|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| ==پاسخ اجمالی==
| |
| ==آیا قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور امام مهدی است؟==
| |
| ==روایاتی که اصل قیام یمانی را مطرح کرده‌اند==
| |
| *از نشانه‌های حتمی ظهور حضرت مهدی(علیه السلام)، خروج سرداری از اهل یمن است که مردم را به حق و عدل دعوت می‌کند. در مصادر شیعه، روایات فراوانی در این باره وجود دارد،<ref>ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص:۲۱۰ ـ ۲۱۱</ref> منتها روایات قیام یمانی بر چند دسته‌اند:
| |
| *دسته‌ای از روایات فقط به اصل قیام یمانی پرداخته‌اند، از جمله: امام صادق(علیه السلام) فرمودند:<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغيبة، ص446</ref> «خُرُوجُ الثَّلَاثَةِ الْخُرَاسَانِيِّ وَ السُّفْيَانِيِّ وَ الْيَمَانِيِّ فِي سَنَةٍ وَاحِدَةٍ فِي شَهْرٍ وَاحِدٍ فِي يَوْمٍ وَاحِدٍ وَ لَيْسَ فِيهَا رَايَةٌ بِأَهْدَى مِنْ رَايَةِ الْيَمَانِيِّ يَهْدِي إِلَى الْحَقِ»<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 653 ـ 655؛ سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۲۱۰ ـ ۲۱۱</ref>
| |
| ==روایاتی که قیام یمانی را از نشانه‌های ظهور دانسته‌اند==
| |
| *دسته دوم، قیام یمانی را از نشانه‌های ظهور دانسته‌اند: از جمله امام صادق(علیه السلام) فرمودند:<ref>طوسی، محمد بن حسن، الغيبة، ص 436</ref> «خَمْسٌ قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ مِنَ الْعَلَامَاتِ الصَّيْحَةُ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ وَ خُرُوجُ الْيَمَانِيِّ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ»<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 653 ـ 655</ref>
| |
| ==روایاتی که بیانگر حتمی بودن قیام یمانی است: روایت اول==
| |
| *دسته دیگر قیام یمانی را از نشانه‌های حتمی ظهور دانسته‌اند. در دو روایت به حتمی بودن قیام یمانی تصریح شده است: روایت اول از امام صادق(علیه السلام):<ref>ابن ابی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، ص 262، باب 14، ح 11</ref> «النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ السُّفْيَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ الْيَمَانِيُّ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ كَفٌّ يَطْلُعُ مِنَ السَّمَاءِ مِنَ الْمَحْتُومِ»<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 653 ـ 655؛ آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸</ref> در بررسی این روایت باید گفت: اولاً سند این روایت ضعیف است.<ref>این حدیث ضعیف است به دلیل وجود عبیدالله بن موسی و... نک: مستدرکات علم رجال الحدیث، ج ۵، ص ۱۹۶</ref> ثانیاً این روایت در کتابهای روایی دیگر از جمله بحارالانوار<ref>مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج 52 ، ص 233، باب 25، ح 98</ref> و اثبات الهداة<ref>اثبات الهداة، ج 3، ص 735، باب 34، فصل 9، ح 99</ref> نیز نقل شده است، ولی عبارتی که دلالت بر حتمی بودن قیام یمانی دارد ـ مِنَ الْمَحْتُومِ ـ در روایت آن دو کتاب ذکر نشده است، بر این اساس برای استدلال بر حتمی بودن قیام یمانی نمی‌توان به آن استدلال کرد.<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸</ref>
| |
| ==روایاتی که بیانگر حتمی بودن قیام یمانی است: روایت دوم==
| |
| *روایت دوم نیز از امام صادق(علیه السلام) است:<ref>ر.ک. ابن بابویه، محمد بن علی، کمال‌الدین، ص۶۵۰، باب۵۷، ح۷</ref> «قَبْلَ قِيَامِ الْقَائِمِ خَمْسُ عَلَامَاتٍ مَحْتُومَاتٍ الْيَمَانِيُّ وَ السُّفْيَانِيُّ وَ الصَّيْحَةُ وَ قَتْلُ النَّفْسِ الزَّكِيَّةِ وَ الْخَسْفُ بِالْبَيْدَاءِ»<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸؛ م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج۷، ص۴۴۵؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، صفحه؟؟؟</ref> این روایت در کتاب کافی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج 8، ص 310، ح 483</ref> و الغیبة نعمانی<ref>ابن ابی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبة للنعمانی، ص 261، باب 14، ح 9 (این روایت مرسله است)</ref> هم نقل شده، ولی در این دو کتاب واژه "محتومات" وجود ندارد. از آنجا که هر سه، روایت را از عمر بن حنظله از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده اند، نمی‌توان آنرا بیش از یک حدیث دانست. بنابراین این روایت نیز برای اثبات حتمی بودن قیام یمانی مناسب نیست زیرا هم سند روایت ضعیف است و هم تعابیری که دلالت بر حتمی بودن قیام دارد، قطعی نیست.<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸</ref> البته با این همه برخی از دانشمندان قائل به حتمی بودن قیام یمانی هستند.<ref>در کتاب دانشنامه امام مهدی، این روایت معتبر و قیام یمانی از نشانه‌های حتمی ظهور دانسته شده است. ر.ک. م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج۷، ص۴۴۵؛ مؤلف کتاب در آستانه ظهور نیز خروج یمانی را از نشانه‌های حتمی ظهور می‌داند و همین روایت را نقل کرده است. ر.ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص ... ذکر نشده . در کتاب فرهنگ‌نامه مهدویت نیز خروج سرداری از اهل یمن که مردم را به حق و عدل دعوت می‌کند، از نشانه‌های حتمی ظهور دانسته شده و ادعا شده در مصادر شیعه روایات فراوانی در این باره وجود دارد، البته در ادامه تصریح شده که خروج یمانی به طور اجمال از نشانه‌های ظهور است. ر.ک. سلیمیان، خدامراد، فرهنگ‌نامه مهدویت، ص ۲۱۰ ـ ۲۱۱</ref>
| |
| ==نتیجه گیری==
| |
| *آنچه از مجموع روایات متعددی که دربارۀ یمانی وارد شده است<ref>می‌توان گفت روایاتی که به قیام یمانی پرداخته‌اند مستفیض‌اند. ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 653 ـ 655</ref> به دست میآید، در مورد قیام یمانی دو دیدگاه وجود دارد بسیاری از دانشمندان قیام یمانی را از نشانه‌های حتمی ظهور می‌دانند،<ref>ر.ک. موسوی نسبت، سید جعفر، دویست پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ج 2 ص 54 و 55؛ زهادت، عبد المجید، معارف و عقاید، ج 2، ص 266؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج 3، ص 129، الحسنی، سید نذیر، مصلح کل، ص 206، باقری زاده اشعری، محمد، از امام مهدی بیشتر بدانیم، ص 85 و 86، رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص 49 ـ 51، نویسندگان کتاب چشم به راه مهدی، ص 280 ـ 281؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، صفحه؟؟؟</ref> چنانچه معروف و مشهور نیز همین است ولی در مقابل برخی از دانشمندان دلایل حتمی بودن قیام یمانی را کامل نمی‌دانند.<ref>ر.ک. آیتی، نصرت‌الله، تأملی در نشانه‌های حتمی ظهور، ص ۶۳ ـ ۶۸</ref> البته فراوانی روایاتی که در مورد قیام یمانی وارد شده به حدی است که می‌توان گفت: اصل حرکت و قیام یمانی دارای دلیل معتبر است، لکن دیگر خصوصیات و ویژگی‌های مربوط به او و جزئیات دیگر، با رعایت ضوابط سندی قابل اثبات نیست.<ref>ر.ک. م‍ح‍م‍دی ری‌ش‍ه‍ری، محمد، دانشنامه امام مهدی، ج۷، ص۴۴۵؛ صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 653 ـ 655</ref> بر فرض که عباراتِ روایات رمزی باشند، حرکت یمانی سمبلی از یک قیام بر حق در مقابل انحراف و گمراهی موجود در دوران غیبت خواهد بود.<ref>ر.ک. صدر، سید محمد، تاریخ غیبت کبری، ص 653 ـ 655</ref>
| |
|
| |
|
| ==پاسخ تفصیلی== | | ==پاسخ تفصیلی== |
