]، [[مروان بن حکم]]، [[عبد الله بن عامر]]، [[کعب بن سور]] و افراد دیگری وجود داشتند که یا حامی عثمان بودند و یا تاب تحمل [[عدالت امام]]{{ع}} را نداشتند. حضور شخصیت‌های برجسته‌ای چون [[طلحه]] و [[زبیر]] و [[عایشه]] در [[جنگ]]، سبب شد گروهی [[ناآگاه]] که [[حقیقت]] را در شخصیت‌های برجسته می‌بینند، در [[شک و تردید]] افتند یا به [[لشکر]] [[جمل]] بپیوندند<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص۳۳۴.</ref>.
== شهدای نامدار [[جنگ جمل]] ==
چند تن از فرماندهان امیرالمؤمنین در جنگ جمل[[شهید]] شدند که باید جداگانه از آنان یاد کرد. اهمیت این موضوع وقتی بیشتر می‌شود که توجه کنیم در نامه‌ای که حضرت بعد از جنگ جمل ـ به نقل [[شیخ مفید]] و تمیمی ـ به خواهرش [[ام هانی]] نوشت، بعد از اشاره به کشته شدن [[طلحه]]، [[زبیر]] و عبدالرّحمان بن [[عتاب]] از گروه [[ناکثین]]، از شهدای طرف‌دار خود یاد می‌کند: «و از ما کشته شدند [[فرزندان]] مَحدوج و دو فرزند صوحان، [[علباء]]، هند و ثمامه که از [[مسلمانان]] شمرده میشوند. [[رحمت خدا]] بر آنان باد. والسّلام»<ref>{{متن حدیث|وَ قُتِلَ مِنَّا بَنُو مَحدوج (عبارت جمل شیخ مفید، مجدوع است که آقای میرشریفی آن را تصحیح نکرده و در تاریخ طبری «محدوج» آمده که دقیق نیست، بلکه «بنومَحدوج» درست است.) وَ ابْنَا صُوحَانَ وَ عِلْبَاءُ وَ هِنْدٌ وَ ثُمَامَةُ فِیمَنْ یُعَدُّ مِنَ الْمُسْلِمِینَ رَحِمَهُمُ اللَّهُ وَ السَّلَامُ}}؛ مفید، الجمل، ص۳۹۷؛ تاریخ طبری، چ اعلمی، ج۳، ص۵۴۵.</ref>
این نامه را تمیمی در کتاب المحن آورده که در آن، نقل بنومَحدوج سه تن، دو فرزندِ صوحان، هند جملی و [[ثمامة بن مثنی]] بیان شده است<ref>تمیمی، المحن، ص۱۲۵: {{عربی|و قُتِلَ مِنّا بَنُو مَحْدُوجٍ الثَّلاثةِ و ابنا صوحان و عِلباءُ و هِندَ الجَمَلی و ثِمامة بن المثنی فی مَنْ لا أَعَدَّ و السّلام علیکِ و رحمة الله}}.</ref>.
به نقل [[طبری]]، [[امام]]{{ع}} این نامه را برای [[حاکم کوفه]] نوشت: در نیمۀ [[جمادی]] الاخره در خریبه با یکدیگر جنگیدیم؛ از ما و آنان جمع زیادی کشته شدند. کشته شدگان ما عبارت‌اند از: ثمامة بن مثنی، هند بن عَمرو، [[علباء بن هیثم]]، «سیحان» و زید، فرزندان «صوحان» و فرزندان [[محدوج]]. آن را [[عبیدالله بن ابی رافع]] نوشت و به وسیلۀ [[زفر بن قیس]]<ref>به نظر می‌رسد «زحر بن قیس»، درست باشد.</ref> در جمادی الاخر برای [[بشارت]] [[پیروزی]] به [[کوفه]]، فرستاده شد<ref>تاریخ طبری، اعلمی، ج۳، ص۵۴۵.</ref>.
در نامه، [[حضرت امیر]]{{ع}} نام چند [[شهید]] [[بزرگوار]] را برده است:
# [[فرزندان]] مَحدوج.
# دو فرزند صوحان:
## [[زید]] که فرمانده بود<ref>أنساب الأشراف، ج۲، ص۲۴۴-۲۴۵؛ جمل من أنساب الأشراف، ج۳، ص۴۰.</ref>.
## سیحان.
# [[علباء بن هیثم سدوسی]].
# هند بن عَمرو بن جدراۀ جملی<ref>أنساب الأشراف، ج۲، ص۲۴۴-۲۴۵.</ref>.
# [[ثمامة بن مثنی]]<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴ (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴]]، ص۷۸ - ۷۹.</ref>.


== [[امام]] و تلاش برای جلوگیری از جنگ ==
== [[امام]] و تلاش برای جلوگیری از جنگ ==
۱۱۵٬۴۷۸

ویرایش